Edito: Veilige straten

Al bijna drie jaar lang staan para’s strategisch opgesteld in de straten van Brussel. Islamistische terroristen slaan al zo lang hard toe in het Westen. België beschermt zijn burgers en toont tegelijk dat het menens is: we zijn in een staat van oorlog.

Over het nut van de militairen in de straten wordt tot nu toe weinig debat gevoerd. Nochtans kunnen er wel vragen gesteld worden. Zo hebben ze tot nu toe geen aanslag kunnen verhinderen. Ze waren er als de aanslagen in Brussel en Zaventem plaatsvonden. En er ontplofte ook een bom in Brussel-Centraal toen ze er patrouilleerden. Zeker, ze hebben misschien erger kunnen voorkomen, en hebben ook een belangrijke rol gespeeld in de hulp aan slachtoffers. Maar zouden er zonder militairen meer aanslagen hebben plaatsgevonden?

Vorige week werden drie soldaten door een Belg van Somalische origine aangevallen. Was de man verward? Wou hij zijn leven beëindigen en hoopte hij op een fataal schot? Waren de para's een aanlokkelijk doelwit? Of was hij simpelweg een soldaat van IS? Dat zullen we wellicht nooit met zekerheid weten. De man overleed na een schot aan zijn verwondingen.

Bij Belgische experts in veiligheidsbeleid leven twee scholen. Volgens sommigen is het militair apparaat het enige wapen dat opgewassen is om de koelbloedige islamistisch terreur te bestrijden. Ook in de stad.
Anderen, zoals Thomas Renard van het Egmont Instituut, vinden dan weer dat we het geweld van IS niet moeten beantwoorden met een gemilitariseerde samenleving. Democratie is hier de traditie, en daar horen geen soldaten op straat bij. Meer nog: ze lokken juist agressie uit. De politie is veel beter uitgerust om de veiligheid in de publieke ruimte te garanderen.

Waar evenmin consensus over bestaat, is over het veiligheidsgevoel bij de burger. De aanwezigheid van militairen is voor velen geruststellend. Maar bij anderen heerst door de militairen juist een latente stress. De para’s met hun machinegeweren herinneren er ons permanent aan dat een bomexplosie op de hoek van de straat niet ondenkbaar is.

In het leger gaat de staf er alvast van uit dat de soldaten nog tot 2020 in de straten zullen blijven. Dat is niet onlogisch. Er zit in elk veiligheidsbeleid een soort van paradox vervat. Bij elke beveiliging is het naderhand knap moeilijk om die terug te schroeven. De kwetsbaarheid wordt alleen maar groter dan in de oorspronkelijke positie. Dat is met de militairen in onze straten niet anders. Ze weghalen lijkt wel een open uitnodiging voor terroristen. En daar wil geen politicus zich aan wagen.