Edito: Krachtmeting

Een lezing van het bouwdossier voor de heraanleg van de Havenlaan geeft een intrigerende inkijk in wat er zich in de coulissen van het Brussels beleid afspeelt. Mobiel Brussel dient een bouwaanvraag in die inzet op levenskwaliteit en verkeersveiligheid. Fietspaden, smalle autowegen en honderden geschrapte parkeerplaatsen. Het doel: een vlotter verkeer en een modal shift. Minder mensen in de auto, meer op de fiets of openbaar vervoer.

Stedenbouw en Citydev sluiten een verbond en leveren een meerderheidsadvies af in de overlegcommissie dat daar lijnrecht tegen ingaat. Fietspaden gaan op de schop, de wegen worden verbreed om er groot vrachtvervoer toe te laten en geschrapte parkeerplaatsen moeten weer worden aangelegd. Doel: de economische ontwikkeling van het kanaalgebied. De kans is groot dat Stedenbouw het pleit wint.

Het is geen toeval dat de krachtmeting tussen levenskwaliteit en economie zich op die plek in Brussel afspeelt. De kanaalzone is in volle ontwikkeling. Wordt het een woonplek of wint de (semi-)industrie het pleit? Het Brussels Gewest wil expliciet beide met elkaar verzoenen, wat een mooie droom is - maar als er wegen moeten worden heraangelegd, dan zijn er duidelijk winnaars en verliezers. Een consensuspolitiek is dan een illusie.

Die klassieke tweestrijd aan de Havenlaan is exemplarisch voor heel wat andere dossiers in het Brussels Gewest. Toch valt er een nieuwe tendens te ontwaren. De publieke opinie pikt het niet langer dat er beslissingen worden genomen die de economie rücksichtslos vrij spel geven en de leefkwaliteit op het spel zetten.

Dat komt misschien omdat het steeds duidelijker wordt dat het drukke verkeer een sluipend gif is. Er waren vroeger al veel studies die een verband zagen tussen drukke verkeersassen en zieke omwonenden, maar de causaliteit was moeilijk aan te tonen. Vandaag zijn er voor het eerst studies die wel causale verbanden zien, met als meest flagrante vaststelling: meer dementie aan drukke verkeerswegen en roetdeeltjes in de hersenen.

Bij de Brusselse regering blijft het opvallend stil, ondanks het feit dat België keer op keer door Europa op de vingers wordt getikt voor de slechte luchtkwaliteit. Er is een lage-emissiezone voorzien vanaf 2018, maar die is in vergelijking met veel steden weinig radicaal en het is verre van zeker dat 2018 gehaald wordt.

Een echt plan voor een leefbare stad hebben we nog niet gezien. Een dat duidelijke afwegingen maakt en ook durft te zeggen wat dat voor de economie in de stad betekent. Zo’n plan is nodig zodat de kiezer, over enkele jaren als het weer verkiezingen zijn, écht kan kiezen.