De nacht leeft: Brussel blijft een dansstad

Restaurants die dj's inhuren. Feesten en clubs in oude warenhuizen en andere verlaten ruimtes. Terwijl een traditionele discotheek als de Fuse de wind van voren krijgt, ontstaan alternatieve locaties en concepten. “Mensen zien steeds meer in hoe belangrijk het nachtleven is voor de stad.”

21.30 uur, Vorst

Restaurant L'Altitude in Vorst is volgeboekt deze zaterdagavond. Millennials proosten met natuurwijn en prikken in grote schalen eten die op de tafels staan. Hun gesprekken worden overstemd door de elektronische muziek van de Brussels-Portugese dj Antilope, die bekend is van clubs in Berlijn tot Lissabon, maar vanavond midden in dit kleine restaurant achter een draaitafel staat. Slim Kinnou (31) en zijn vijf vrienden, een mix van Brusselaars en Tunesiërs, bewegen vanuit hun stoel mee op de muziek. “Vroeger gingen we vaak naar clubs als C12 of Fuse, maar we worden oud,” lacht hij. “We willen in het weekend gewoon goed eten, lekkere wijn drinken en een beetje dansen. Daarom zijn we hier.

Brussel is altijd een dansstad geweest, zegt Alya Dirix (28), coördinator van de Brusselse Nachtraad. “Er is niet één bepaalde wijk waar het nachtleven plaatsvindt. Er zijn honderden organisatoren die verspreid over het hele gewest van alles organiseren. Dát is juist wat Brussel uniek maakt: mensen dansen overal.” Volgens Dirix is die diversiteit van het aanbod versterkt door de pandemie. “Dat moedigde mensen aan om creatief na te denken en zich opnieuw uit te vinden. Zo ontstonden er meer openluchtconcerten, dagfestivals en pop-upevenementen. Die trend heeft zich doorgezet.”

En dat trekt publiek aan. Uit cijfers blijkt dat het nachtleven voor toeristen nu de vierde reden is om Brussel te bezoeken, zegt Dirix. Toch valt er nog genoeg te winnen, denkt ze. “Vooral op het gebied van veiligheid, inclusiviteit en mobiliteit. Het is onze taak als Nachtraad om daarop toe te zien.”

Volgens de Brusselse dj Koen Galle (39) wijken mensen uit naar alternatieve plekken om te dansen, omdat er eigenlijk te weinig ruimte is. “Maar het is ook de reden dat het nachtleven in Brussel zo boeiend en rijk is: collectieven hebben nauw contact omdat ze plekken moeten delen. Zo inspireren ze elkaar.” Er zijn veel feesten die terugkomen op een andere locatie, zoals Cat Club dat al eens werd georganiseerd in een oude Carrefour-supermarkt aan de Anspachlaan en een botsautobaan in Anderlecht. Een ander voorbeeld is Reset, een oud bankgebouw dat over drie jaar wordt gerenoveerd, maar nu gebruikt wordt als creatieve open space met exposities, vintage markten en feesten.

De eerste keer dat Galle als achttienjarige vanuit het Vlaams-Brabantse Opwijk naar Brussel kwam om uit te gaan, vergeet hij nooit meer. “We gingen naar de Fuse omdat een vriend van mij daar mocht draaien. Het was een speciale ervaring. Je voelde: hier gebeurt het.” Jarenlang was Fuse de enige club waar elektronische muziek werd gedraaid. Dat veranderde geleidelijk, onder meer met de komst van party's in K-nal en in de Mirano en later met de opening van C12. “Lange tijd was Brussel een kleine speler, maar de stad maakte toen een inhaalbeweging. Ineens waren er verschillende plekken waar mensen elektronische muziek konden draaien, waardoor er meer jong talent naar de stad kwam, zowel Belgisch als internationaal.”

23 uur, Centrum

Waar het feest in L'Altitude rustig op gang kwam, is het even verderop al volledig losgebarsten. In restaurant Le Conteur, om de hoek bij de Grote Markt, dansen de gasten rond de tafels of staan op stoelen. “Rock your body right. Backstreet's back, alright,” zingen ze. Eigenaar Roi Zini (38) maakt soepel een praatje met zijn gasten, tapt drankjes en regelt via zijn telefoon de muziek, een mix van top 40-muziek en Israëlische en Arabische nummers.

De Israëlische Zini opende zijn restaurant eind 2019. Hij wilde de vibe uit Tel Aviv naar Brussel brengen: Midden-Oosters eten met intense smaken, een donkere plek en luide muziek. “De avond begint rustig en vanaf 22 uur gaat het geluid steeds harder,” zegt Zini. Hij moet zijn best doen om boven het lawaai uit te komen. “We doen dit elke avond, maar op zaterdag is het altijd een gekkenhuis. Meestal gaan we door tot middernacht.” Zini heeft plannen om binnen zes maanden boven zijn restaurant een club te openen. “Dan kan het feest nog langer doorgaan.”

Zijn concept slaat in ieder geval deze zaterdagavond goed aan. Op een paar mensen na, wordt er door iedereen gefeest. “Het eten was goed, maar ik kom hier echt om te dansen,” zegt de Brusselse modeontwerper Elise Viste (34), terwijl een vriendin haar glas witte wijn bijschenkt. “In een club is het vaak druk en zijn de mannen handtastelijk. Hier is het heel anders. De sfeer is relaxed. Iedereen danst met elkaar. Brussel zou veel meer plekken als deze moeten hebben.”

Het Brusselse nachtleven verandert snel en speelt zich op veel verschillende plekken af. Soms is het voor feestgangers best zoeken naar waar ze allemaal terechtkunnen. Daar willen muziekliefhebbers Olivia Hallet (27) en Charles Choveaux (24) iets aan doen met hun Instagram-pagina Brussels Calling. Wekelijks posten ze story's met een overzicht van alle plekken en feesten die er georganiseerd worden in de stad. Choveaux: “We zijn begonnen net na de pandemie in september 2021, omdat er ineens zoveel feesten werden georganiseerd. We wilden iets doen om de clubs te helpen, maar we hadden niet verwacht dat het zo'n succes zou worden.” De pagina heeft inmiddels ruim 16.000 volgers.

Het tweetal gaat zelf ook graag naar feesten. Hallet: “Ik vind het uitgaansleven hier heel cool omdat het zo divers en open-minded is. Brussel heeft veel te bieden, zoals een rock- of jazzconcert, feesten met melodische techno of drum-'n-bass of R&B. Je vindt hier alles.” Wel betreuren ze beiden dat de ruimte beperkt is. Choveaux: “Het is moeilijk om nieuwe plekken te vinden omdat er altijd wel een buur is die klaagt of regels die tegenwerken. Dat is jammer, want het uitgaansleven is bepalend voor de muzikale ontwikkeling van België.”

00.30 uur, Centrum

Terwijl er in Le Conteur uitbundig wordt gefeest, is het nog rustig in C12, in de Horta Galerij onder Brussel-Centraal. Half één 's nachts is vroeg voor deze club. In een van de twee ruimtes staan enkele tientallen mensen op de dansvloer. De technobeats zijn te hard om te praten, maar echt gedanst wordt er ook niet. In de rokersruimte neemt Sarah Lauwers (25) een slok uit haar bierflesje. Naast haar werk als interieurontwerper staat ze soms ook in C12 achter de bar, maar vanavond is ze er puur om zelf te dansen. “Ik vind het een fijne plek omdat ik me hier op mijn gemak voel,” zegt ze. “Er zijn geen VIP-tafels of mensen die flessen wodka bestellen. Iedereen is gelijk, dat voelt heel veilig.”

C12 doet z'n best om die reputatie van safe space hoog te houden. Alle feestgangers krijgen bij de ingang uitleg over de regels die er gelden: iedereen gaat respectvol met elkaar om, je raakt niemand aan zonder daarvoor toestemming te hebben en te dronken mensen worden niet binnengelaten. Als er toch iets vervelends gebeurt, kunnen mensen de hele nacht terecht bij een speciale balie. Vannacht staat Elliott Laub (35) achter de helpdesk. “We vangen bezoekers op als ze zich niet goed voelen of als ze worden lastiggevallen,” legt hij uit. “Soms moeten we ook mensen uit de club zetten.”

Veiligheid is heel belangrijk in het nacht­leven, zegt Mathieu Serra (30), mede-­eigenaar van C12. “Dat is ook lange tijd de reden geweest dat we geen pre-saletickets verkochten. Als mensen al een kaartje hebben, kunnen ze de wachtrij overslaan en denken ze dat ze alles kunnen maken. Maar wij willen het recht behouden om mensen te weigeren als ze zich niet goed gedragen.” Serra zegt dat dat geregeld gebeurt. “Gemiddeld zetten we elk weekend twee tot tien mensen eruit. Met de jaren wordt het wel minder. We creëren een groep mensen die het concept snapt. Het is belangrijk dat iedereen zich goed voelt.”

Serra groeide op in Brussel. Het nachtleven was altijd een groot deel van zijn leven. “Dit is de Europese hoofdstad, dus de mix van verschillende mensen is hier enorm. En dan bedoel ik niet toeristen die voor een weekend komen, hier wónen diverse mensen. Die diversiteit moeten we vieren.” Hij maakt zich zorgen over de Fuse, die vorige maand nog dreigde te sluiten (na klachten van een buurman over lawaai) en nu als compromis nog twee nachten per week open mag blijven. “Het is oneerlijk voor Fuse, dat vinden wij allemaal.”

Ook Dirix van de Brusselse Nachtraad maakt zich zorgen over de situatie van Fuse. “Wat daar nu gebeurt, zien wij als een bedreiging voor de hele sector. Als zo'n symbolische plek als Fuse door de klacht van één iemand kan sluiten, dan kan dat ook met andere plekken gebeuren.” Ze voelt zich strijdbaar. “Er is nu een momentum om door te pakken. Mensen zien steeds meer in hoe belangrijk het nachtleven is voor de stad.”

2 uur, Sint-Joost-ten-Node

Voor de ingang van club Mirano in Sint-Joost-ten-Node staat een lange rij. De teller van de beveiliger staat op een kleine zeshonderd bezoekers, maar dat getal zal over een paar uur naar verwachting zijn verdubbeld. Het maandelijkse 'Afrobase' is een van de populairste feesten in de club, zeer geliefd onder de Afrikaanse gemeenschap in Brussel. Binnen worden gasten verwelkomd door glamour en spektakel. Er is een gang met gouden muren die uitmondt bij een cocktailbar. Drank wordt geserveerd in bakken met vuurwerk. Achter de bar begint het dansgedeelte met laserlichten, een ronddraaiend podium en dansers op stelten.

Op de eerste verdieping is een VIP-lounge. Daar kijkt Tychique Muland (24), danser, dj en student rechten, uit over de dansende menigte. Straks voegt hij zich bij hen, maar eerst drinkt hij hier een drankje met zijn vriendin. Ze zijn bevriend met de dj. “Dit is mijn lievelingsfeest,” zegt Muland, die geregeld in de club te vinden is. Hij vindt dat Brussel meer plekken zoals Mirano nodig heeft. “Technomuziek vind ik saai, dat is veel te eentonig. Het enige dat mensen op die feesten doen, is een beetje springen. Dat is niet dansen zoals we hier doen.”

Dansen. Dat is ook precies de reden waarom een groepje van drie vriendinnen even verderop in Mirano is vanavond, zeggen ze. Ze dragen glittermake-up en korte topjes. “We zijn hier om het einde van de examenperiode te vieren,” zegt een van hen. “Afrobase is het beste feest omdat ze echt muziek draaien om te dansen,” zegt een ander. Voorlopig gaan ze nog lang niet naar huis, hun plan is te feesten tot de eerste metro uitrijdt.