Edito: Onkies

Sinds enkele jaren zijn verkiezingen in Turkije ook altijd een beetje een happening in Brussel.

In Sint-Joost en Schaarbeek hangen dan grote vlaggen van Erdogan en affiches van zijn acolieten. Rijden er plots wagens rond met nummerplaten als AKP. Draaien de Brusselse afdelingen van Turkse partijen op volle toeren. En laaien de discussies in de theehuizen hoog op. Dat werd tot nu wat meewarig bekeken, maar over een verbod heeft nooit iemand het gehad.
Dat is vandaag anders. De N-VA wil campagnes voor buitenlandse verkiezingen (of referenda) in België verbieden. De nationalistische partij zegt dat in navolging van de Oostenrijkse president en na een Duitse weigering om Erdogan campagne te laten voeren in Duitsland.

De N-VA heeft gelijk. Binnenlandse campagnes voor buitenlandse verkiezingen zijn onkies. Ze staan haaks op het wezen van de democratie: het volk is soeverein, wikt en weegt en geeft een deel van zijn macht tijdelijk in handen van een volksvertegenwoordiging.

Dat burgers vandaag voor regering en parlement kunnen kiezen in twee landen tegelijk, hadden politieke denkers uit de achttiende en negentiende eeuw nooit kunnen bevroeden. Laat staan dat ze het zouden goedkeuren. En ook vandaag weten politiek filosofen er geen raad mee. Kortom het is een anomalie. En de kiescampagnes zijn dat zeker.

Maar het is niet omdat iets onkies is, dat het zomaar te verbieden valt. Onze westerse samenleving draagt, naast de parlementaire democratie, ook haar verworven vrijheden hoog in het vaandel. Er is de vrijheid van meningsuiting, er is ook de vrijheid van vergaderen. Door campagnes te verbieden, wat wellicht ook helemaal niet mogelijk is, komen die vrijheden op de helling. Morrelen aan de vrijheid, dat is precies wat we vandaag partijen als de AKP verwijten.

Het is een vraagstuk dat steeds vaker aan bod zal komen in deze snel evoluerende wereld: moeten we mondjesmaat onze westerse vrijheden opgeven om diezelfde vrijheden waarvoor we hard gevochten te beschermen?

De cynicus zal zeggen dat het de N-VA daar helemaal niet om te doen is. Dat de partij de verschillen tussen Turkije en Europa op scherp wil stellen. Het gaat helemaal niet om de campagne. Het gaat om the good en the bad. Waren François Fillon of Emmanuel Macron naar Brussel afgezakt om campagne te voeren, er was geen vuiltje aan de lucht. De Nederlandse partij D66 was deze week nog met campagnebus aan het Schumanplan. De N-VA hebben we niet horen protesteren.

Toch blijft het een interessante discussie die snel in alle richtingen kan evolueren. Te meer daar Brussel een burgemeester telt van Turkse origine met, zeker in het verleden, sympathie voor de regerende partij in Turkije. Hoe hij diep in zijn hart naar deze situatie kijkt, is iets wat vele PS’ers en andere politici zich ongetwijfeld afvragen.