‘Brussel heeft nood aan échte moslimrappers’

Mohammed Yahya, Appa, Médine, Kerry James,… u kent ze misschien niet, maar het zijn grote namen in de internationale moslim-rapscene. Ze maken furore vanuit hun thuisstad: Londen, Amsterdam, Parijs, maar nooit Brussel. En dat moet veranderen, vindt VUB-onderzoekster Iman Lechkar. “Want zonder die stemmen hebben veel jonge Brusselse moslims geen goede uitlaatklep, en we weten allemaal waartoe dat kan leiden.”

Dr. Iman Lechkar is houder van de Fatima Mernissi-leerstoel aan de VUB. Voor haar onderzoek sprak ze met jonge Belgische moslims over hun geloof, over gender en over geweld. Onder hen meer dan honderd Brusselaars. Lechkar deed een opmerkelijke ontdekking.

“Ze kunnen allemaal – zeker de jongens – hele stukken meerappen van Amerikaanse, Britse, Franse en Nederlandse hip-hopnummers,” vertelt Lechkar. “Die kennen ze beter dan eender welke passage uit de Koran, of speech van een moslimprediker.”

Geen bitches and ho’s
Het gaat dan niet over je doordeweekse geld-en-vrouwen-rappers. “Daar luisteren ze ook wel naar, maar waar ik het over heb zijn de artiesten die met hun teksten de vinger op de wonde leggen van de gemarginaliseerde moslimgemeenschap. In Amerika, in het Verenigd Koninkrijk, in Frankrijk, of in Nederland.”

Maar dus nooit in België. Uiteraard zijn er in Brussel wel rappers met een moslimachtergrond, maar – en de onderzoekster noemt hierbij geen namen – áls ze bekend zijn, bevinden zich grotendeels in de eerste categorie, die van de geld-en-vrouwenthema's. En dat is problematisch omwille van twee redenen.

Etter
“Zonder hiphoppers die rappen over “politiek” en over de typische problemen van de Brusselse moslims, heeft die hele groep geen uitlaatklep. Ze uiten zich niet, ze hebben geen spiegel, ze krijgen geen gehoor. Dat is aan het etteren en die jongeren zijn sneller geneigd om radicale beslissingen te nemen, zoals naar Syrië trekken.”

“Maar daarnaast heeft de rest van de samenleving – inclusief de beleidsmakers – geen toegankelijke manier om een inzicht te krijgen in die problemen en ze beter te maken,” voegt Lechkar toe.

Ruimte
Het lijkt misschien vergezocht, maar naast de basics (opleiding, huisvesting, activering) is hiphop volgens de VUB’ster een perfect vehikel om die problemen op te lossen. “Daarom moeten we ervoor zorgen dat creatieve jonge moslims ruimte krijgen. Ruimte die er niet enkel is voor de elite. Dat kan zo stom zijn als een gewoon zaaltje in Molenbeek waar ze kunnen langskomen om te praten. De rest volgt vanzelf wel.”

Maar bon, als er dan effectief zo’n talent uit naar boven komt, krijgt die geen kans in het Belgische mainstreamcircuit, klinkt het: “We koesteren ze niet, want nu is het al repressie al wat de klok slaat. Men zegt ‘we gaan hard optreden en we gaan Molenbeek opkuisen’. Dat marcheert niet. En als er dan iemand opstaat die verbaal sterk staat, een rebel die rapt voor de moslimjeugd en tegen het establishment, dan krijgt die nergens gehoor en wordt hij soms zelfs gecriminaliseerd,” zegt de onderzoekster, die terugdenkt aan de AEL van Dyab Abou Jahjah.

Gefaald?
Daarom organiseerde de Fatima Mernissi-leerstoel donderdagavond de events Hiphop, islam en jongerencultuur en Slam the City: Music and Muslim Youth Culture in de KVS. “We zaten helemaal vol en honderden Brusselse jongeren hebben hier zelf hun talent kunnen tonen en kunnen kennismaken met moslimhiphoppers, -slam poets en -denkers, vooral dan uit het buitenland,” besluit Lechkar.