EHRM oordeelt dat boerkaverbod niet in strijd is met mensenrechten

Nu het Europees Hof voor de Rechten van de Mens geen juridische graten ziet in het boerkaverbod kan er verder gekeken worden. En dat is maar goed ook: het gelaat van een mens is geen lichaamsonderdeel als een ander.

Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) heeft in twee zaken over het boerkaverbod in België geoordeeld dat het verbod niet strijdig is met het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. De eerste zaak ging over twee Brusselse vrouwen, een uit Etterbeek en een uit Molenbeek, die in 2009 en 2011 een GAS-boete kregen omdat ze een boerka droegen. De uitspraak van het Hof is van cruciaal belang voor de rechtsstaat en voor het samenleven.

Aan de verdediging van de boerka blijft ongetwijfeld de naam kleven van de Brusselse Rachida Lamrabet. Zij poneerde naar aanleiding van haar kortfilm Deburkanisation dat ze weliswaar tegen het dragen van de boerka is, maar ze is evenzeer tegen het verbod. Een denkexperiment dat haar haar baan als juriste bij het Interfederaal GelijkekansencentrumUnia kostte. Of dat terecht was of niet doet hier niet ter zake. De consequenties van de uitspraak van het Hof reiken ver: een boerkaverbod gaat niet in tegen de vrijheid van religie, niet tegen het recht op privacy en bovendien is het niet discriminerend. Het Hof veegt met andere woorden alle (juridische) argumenten van de tegenstanders van het boerkaverbod van tafel. Welke argumenten tegen het verbod kunnen nog uit de kast gehaald worden?

Toen het boerkaverbod in 2012 gestemd werd, was er één tegenstemmer: Eva Brems, kamerlid voor Groen en hoogleraar mensenrechten aan de UGent argumenteerde dat het verbod vrouwen niet vooruithelpt, maar eerder in de steek laat en bazige mannen niet bestraft. Om hen niet aan huis te kluisteren moeten er maatschappelijke afspraken - in de openbare ruimte laat je je gezicht zien - op de schop. Een lichtzinnige omgang met fundamentele afspraken. Er moeten in de 21e eeuw betere acties te bedenken zijn om onderdrukte vrouwen te bevrijden.

En wat dan met de boerkadraagsters die er zelf voor kiezen? Na de uitspraak van het Hof kunnen zij zich niet meer beroepen op privacy of godsdienstvrijheid. En ook discriminatie is geen argument meer. Het recht opeisen om volledig ingepakt de straat op te gaan, is doorgeschoten individualisme en doet denken aan het eerste Burgermanifest uit 1991 van de toen jonge Guy Verhofstadt die vond dat het individu uit de gemeenschap moest kunnen treden. De jonge Verhofstadt werd door links verketterd.

Dat de uitspraak van het Hof een opsteker is voor de seculiere staat klopt. Toch is het sterkste argument contra boerka niet van seculiere aard. Het sterkste argument is te vinden bij de Joodse filosoof Emmanuel Levinas die de ethiek fundeert in het gelaat van de ander: om de ander recht te doen, moet je hem of haar kunnen aankijken, zonder de ander besta je zelf niet. Toon mij uw gelaat en we kunnen praten. En het eens worden of levenslang oneens blijven. Maar we erkennen elkaar wel.