Tusk: 'Niet honderd procent eens over Rusland, handel en klimaat'

"Waarden en principes eerst. Dat is wat wij Europeanen en Amerikanen zouden moeten zeggen." Die boodschap had Europees Raadsvoorzitter Donald Tusk naar eigen zeggen voor de Amerikaanse president Donald Trump tijdens hun ontmoeting donderdag, die ruim een uur duurde. Opvallend: Tusk zei dat hij "niet honderd procent zeker" is dat de VS en de EU een gemeenschappelijk standpunt delen over Rusland. En ook onderwerpen zoals klimaat en handel liggen nog "open".

"Wat onze samenwerking en vriendschap hun diepste betekenis geeft, zijn de fundamentele westerse waarden zoals vrijheid, mensenrechten en respect voor de menselijke waardigheid", zo vatte Tusk samen tijdens een korte verklaring aan de pers. "Onze belangrijkste taak vandaag is het samenbrengen van de hele vrije wereld rond die waarden, niet enkel rond belangen."

Een duidelijke boodschap aan Trump, die er steeds prat op gaat dat hij als businessman overal de beste 'deals' wil sluiten. "Waarden en principes eerst. Dat is wat wij Europeanen en Amerikanen zouden moeten zeggen", aldus Tusk.

Post-westerse wereldorde
Woensdag had de Pool al getweet dat hij zou proberen Trump "te overtuigen dat Euro-Atlantisme betekent dat de vrije wereld samen tracht een post-westerse wereldorde te voorkomen". Trump sprak de pers niet toe na de ontmoeting met de Europese leiders, die ruim een uur duurde. Veel meer dan 'good morning' kreeg de aanwezige pers van Trump niet te horen.

Het was nochtans uitkijken naar wat de Amerikaanse president tegenwoordig te zeggen heeft over de Europese Unie. De voorbije maanden zorgde hij voor heel wat tandengeknars rond het Brusselse Schumanplein en elders in Europa. Sinds zijn aantreden zijn de onderhandelingen over het vrijhandelsakkoord TTIP tussen de EU en de VS in de koelkast beland. Trump juichte ook de brexit toe en liet meermaals verstaan dat hij de VS zou terugtrekken uit het klimaatakkoord van Parijs.

Rusland
"Mijn gevoel is dat we op veel gebieden overeenkwamen, zeker als het ging over de strijd tegen terrorisme", zo vatte Tusk na afloop samen. "Sommige kwesties blijven wel open, zoals klimaat en handel. En ik ben niet honderd procent zeker dat we kunnen zeggen dat we een gemeenschappelijk standpunt delen over Rusland", klonk het.

Behalve dan rond Oekraïne. Daar lijken de EU en de VS volgens Tusk wel "op dezelfde lijn" te zitten. De Europese Unie legt Rusland nog steeds economische sancties op na de annexatie van de Krim, intussen ruim drie jaar geleden. In het oosten van Oekraïne voeren pro-Russische rebellen ook nog steeds strijd tegen het regime in Kiev. Hoe de sfeer was tijdens het gesprek, verklapte Tusk in zijn korte verklaring niet.

Een president te veel
Tijdens de obligate foto met hem, Trump en Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker had die laatste alvast zijn best gedaan om het ijs te breken met een mopje. Toen Tusk Trump eraan herinnerde dat de Europese Unie twee "presidenten" telt, wees de Luxemburger glimlachend naar zijn Poolse collega met de woorden "eentje te veel".

Voor het serieuzere werk schoven ook parlementsvoorzitter Antonio Tajani en EU-topdiplomate Federica Mogherini nog aan. Naast veiligheid en buitenlands beleid werd daarbij volgens Tusk nog gesproken over klimaat en de onderlinge handelsrelaties, maar meer details gaf hij niet.

Later op de dag neemt Trump deel aan de NAVO-bijeenkomst onder staats- en regeringsleiders waarop het nieuwe hoofdkwartier van de alliantie zal worden ingehuldigd. Voordien zit hij op de Amerikaanse ambassade in Brussel nog samen met de kersverse Franse president Emmanuel Macron. Vrijdag start op Sicilië bovendien een meeting van de G7, waar Trump Tusk, Juncker en Macron - en bijvoorbeeld ook de Duitse bondskanselier Angela Merkel - al opnieuw zal aantreffen.