Edito: boemerang

Er is geld en er is macht. In de nasleep van het Samusocial-schandaal ging het vooral over het eerste.

De graaicultuur in de politiek bleek schering en inslag. De verontwaardiging was groot. Terecht. Maar over macht ging het daarna veel minder.
Hoe die macht zich ontplooit in Brussel mag ook in kaart worden gebracht, zelfs al is er strikt juridisch geen vuiltje aan de lucht.

Politieke benoemingen zijn eigen aan de Belgische politiek. Ook in Brussel bestaan ze. In het kwadraat. Dat is geen nieuws. Wel nieuw is de uitholling van de administratie voor een nog grotere ministeriële macht via parallelle administratieve eenheden en parachutages rechtstreeks vanuit kabinet, zoals hier verder in dit blad wordt uitgelegd.

De oppositie vreest dat het beleid hierdoor, nog meer dan vroeger, ontsnapt aan de parlementaire controle. Aan de basis, bij de ambtenaren, wordt het ervaren als een nieuwe aflevering in de reeks ‘postjespakkerij’. Daar valt weinig tegen in te brengen.

Défi probeert hier hervormingen af te dwingen, maar het is, zo blijkt, niet makkelijk om deze sneltrein te stoppen. In het bestuur staan twee uitersten tegenover elkaar.

Wie voor continuïteit van beleid wil gaan, kiest de top op basis van louter competentie, of de kandidaten nu uit de privé komen of niet. Dit technocratisch model, denk: de Europese Unie, staat heel ver van de Brusselse realiteit, waar elke topambtenaar een politieke kleur heeft. Een naïeveling zou kunnen denken dat de administratie hierdoor dichter staat bij de politiek, en dus, bij de democratie. In de feiten blijkt hier niet veel van aan.

Het betekent een machtsgreep van de regering op het bestuur, zonder enige transparantie, en waarbij politieke kleur belangrijker is dan competentie.

De uitdagingen voor de Brusselse regering zijn niet min. Ze ligt vaak onder vuur omdat er niets vooruitgaat. Omdat alles misloopt. Het tunneldebacle is maar één voorbeeld.

Om het tij te keren moet er serieus wat werk verzet worden. Obstructies, die ook deel uitmaken van een tot op het bot gepolitiseerde administratie, helpen daar niet bij. Een horde gedemotiveerde ambtenaren ook niet.

Door nieuwe structuren op te richten en nieuwe mensen op strategische plaatsen te zetten, kan de regering inderdaad op korte termijn daadkracht tonen, maar op de lange termijn komt dat als een boemerang terug. Voor men het weet, zijn de obstructies weer daar, zeker als een nieuwe meerderheid aan de macht komt.

De regering Vervoort II riskeert de geschiedenis in te gaan als een overgangsregering. Waarbij veel energie gaat naar structuren, en minder naar beleid. Die hervormingen kunnen pas renderen als ze afgerond zijn. Met wat pech zwaait de PS na 2019 niet langer de plak.

En dan kan alles van vooraf aan beginnen.