De oorsprong van het Manneken

Karolien Merchiers
© Brussel Deze Week
03/09/2005
Weinig beelden in de wereld hebben aanleiding gegeven tot zoveel verschillende ontstaanslegendes als Manneken Pis.

Een van de bekendere is het verhaal van een rijke burger, die zijn zoontje kwijt was in Brussel. Na dagenlang zoeken zou het ventje zijn teruggevonden op de hoek van de Eikstraat en de Stoofstraat, waar het stond te plassen. Zo dankbaar dat hij zijn zoontje terughad, liet de man een beeld oprichten in de vorm van een plassend jongetje. <BR><BR>Volgens een andere hardnekkige legende is het beeld opgericht als dank aan een klein Brussels jongetje, Juliaan, die de stad in de veertiende eeuw gered zou hebben van belagers: hij doofde de lonten van de explosieven onder de stadsmuren door erop te plassen. Nog een ander verhaal houdt het bij een brand, die het jongetje met zijn plas geblust zou hebben. Het kan nog minder plausibel: zo zou er een heks gewoond hebben in de Stoofstraat. Toen die op een dag een kleine jongen betrapte terwijl het stond te plassen op haar drempel, werd ze zo kwaad dat ze het ventje omtoverde in een stenen beeld.<BR><BR>Volgens de Vrienden van Manneken Pis is het beeldje echter niet meer dan een doodgewone fontein, zoals er indertijd zoveel bestonden in Brussel. Doordat de stad op een erg drassige ondergrond was gebouwd, waren er heel wat natuurlijke bronnen. In de eeuwen voor de uitvinding van het stromend water waren die erg nuttig. In de Sint-Goedelekathedraal werden historische documenten gevonden die het bestaan van de Juliaenekensborre al vermeldden in 1388, volgens andere bronnen zou de fontein al in de twaalfde eeuw hebben bestaan. Oorspronkelijk zou het beeld uit hout zijn vervaardigd, om al snel vervangen te worden door een stenen exemplaar. Het zou niemand minder dan de kleine graaf Godfried III van Brabant uitbeelden, zoon van Godfried II. Toen deze laatste overleed, werd het hertogdom belaagd door de heren van Grimbergen, die het machtsvacuüm wilden invullen. Maar Godfrieds echtgenote Lutgarde bleef niet bij de pakken zitten en riep de hulp in van heren uit de omgeving. Die wilden haar helpen, maar vroegen om de toekomstige heer te mogen zien. Om hen extra moed te geven, bond ze het wiegje van de kleine hoog in een boom (een eik - vandaar de naam van de Eikstraat), zodat de mannen wisten voor wie ze vochten. De kleine begon echter te plassen, op het hoofd van de belagers. Waar of niet? Men zal het wellicht nooit kunnen achterhalen.<BR><BR>Wel zeker is dat het stenen beeldje in 1619 vervangen werd door een bronzen exemplaar, van de hand van kunstenaar Hiëronymus (of Jeroom) Duquesnoy. Deze had zijn opleiding gevolgd in Italië, vandaar het Florentijnse karakter van het beeldje. Manneken Pis hield eeuwenlang stand, tot het domweg werd vernield door enkele baldadige studenten in 1978. Het vernielde beeld is nog steeds te bezichtigen in het Broodhuis, samen met een groot deel van de officiële garderobe van het Manneken.

Fijn dat je wil reageren. Wie reageert, gaat akkoord met onze huisregels. Hoe reageren via Disqus? Een woordje uitleg.

Lees meer over: Samenleving

Iets gezien in de stad? Meld het aan onze redactie

Site by wieni