Accordeonisten Niepold en Cresens over duoalbum: 'Voor ons telt enkel de muziek'

Vrijdag stelt accordeoniste Anne Niepold haar album Monochromatic voor bij Muziekpublique, een duoplaat met de bekende Belgische accordeonist Gwen Cresens van tangogroep Orquesta Tanguedia. “We zijn antipoden, dat is wat deze ontmoeting zo sterk maakt.”

I  n de folk, in de jazz, in hedendaagse of wereldmuziek, Anne Niepold is altijd wat tegendraads geweest. Dat ligt aan haar karakter en aan haar instrument, de diatonische accordeon, een typisch folkinstrument waarop zij eerder jazz en andere genres wil spelen. “Ik ben begonnen in de folk, maar toen ik naar de jazz overstapte, was niemand nog tevreden van mijn spel. In de jazz vonden ze het te folk, en in de folk te jazz...”

Ruimte voor uitwisseling
Een echt buitenbeentje in een stad waar je eigenlijk toch wel anders mag zijn. “Ik ben in Duitsland geboren en ben op mijn negende in Brussel terechtgekomen. Sindsdien is Brussel mijn nationaliteit. Veel mensen zijn gehecht aan het toebehoren tot een bepaalde natie, voor mij is dat totaal bijkomstig. Ik voel me goed in mijn vel in Brussel: de culturele vermenging, de melting pot. Noem me maar gewoon bruxelloise!”

Diatonische accordeon is het kleine broertje van de bekendere chromatische accordeon. Het grootste verschil zit hem in het spelen: de diatonische maakt een verschillend geluid als je trekt of duwt. Een aartsmoeilijk instrument dat daarbij helemaal niet in de jazz of in de hedendaagse muziek thuishoort. Waarom dan voor dat instrument kiezen? “Het is per toeval gekomen. Ik speelde wat piano, ‘zoals alle kinderen’ die een instrument moeten leren. Maar zoals dat vaak gaat, was ik het rond mijn twaalf jaar beu. Naar de muziekschool gaan werd een karwei,” vertelt Niepold. “Mijn vader was amateurmuzikant in het milieu van de traditionele muziek, folkbals en jamsessions. Ik heb de accordeon ontdekt toen ik met hem naar een muziekstage ging. Ik vond de sfeer van die stages super leuk, heel verschillend van de muziekschool. Het was een volwassenenwereld waar werd gefeest, met veel ruimte voor uitwisseling. Zo’n stage ademde muziek uit.”

Toen ze een jaar later opnieuw mee wilde op stage, “vooral voor het zwembad” geeft ze zelf toe, moest Niepold van haar vader ook een instrument leren spelen. Veel keuze was er niet. Accordeon dan maar. “Het is verbazend dat ik daarop nu mijn leven uitbouw,” zegt de 34-jarige accordeoniste al lachend. “Al babysittend bij de buren heb ik een oude Duitse accordeon gevonden waarop ik ben beginnen te spelen. Later heb ik thuis op zolder ook de accordeon van mijn grootvader ontdekt, hij speelde blijkbaar in het legerorkest.”

Vandaar geeft Niepold zelf les tijdens de stages, maar ze vindt die plekken nog steeds heerlijk. “Het is intergenerationeel, iedereen komt van een andere plek. Niemand vraagt wat je doet in je leven. Je komt gewoon samen voor de liefde voor het instrument en om muziek te spelen.”

Nergens welkom
Allemaal goed en wel, maar hoe kom je dan in het jazzconservatorium van Brussel terecht? “Ik heb lang getwijfeld tussen muziek en iets anders. Ik was al ingeschreven aan de unief toen ik toch maar naar het conservatorium ging. Dat was in 2001. Toen waarschuwde iedereen me over het gebrek aan openheid op een klassiek conservatorium. Ik had reeds geëxperimenteerd met improvisatie in een folk-context en zou beter naar de jazz gaan. Maar ook daar was mijn instrument niet welkom,” vertelt Niepold. “Jazz had net zijn stek veroverd en had een erkend conservatorium, dus moest jazz echt jazz blijven. Ze hadden dezelfde reactie als in klassiek: zichzelf opsluiten in hun nest. Ik was negentien jaar, wist niets af van jazz, was zeer leergierig maar kreeg te horen dat ik ‘een echt instrument’ moest uitkiezen. Ik heb dan maar de opleiding compositie en arrangement gedaan.”

Uiteindelijk was Niepold ook in de muziek nergens meer helemaal welkom. “In de jazz moest ik meer chromatismes spelen, en in de folk vroegen ze me op te stoppen al die syncopes te spelen... Ik had zin om te moderniseren, steeds nieuwe dingen uit te proberen. Ik zat constant gewrongen tussen twee stoelen. Dat is jarenlang niet makkelijk geweest, maar vandaag zie ik het als een rijkdom.” Haar tegendraadsheid en doorzettingsvermogen hebben gebaat: ze won in 2008 als allereerste accordeonist de Toots Thielemans Award voor haar eindwerk aan de jazzconservatorium.

Festival van Huy
De samenwerking met Gwen Cresens, chromatische accordeonist bekend van de tangogroep Orquesta Tanguedia, ontstond op het Festival d’Art de Huy, waarvoor ze carte blanche kreeg in 2013. Die carte blanche heeft vorig jaar reeds het soloalbum Musette is not dead opgeleverd, en nu dus Monochromatic. “We kregen op Facebook vaak de vraag wat dat nu is diatonisch, chromatisch, diastereotypisch, monochromatisch... Wat maakt het uit? Wat ons betreft telt enkel de muziek. Het geluid, een mooi ritme, een mooie melodie, of het nu gaat om een cover of een compositie.”

Naast het verschil in instrument valt ook het verschil tussen de twee muzikanten op. Cresens is groot en breed, Niepold klein en tenger. “Gwen is een echte Vlaming terwijl ik toch echt Franstalig ben. Hij zit rustig op zijn stoel terwijl ik tijdens een concert in alle richtingen beweeg. We zijn echt antipoden, en dat is net wat deze ontmoeting zo sterk maakt. We zijn gewoon onszelf, zonder compromissen te sluiten. We brengen elk onze touch en onze finesse. Een echt duo.”

Het album telt enkele composities van Niepold en van Cresens, en daarnaast covers gaande van klassiek tot grunge, die door het duo gearrangeerd zijn. “We zijn beide rock van geest. We houden van de confrontatie tussen repertoires. Stel je voor wat een ontmoeting tussen Bach en Kurt Cobain had kunnen geven!”

-Cd-voorstelling Monochromatic van Anne Niepold en Gwen Cresens op vrijdag 29 januari om 20u bij Muziekpublique, Naamsepoortgalerij, Bolwerksquare 3 te Elsene. Tickets kosten 8/12/14 euro.