Yoga als smeerolie: Foyer organiseert emanciperende vaderavonden

Mannen met een migratieachtergrond, ach, die redden zich wel. Toch? Niet altijd, vindt Foyer. Sinds oktober organiseert de Molenbeekse vzw mannenavonden om de talentontwikkeling en kansen van mannen en vaders die daar nood aan hebben, op te krikken. “In een theesalon of de moskee raak je niet geëmancipeerd.”

"Aha! Er zijn vrouwen bij vanavond!” Reza (52) laat het door de zaal schallen als een wolf die zijn roedel waarschuwt. Gevolgd door een bulderlach. Die vrouwen, dat zijn de BRUZZ-fotografe Saskia, ikzelf en yogalerares Maria, die straks een initiatieles zal geven aan de mannen, “die yoga misschien als een vrouwenzaak beschouwen?”

We bevinden ons in een nog kale zaal van Foyer. Meer dan twee lange tafels, véél stoelen en een industrieel kookeiland in de hoek, staat hier nog niet.

Sinds oktober vorig jaar is dit exclusief mannenterrein. Twee woensdagavonden per maand komen hier een veertigtal mannen, met een leeftijd tussen 25 en 60 jaar, samen. Om te praten en elkaar te leren kennen, met allerhande activiteiten als smeerolie.
De activiteiten zijn verrassend eenvoudig: film kijken, een fietstocht, een klassiek concert meepikken, een initiatie boksen, en koken, véél koken. Vandaag staat yoga op het menu. “Ik heb alle sporten al gedaan, maar yoga? Nog nooit,” geeft Ali (38), vader van drie, grif toe.

Soepel
Als iedereen ruim na het afgesproken beginuur is gearriveerd, stapt het gezelschap richting sportzaal. Schoenen en sokken worden uitgezwierd en de komende twee uur brengen de mannen door op een kleverige yogamat.

“Hoe het staat met de souplesse?” steekt Maria van wal. Als opwarmer gooit ze hen een vraag in de schoot: “Vanwaar komt yoga eigenlijk?” “India,” antwoordt Hicham onmiddellijk. “Dat heeft hij opgezocht,” plaagt Moustapha (36), professioneel bokser.
Hier hangt eerder de stemming van uitgelaten tieners dan die van yogi’s op retraite. “Ook nog belangrijk, heren, yoga doen we voor onszelf. We kijken dus niet naar onze buurman.”

Even later vindt iedereen wél de juiste concentratie. Maar Ali en Mustapha, bij de oudsten van de groep, haken wijselijk af zodra het bovenlijf naar beneden moet plooien. “Als ik dit doe, dan zegt het: ‘Krak’,” knipogen ze naar elkaar.

Op sleeptouw
De meeste mannen hebben Marokkaanse roots, en komen uit Molenbeek. Na jaren oog te hebben gehad voor de emancipatie van vrouwen uit de migratie, wil Foyer nu zijn pijlen richten op hen. Maar waarom moeten de mannen precies geëmancipeerd worden? “We proberen aan te voelen wie op zoek is naar een plaats voor zichzelf,” zegt Jules Vanhaverbeke, animator van de mannengroep. Een zware job in de bouw of industrie verhindert meer dan eens dat iemands horizon een leven lang kan verbreden.

Lang niet iedereen hier aanwezig lijkt zijn weg te zoeken in het leven. Reza, bijvoorbeeld, praat gedecideerd. Hij komt uit Iran, maar moest vluchten. In een vorig leven was hij klusjesman, maar na een kookopleiding lanceert hij nu een sociaal restaurant. Hij komt hier om vrienden in de buurt te maken. “En hier kan ik wat afstand nemen van het leven. Thuis ligt er altijd werk op de plank.”

Antonio Mastellone, ook begeleider van de mannengroep: “Het klopt dat niet iedereen hier nood heeft aan emancipatie. Dat de ene de ander op sleeptouw neemt, is net wat we nastreven.” De groep is een mix van hoogopgeleiden en analfabeten, werklozen en werkenden, moslims en niet-moslims.
“Overschat de sociale mogelijkheden in een wijk als Molenbeek niet. Waar kunnen mannen heen?” vult Loredana Marchi, directrice van Foyer, aan. “Er zijn theehuizen en moskeeën, akkoord, maar die beschouw ik niet als plaatsen die emancipatie of sociale cohesie bevorderen. Bij mijn weten is hier geen enkel theehuis waar je verlicht buitenkomt. Mannen zijn er passief, kunnen er in hun comfortzone blijven hangen. Generaties mengen zich niet. In onze gespreksavonden worden ze uitgedaagd om actief deel te nemen, hun talenten te benoemen, en samen te dromen.”

Afwezige vaders
Foyer pioniert met dit mannenproject in België. De mosterd halen ze uit Nederland, meer bepaald uit Den Haag. In het Haagse stadsdeel Laak, dat een aantal raakpunten vertoont met Molenbeek zoals een hoge diversiteit, minder kwalitatieve huisvesting of hogere jongerenwerkloosheid, bestaat al sinds 2000 een vadercentrum.

Zowel in Laak als in Molenbeek willen de vaderwerkingen dus ook het ijs breken over gevoeligere thema’s, zoals sociale uitsluiting, rolverdelingen thuis of omgaan met vrouwen. Reza beaamt. “Ik ben gewoon van me onder vrouwen te bewegen. We dansen veel samen. Ik kan honderduit met hen kletsen, vooral over de liefde. Ik merk dat dat voor sommige Maghrebijnse mannen moeilijk gaat.”

In Molenbeek vinden vooral nog de mannen die Foyer al kennen de weg naar de mannenclub - de ouderen via de houtateliers en de jongeren via de jongerenwerking en Bachir Mrabet, de derde animator. Uiteindelijk wil Foyer ook hun kinderen en vrouwen erbij betrekken, en nieuwe leden sprokkelen onder meer via Kind en Gezin. “We richten ons in het bijzonder tot jonge vaders. Zeg nu zelf, hoe vaak zie je in Molenbeek een jonge of iets minder jonge vader een kinderwagen duwen? Toch nog niet heel erg vaak,” werpt directrice Marchi op.

Foyer wil met dit project meteen ook de kritiek counteren dat allochtone vaders hun stem niet laten horen in thema’s zoals kansarmoede of delinquentie. Voor Ali (65), gepensioneerd, is dat net de reden om naar de mannenavonden te komen. Hij hoopt hier gesprekken te voeren met ‘de jeugd’. “We leren elkaar nog kennen, maar ik wil het met de jonge papa’s graag hebben over opvoeding. De wereld is complex geworden, in mijn tijd gingen we voetballen op straat. Wie nu kinderen heeft, mag ze niet uit het oog verliezen. Ik heb in Brussel in een moeilijke wijk gewoond. Ik heb kinderen die ik nog over de bol heb geaaid, zien eindigen achter tralies. Dat is intriest.”

Of hij ook iets van de jongeren kan opsteken? “Rappen.” En zijn ogen blinken weer.