Actieve woonpolitiek moet getto's vermijden

"We moeten te allen prijze de vorming van getto's vermijden. Een concentratie van armen in dezelfde wijken betekent het opstapelen van problemen. De perverse gevolgen zijn in de banlieus van grote Franse steden te zien." Dat zegt MR-parlementslid en burgemeester van Etterbeek Vincent De Wolf. Hiermee onderneemt de MR een (nieuwe) poging om de sociale mix op de agenda te plaatsen. Of de meerderheid in het Brussels parlement een debat hierover ziet zitten, is zeer de vraag.

Etterbeek is een van die gemeenten die al langer dan vandaag een actieve woonpolitiek voeren. Het discours van burgemeester Vincent De Wolf is er ook geen die vindt dat alles aan de private sector moet worden overgelaten. De Wolf wil dat de gemeentelijke grondregie, die verwaarloosde panden aankoopt en opknapt, meer armslag krijgt. Maar, zo klaagt De Wolf, de regels die het gewest de gemeenten oplegt, zijn veel te strikt. (Het gewest heeft hier een vinger in de pap omdat het renovatie zwaar subsidieert, DV.)

Een van de ideeën van De Wolf is dat de gemeente panden die ze gerenoveerd heeft, moet kunnen verkopen aan de huurders. En alhoewel de theoretische mogelijkheid bestaat, blijkt ze - dixit De Wolf - in de praktijk niet te werken. Zo mogen gemeenten een opgeknapt pand pas na tien jaar verkopen op voorwaarde dat de huurder in aanmerking komt voor een sociale woning, wat impliceert dat hij het pand huurde tegen een sociale prijs. De regel dateert uit 1999, maar het blijft een vreemde constructie. De eigendommen van de grondregie zijn geen sociale woningen, waren in oorsprong zelfs bedoeld - voor er sprake was van vastgoedprijzen die uit de pan swingen - om middeninkomens in de stad te houden of er naartoe te lokken.

Huur-koopformule
Tweede probleem: het is de ontvanger der registratie die de verkoopprijs bepaalt en die houdt rekening met de vigerende vastgoedprijzen. Volgens De Wolf betekent dat bijna zeker dat de prijs te hoog is voor de huurder, a fortiori als die in aanmerking komt voor een sociale woning.

De gemeente Etterbeek onderzoekt momenteel de mogelijkheid van huur-koopformules: de huurder betaalt bovenop de normale huur een bedrag en wordt zo op termijn eigenaar van zijn woning. Hij kan het pand ook op ieder ogenblik opnieuw verkopen en zijn investering recupereren.

Vincent De Wolf is burgemeester van Etterbeek, maar in het Brussels parlement zit hij met zijn partij in de oppositie. Het toewijzings­systeem voor sociale woningen werd goedgekeurd toen zijn partij in de meerderheid zat, maar dat belet niet dat hij de zwakke punten hekelt. Zo worden de weinige sociale woningen die voor gehandicapten bestemd zijn volgens hem niet automatisch toegewezen aan gehandicapten, want de toewijzing gebeurt strikt chronologisch. Een eenvoudige aanpassing van de criteria volstaat volgens De Wolf om de sociale woningen met aangepaste ingang, badkamer en keuken effectief aan gehandicapten toe te kennen. Maar de bevoegde staatssecretaris Françoise Dupuis (PS) heeft daar volgens De Wolf geen oren naar.

Het stokpaardje van de MR blijft de gemengdheid van sociale woonwijken. De Wolf is de politieke tegenstanders alvast voor door te onderstrepen dat zijn partij voor de renovatie van sociale woningen en voor een uitbreiding van het sociale woonpark is. De MR wil ook dat de allerarmsten toegang blijven hebben tot sociale woningen, maar dat sluit volgens De Wolf niet uit dat de inkomensgrenzen hoger moeten. Nu grijpen mensen met een klein inkomen uit arbeid naast een sociale woning , terwijl ze ook op de private markt niet aan hun trekken komen omdat de huurprijzen de pan uitswingen. Een nieuwe categorie van mensen die sociaal vergeten zijn, zegt De Wolf. "Het zou onverantwoord zijn om met die mensen geen rekening te houden," aldus De Wolf. Hij vindt dat sociale woonwijken een mix moeten zijn van gezinnen en alleenstaanden, jong en minder jong, inkomens uit arbeid en vervangingsinkomens. Veel gevarieerder dan nu, aldus De Wolf.

Het discours van De Wolf is niet nieuw. Ook de VLD lanceerde een paar maanden geleden het voorstel om de inkomensgrenzen voor sociale woningen op te trekken, maar kreeg toen de banbliksems van Groen! over zich heen, terwijl de andere partijen lauw reageerden. Toch ontkent niemand het bestaan van getto's. Een spreiding van kleine sociale wooneenheden over het hele gewest is het alternatief dat De Wolf naar voor schuift. Maar De Wolf zou moeten weten dat ook dat niet eenvoudig is. De bouw van sociale woningen in hoog-Molenbeek wordt door de omwonenden niet op applaus onthaald.