Jan De Wilde: 'Als ik iets te snel wil doen, mislukt het!'

De traagheid van zanger en liedjesschrijver Jan De Wilde is legendarisch. Maar net het gemak waarmee hij zijn tijd heeft genomen, zorgt nu voor de rek in zijn carrière, die ondertussen een halve eeuw beslaat. "Ik heb altijd een hekel gehad aan werken."

Ik vermoed dat ik anders rapper versleten zou zijn geweest," zegt de 71-jarige zanger en liedjessschrijver, vlak voor hij kwiek het podium van een van de vele CC's beklimt die hem geboekt hebben voor zijn Dag meneer De Wilde-theatertour. Die viert, in grote bezetting (met blazerskwartet), een halve eeuw liedjesmetier, waarin de Aaigemnaar zowel met geleende als met eigen nummers een blik melancholie opende dat langzaam het Vlaamse collectieve bewustzijn is binnengeslopen. Klassiekers als 'Eerste sneeuw' en 'De fanfare van honger en dorst' blijven goed scoren in lokale top honderds.

Het palet van de driedubbele carrièreterugblik (met ook drie nieuwe liedjes), die zopas verscheen, is met in totaal 62 tracks veel breder, maar de kracht van De Wilde blijft toch vooral zelfkennis. Hij weet ook wat hij niet kan. "Ik moet mijn eigen tempo kunnen bepalen," klinkt het. "Het mag uptempo zijn, maar niet te woest. Daarom ligt rock-'n-roll me niet. 'Otomobiel' en 'Daar is de lente' ('Een vrolijk lentelied') zijn zowat mijn meest woeste nummers. (Lacht) Ik kan tamelijk veel met mijn stem, behalve snel zingen… Mijn traagheid is niet voorgewend of overdreven.Ook al ben ik fysiek vrij handig, als ik iets snel wil doen, dan mislukt het gewoon."

Je bent nog eens vertrokken voor een uitgebreide tournee, maar hoe goed volg je ondertussen je collega-muzikanten?
Jan De Wilde: Niet zo goed meer, en vroeger eigenlijk ook al niet, behalve dan de muzikanten die me altijd al interesseerden, zoals Randy Newman, John Prine en Bob Dylan. Wat Stef Kamil Carlens doet met 'In mijn donkere dagen' op het recente eerbetoon aan Lieven Tavernier (de schrijver van 'Eerste sneeuw' en 'De fanfare van honger en dorst', tp) vind ik wel heel erg goed. Ik hou vooral niet van door elektronica vervormde stemmetjes. Geef mij maar rauwe, echte stemmen, zoals Dylan en Tom Waits… En toch ben ik goed bevriend geraakt met iemand die rijk is geworden met technomuziek. Maar Jo (Bogaert, de man achter Technotronic, tp) heeft me ooit eens bekend dat hij geen fan is van zijn eigen muziek.

Vijftien jaar geleden deed Jo Bogaert ook al de productie van je vorige studioplaat, Oude maan. Hoe raakte je met hem in contact?
De Wilde: Je weet dat de meeste studio's geen daglicht zien, maar ik wilde geen platen meer opnemen in een donker hol. Jo werd aangeraden door gezamenlijke vrienden. Het klikte meteen. Hij heeft een kasteel en op een ruime, prachtige zolder met grote ramen hebben we Oude maan opgenomen. Ideaal, want ik kon er uitgebreid mijn tijd voor nemen.
En nu blijkt hij ook nog eens auteur te zijn, want hij heeft jouw zopas bij Lannoo verschenen biografie mogen schrijven.
De Wilde: Hij had al een boek geschreven over de iconografie van Het Lam Gods, dat mijn vrouw en ik geredigeerd hadden, en twee boekjes over zijn jeugd in Aalst. Heel goed geschreven allemaal. Maar aan mijn biografie heeft hij wel te lang gewerkt.

Zegt de man die altijd ruim zijn tijd neemt.
De Wilde: (Lacht) We hadden er ook nog graag onze tijd in Aaigem bij gehad. Die komt nu minder aan bod, gewoon omdat Jo echt alles opzocht en we klaar moesten zijn voor de Boekenbeurs. Hij moest en zou nagaan of er nog affiches bestonden van mijn eerste optredens, en hij probeerde ook de oudste tv-opnames te vinden.

Je debuteerde in 1965 al op de nationale tv.
De Wilde: Ja, in Tienerklanken. Met een nogal brassensiaans liedje. Ik ben altijd een groot bewonderaar van Georges Brassens geweest. Twee jaar later stelde Louis Neefs me voor op tv als Jean De Wilde. Ik zong toen met een geknepen stemmetje: "Mijn naam is De Wilde Marie Albert Jan." Ik schaam me er nog rot voor.

Dat is lang geleden. De meeste mensen gaan dat niet meer weten.
De Wilde: Hopelijk zoeken ze het ook niet op. (Lacht) Gelukkig zing ik nu veel beter dan eind jaren 1960, ook al is mijn stem serieus gezakt met het ouder worden.

Tussen die diepe grommen hoor ik wel een zekere trots glimmen.
De Wilde: Klopt. Om hoge noten te halen moet ik mijn stem een beetje knijpen, en kan ik niet met korrel zingen, dus dat doe ik niet zo graag meer. Mijn nieuwe nummers zijn veel lager dan vroeger.

Het is dus geen toeval dat je nu komt aanzetten met 'Wals met Mathilda', je eigen versie van 'Tom Traubert's blues' van Tom Waits?
De Wilde: Nee, ik zou het vroeger niet gekund hebben. Ik heb me laten overtuigen door (gitarist) Eddy Peremans, die ook de vertaling heeft gemaakt. Toen ik het origineel in het midden van de jaren 1970 voor het eerst op de autoradio hoorde, was ik van de hand Gods geslagen. Vooral de vioolbegeleiding vond ik prachtig. Pas veel later heb ik begrepen dat "walsen met Mathilda" ook beeldspraak was voor heroïne spuiten. Maar dat deed er niet toe: zo'n prachtige song. Ik was getroost dat ik de toestemming kreeg van Tom Waits.

Ik merkte tijdens de soundcheck dat er een groep vrienden op het podium stond, die grapjes en verhalen uitwisselde. Een must?
De Wilde: Voor mij wel. Ik werk niet graag met mensen die niet vriendelijk zijn. Ik ken collega's die met heel goede muzikanten samenwerken, maar ook met krengen van mensen. Dat wil ik absoluut niet.

Op de driedubbele compilatie staan naast 'Wals met Mathilda' met 'Hare krishna halleluja' en 'Valsspeler' nog twee nieuwe nummers. Ligt er nog iets in een schuif?
De Wilde: Nee. Ik heb schriftjes vol ideeën, maar het komt er niet van om er iets mee te doen. Ik heb altijd een hekel gehad aan werken, en teksten maken is werken. Muziek maken niet. Ik schrijf dolgraag arrangementen, voor strijkers of voor blazers. Dat is een spel voor mij. Maar teksten schrijven, dat blijft wroeten.

Dag Meneer de Wilde

* 19/12, 20.30, CC Strombeek, Grimbergen

* 6/2, 20.30, CC Westrand, Dilbeek, www.westrand.be

* 13/2, 20.15, CC De Meent, Alsemberg

* 27/2, 20.30, CC Den Blank, Overijse