Een derde Brusselse huishoudens betaalt geen belasting

Iets minder dan twee derde van de Brusselse huishoudens betaalt belastingen, zo blijkt uit cijfers van het Brusselse Instituut voor Statistiek en Analyse (Bisa). Dat komt door de vele lage inkomens.

In 2014 betaalde 65 procent van de Brusselse huishoudens inkomstenbelasting. Dat is beduidend minder dan in de andere gewesten. In Wallonië ligt het aandeel belastingbetalers op 70 procent, in Vlaanderen op 77 procent.

Het gaat voor alle duidelijkheid om fiscale huishoudens ofwel belastingaangiftes, niet om reële huishoudens.

Dat 35 procent van de Brusselse fiscale huishoudens geen belasting betaalt, komt omdat hun inkomen onvoldoende hoog is of omdat de eventueel verschuldigde belasting via fiscale voordelen, aftrekposten bijvoorbeeld, geneutraliseerd wordt. Er zijn natuurlijk ook expats die weinig of geen belastingen betalen, maar die zijn grotendeels uit de statistiek gehouden.

Dertien procent van de huishoudens betaalt niet alleen geen belasting, maar krijgt zelfs geld toe van de belastingdienst. Voor bepaalde fiscale voordelen – dienstencheques, kinderen ten laste – geldt immers dat als het bedrag van het voordeel groter is dan de belasting, de belastingdienst het verschil uitkeert.

Dat er in vergelijking met Vlaanderen en Wallonië zoveel minder mensen belasting betalen, heeft te maken met de vele lage inkomens in Brussel. Dat valt volgens het Bisa te verklaren door het groot aantal werklozen en laaggeschoolden. Ook telt Brussel veel jonge werknemers die nog aan het begin van hun loopbaan staan en daardoor minder verdienen.

Tussen de Brusselse gemeenten zijn de verschillen overigens groot. In Sint-Joost betaalt slechts 53 procent van de huishoudens belastingen. In Oudergem en Sint-Pieters-Woluwe 74 procent, wat nog altijd lager is dan het Vlaamse gemiddelde.

Volgens Herman Matthijs, professor openbare financiën aan de VUB, is het beperkte aandeel belastingbetalers in Brussel al jaren een probleem. “Er is te weinig volk dat werkt en er zijn te weinig mensen met een normaal inkomen.” Dat heeft volgens hem te maken met de razendsnelle bevolkingsstijging in het gewest en de werkgelegenheid die zich niet evenredig ontwikkelt. “Hierdoor daalt het gemiddelde inkomen en ook de fiscale capaciteit van het gewest. Na de oprichting van het gewest in 1989 torende Brussel qua fiscale capaciteit uit boven Vlaanderen en Wallonië. Nu komt Brussel zelfs achter Wallonië.”

Matthijs voorspelt dat deze kwestie na de verkiezingen van 2019 ongetwijfeld ter sprake zal komen als het gaat over de financiering van Brussel. “Er zal zeker gesproken worden over het lage aandeel van Brussel in de opbrengst van de personenbelasting.”