Lichtkunst Maalbeektunnel is terug

Het permanente lichtproject All things will never be all things, is sinds een maand opnieuw te zien. De woorden 'Forget' en 'Remember' worden er geprojecteerd op de wanden van de bovengrondse Maalbeektunnel. Na de aanslagen kwam de herstelling in een stroomversnelling. "Dat het voor velen een heel andere betekenis zou krijgen, hadden we nooit kunnen voorzien."

Het lichtkunstwerk werd begin 2014 ingehuldigd. “'Forget' en 'remember', dat is iets dat we allemaal doen", legt zegt kunstenares Lotte Van den Audenaeren het idee achter het werk uit aan BRUZZ. "Het gaat over dingen die onvermijdelijk verdwijnen en dingen die we trachten te bewaren. De titel All things will never be all things verwijst daarnaar: de dingen blijven nooit zoals ze zijn.”

Van den Audenaeren bedacht de vrij grote lichtinstallatie voor de destijds net gerenoveerde Maalbeektunnel. De tekst is niet zo intens qua lichtsterkte en is dus vooral na zonsondergang te lezen. "Het werk bleef daardoor een beetje onder de radar, maar daar zat ik niet mee."

Een jaar later, in april 2015, passeerde de kunstenares per fiets door de tunnel toen ze merkte dat het kunstwerk haperde. "Twee projectoren waren beschadigd", vertelt Van den Audenaeren. “Omdat er onduidelijkheid heerste over wie nu precies het werk zou onderhouden, was het bijna een jaar niet te zien. Vermits verschillende diensten bevoegd zijn voor de tunnel, duurde het een tijd voor ik wist wie ik hierover moest aanspreken.”

Vriend op de luchthaven
De technische problemen waren de wereld nog niet uit toen de bom ontplofte in Maalbeek. Van den Audenaeren was die dag vooral begaan met een goede vriend uit New York, die net bij haar had gelogeerd en zich op de luchthaven bevond. "Het heeft uren geduurd voor ik hem kon bereiken", zegt ze aan BRUZZ. "Met mijn kunstwerk was ik totaal niet bezig. Het waren anderen die me berichtjes stuurden om me erop te wijzen dat de tweede aanslag in Maalbeek was gebeurd. 'Het is alsof je het hebt voorspeld', schreven sommigen, maar dat hadden we nooit kunnen voorzien."

De reparatie kwam wel in een stroomversnelling na de aanslagen, omdat de persconferentie over de heropening oorspronkelijk in de tunnel zou gehouden worden. Sinds 20 april staat er weer Forget & Remember op de muren van Maalbeek geprojecteerd.

'Ieder eigen invulling'
"Hoe mensen dat lezen, vullen ze dus zelf in", zegt de kunstenares. "Met kunst in de openbare ruimte gebeurt het voortdurend dat mensen het zich toe-eigenen, dat heb ik niet onder controle. Mensen die selfies nemen met de woorden op de achtergrond bijvoorbeeld, of betogers tegen de oorlog in de Gazastrook die met vlaggen onder het woord 'Remember' poseerden.”

Van den Audenaeren zegt zich te kunnen voorstellen dat het kunstwerk voor anderen sinds de gebeurtenissen van 22 maart nu betekenisvol is geworden. “Vergankelijkheid en verdwijnen zijn belangrijke thema's in mijn werk, vandaar de keuze voor een medium als licht en niet-materiële kunst die weinig ruimte opeist. De lichtinstallatie is een anti-monument. Maar sinds de aanslagen kun je er op een andere manier naar kijken, hoe vreselijk dat ook is. Ik kan niet zeggen dat ik blij ben, want de aandacht kwam er omdat er vreselijke dingen zijn gebeurd in die tunnel."