20 jaar geleden trok de Witte Mars door Brussel

Donderdag is het precies 20 jaar geleden dat een van de grootste betogingen uit de naoorlogse geschiedenis van België door de hoofdstad van ons land trok: de Witte Mars. Minstens 300.000 Belgen lieten op zondag 20 oktober 1996 weten dat ze weinig tot geen vertrouwen hadden in de Belgische justitie.

Dit naar aanleiding van de twee maanden eerder uitgebroken affaire-Dutroux. Nadat half augustus van dat jaar twee door de bende Dutroux ontvoerde meisjes, Laetitia Delhez en Sabine Dardenne, op het nippertje levend waren bevrijd uit de kelder van Dutroux' woning, kwam al gauw het schokkende besef dat diezelfde Dutroux ook verantwoordelijk was voor de ontvoering van Julie Lejeune, Mélissa Russo, An Marchal en Eefje Lambrecks, en voor de dood van zijn handlanger Bernard Weinstein. Zij werden allen dood teruggevonden.

De mars die op zondag 20 oktober 1996 om 14 uur startte aan het Noordstation, kwam er op vraag van Marie-Noëlle Bouzet, de moeder van het vermiste meisje Elisabeth Brichet. Zij riep in een interview op 20 september op om een grote betoging in Brussel te organiseren.

'Verraden onschuld'

De niet met zoveel woorden uitgesproken bedoeling was, dat de bevolking via deze mars uiting kon geven aan haar woede en frustratie om het verfoeide "Spaghetti-arrest" dat het Hof van Cassatie een week eerder had uitgevaardigd. Dat arrest haalde de nieuwe volksheld en Witte Ridder onderzoeksrechter Jean-Marc Connerotte van het onderzoek naar de misdaden van de bende-Dutroux, omdat hij een schijn van partijdigheid had veroorzaakt door naar een benefiet-avond te gaan van de vzw Marc et Corinne, waar ook ouders van vermiste kinderen aanwezig waren.

In het persbericht voor de Witte Mars schreven de intiatiefnemers Marie-Noëlle Bouzet, Carine en Gino Russo, Louisa en Jean-Denis Lejeune, Paul en Betty Marchal en de familie van de vermiste Loubna Benaïssa (allemaal ouders van vermiste kinderen): "We willen dat deze mars zonder spandoeken en zonder politieke slogans plaatsvindt. Wit zal onze kleur zijn, het symbool van onze beschadigde en vermoorde kinderen, van de verraden onschuld, maar ook van de geweldloosheid. Sluit u bij ons aan met een witte bloem of een witte ballon als teken van herkenning. Wij willen dat deze mars een vreedzame demonstratie van het volk zal zijn, passend bij onze solidariteit met alle kinderen.

Solidariteit
"We werden overstelpt met duizend bloemenruikers, allemaal witte bloemen", herinnert Paul Marchal zich vandaag. "Er liepen mensen langs me - later had ik door dat het mensen van de staatsveiligheid of politie waren - die tegen me zeiden 'Geef die bloemen maar hier, we dragen die wel voor u', maar ik antwoordde. 'Nee, ik wil ze zelf dragen'. Ik had het gevoel dat ik mijn vermiste dochter letterlijk met me meedroeg. Zoveel wogen die bloemstukken na een tijd. Maar ze gaven me tegelijk moed. Ik stond niet alleen."

"Wat me het meest is bijgebleven van de Witte Mars is trouwens de golf van solidariteit van duizenden mensen. Anonieme mensen", herinnert de vader van An zich 20 jaar later. "Ik ben de bloemen 's anderendaags op het graf van An gaan leggen. En daartussen vond ik een wit servet dat in een plastic mapje stak. Daarop stond: 'Liefste An, stil lag je te slapen, terwijl de grond hier daverde van de duizenden mensen die meestapten in de Witte Mars. Maar je vader leefde weer op.... An, Eefje, Melissa, Julie, Loubna, het is voor jullie dat we zijn meegestapt in de mars.'... Kijk dat vind ik mooi. Dat grijpt me 20 jaar later nog aan", zegt Paul Marchal, momenteel directeur van de multiculturele kleuter- en basisschool De Puzzel in Runkst, Hasselt.

Dieptepunt van Justitie
"Child Focus, de Stichting voor Vermiste en Seksueel Uitgebuite Kinderen, is rechtstreeks gegroeid uit het ongenoegen dat bij de bevolking was ontstaan over het falen van opsporingsdiensten en gerecht in de affaire-Dutroux", zegt Dirk Depover, woordvoerder van Child Focus. Als er al iets positiefs te distilleren valt uit die tragische periode uit onze recente geschiedenis, dan wel dit: "We slagen er met Child Focus al 18 jaar in om mensen die aangifte doen van de verdwijning, of de seksuele uitbuiting van een minderjarige, niet in de kou te laten staan."

"Het belang van die honderdduizenden mensen die op zondag 20 oktober 1996 op straat kwamen, kan nauwelijks overschat worden", zegt professor Brice De Ruyver, criminoloog van de UGent, die als expert bij de parlementaire commissie-Dutroux deze periode van heel nabij heeft gevolgd. "Het heeft ertoe geleid dat de politie grondig hervormd werd en dat is een succes geworden, zo blijkt uit tal van bevragingen. Justitie is anderzijds nooit volledig hersteld van het dieptepunt in de waardering die het toen had gekregen bij een groot deel van de bevolking."