Parlement beslist volgende week over verplichte inburgering

Het Brussels parlement besprak woensdag de organisatie van inburgeringstrajecten voor nieuwkomers in Brussel. Alle partijen willen inburgering eindelijk verplicht maken, maar de manier waarop de cursussen moeten georganiseerd worden verschilt erg. N-VA en Ecolo/Groen leggen hun eigen voorstel op tafel, maar beseffen zelf dat het voorstel van de meerderheid het ongetwijfeld zal halen. Volgende week wordt er gestemd.

Nieuwkomers in Brussel moeten vandaag nog niet verplicht een inburgeringstraject volgen. De Brusselse regering nam in 2014 wel de inburgeringsverplichting op in haar beleidsverklaring, maar die werd nog niet concreet uitgerold. In Vlaanderen is dat wel al meer dan 10 jaar verplicht en ook aan Franstalige kant werd dat onlangs het geval. In Brussel kunnen nieuwkomers wel op vrijwillige basis een inburgeringstraject volgen.

Wie kiest voor een cursus van de Vlaamse gemeenschap komt bij het onthaalkantoor Bon terecht, waar ze in 2016 3.200 nieuwkomers een cursus gaven, terwijl er eigenlijk maar plaats is voor 3.000 mensen. Aan Franstalige kant is er plaats voor 4.000 cursisten, maar verdeeld over twee kantoren (Bapa Bxl en Via) rondden nog maar 600 nieuwkomers hun cursus af. Die kantoren gingen wel nog maar respectievelijk in maart en september 2016 van start.

Maar nu wil dus ook Brussel het inburgeringstraject verplicht maken. Daar zijn alle partijen het over eens, maar de visies op de concrete uitwerking verschillen wel erg. Concreet liggen er drie voorstellen op tafel: één van de meerderheid dat al goedgekeurd werd door de Brusselse regering, één van Ecolo/Groen en één van N-VA. Een overzicht.

Meerderheid: het voorstel dat het zal halen
De Brusselse regering heeft een voorstel van ordonnantie goedgekeurd die het zal verdedigen in het parlement. Door de nieuwe ordonnantie zullen nieuwkomers in Brussel, jonger dan 65 jaar, die nog geen drie jaar in België verblijven voor minstens drie maanden een inburgeringstraject moeten aangaan. Bepaalde categorieën, onder meer in uitvoering van Europese verdragen zijn vrijgesteld. Het inburgeringstraject bestaat uit een taalluik (Nederlands of Frans) en een cursus burgerschap. Het inburgeringstraject is verplicht. De trajecten zelf zullen door de Vlaamse Gemeenschap en de COCOF worden ingericht. Hiervoor zal Brussel een samenwerkingsakkoord met beide instellingen afsluiten.

Brusselaar zullen dus nog steeds moeten kiezen tussen de twee opties. De regering zou ook een maximumboete van 2.500 euro instellen voor nieuwkomers die weigeren de cursus te volgen. De regering wil zich wel nog niet aan op een termijn vastpinnen. Het is dus nog niet duidelijk wanneer de inburgering echt verplicht wordt, aangezien er eerst voldoende inburgeringstrajecten moeten zijn voor het verwachte aantal nieuwkomers.

N-VA: ‘Meer inzetten op sancties en samenwerking met Vlaanderen’
Ook voor N-VA moeten de Nederlandstalige en Franstalige cursussen gewoon naast elkaar blijven bestaan. “De gemeenschappen moeten apart de cursussen blijven geven. Zij vormen een meerwaarde en mogen niet tegengewerkt worden”, aldus parlementslid Liesbeth Dhaene. Maar dat systeem kan enkel werken als de Brusselse regering goed overleg pleegt met Vlaanderen. En dat gebeurt nu niet. “De Brusselse regering heeft een ordonnantie goedgekeurd zonder eerst een samenwerkingsakkoord met Vlaanderen af te sluiten. Het zet zo Vlaanderen voor voldongen feiten. Dat is niet de manier waarop dit moet gebeuren.”

Aan Franstalige kant moet er dan via de COCOF weer veel meer geïnvesteerd worden om genoeg capaciteit te voorzien om nieuwkomers op te leiden. Volgens Dhaene verkeren we in een "typische Brusselse schizofrene situatie waar de Franstalige Brusselse ministers zich in Brussel verbinden om inburgering verplicht te stellen, maar diezelfde ministers in de COCOF niet voorzien in de nodige financiering om deze inburgeringsplicht echt in werking te laten treden."

Daarnaast wil N-VA dat er ook een concreet resultaat mag verwacht worden van nieuwkomers. Met andere woorden: nieuwkomers zijn maar ingeburgerd wanneer ze ook slagen voor een proef. Aan Franstalige kant is de aanwezigheid op dit moment al voldoende om de cursus af te ronden. N-VA wil ook strengere sancties, in de vorm van een geldboete tot 5.000 euro, voor nieuwkomers die weigeren het traject te volgen. Ook het leefloon en de werkloosheidsuitkering kunnen daarbij in het vizier komen.

Ecolo/Groen: ‘Moeten gaan voor één Brussels inburgeringstraject’
Voor Ecolo/Groen liggen de kaarten helemaal anders. “We moeten af van de verschillen die er nu zijn tussen tussen de Vlaamse en Franstalige inburgeringscursussen. Die zijn nu helemaal niet op elkaar afgestemd. Wij willen een situatie waar je, als nieuwe Brusselaar, één cursus krijgt, maar waar je als hoofdtaal tussen het Nederlands en het Frans kan kiezen. De andere taal wordt de tweede taal. Maar dat betekent dus dat er één Brussels inburgeringstraject moet komen, alleen zo kunnen we naar één Brusselse gemeenschap gaan”, legt parlementslid Arnaud Verstraete uit.

Bovendien is het voorstel van de meerderheid gewoon niet wettelijk, zegt Verstraete. “In de visie van de meerderheid moet de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie (GGC) twee eentalige instellingen erkennen, maar dat mag het wettelijk gezien helemaal niet doen. Zo kan je al zeker geen verplichte inburgering afdwingen." Ook Verstraete hekelt het feit dat de Brusselse regering geen overleg pleegde met Vlaanderen, en zegt dat minister Smet (SP.A) een voorstel tot overleg van Vlaams minister Homans (N-VA) gewoon afblokte.

Sancties en boetes zijn voor Groen ondergeschikt aan de verzekering van voldoende capaciteit. “Ook al is het verplicht, een inburgeringstraject moet vooral een kans zijn voor mensen om zich te integreren. We moeten er vooral voor zorgen dat er voldoende capaciteit geboden wordt om alle nieuwkomers goed op te leiden.”

Volgende week stemming
Voor Groen is het voorstel van de meerderheid dus “een lege doos”, voor N-VA een “inburgeringstraject extra light”. Maar beide partijen maken zich geen illusies: volgende week zal het Brussels parlement de ordonnantie van de Regering gewoon goedkeuren en de ordonnanties van de oppositiepartijen wegstemmen. “Zo gaat dat nu helaas eenmaal”, klinkt het in koor.