Lachen met Ramzy Zerqane, een dubbele allochtoon

Ramzaddine 'Ramzy' Zerqane (23) is een speciaal geval: Marokkaans bloed, Nederlands paspoort (met bijbehorende branie en tongval), en een Belgische woonplaats in de schaduw van het Ato­mium in Laken. Stand-up comedian worden is in zo'n geval wellicht de beste optie.

Zeg nooit zomaar 'allochtoon' tegen een allochtoon. Ramzy Zerqane bijvoorbeeld ziet er keurig Noord-Afrikaans uit, maar is wel een paar honderd kilometer noorderlijker geboren dan de meesten onder ons. De jonge stand-up comedian die straks optreedt in zijn thuisbasis Laken, heeft aan zijn Amsterdamse jeugd een vlotte babbel, een gezonde ondernemingszin, een praktische instelling en enkele uitgesproken ambities overgehouden. Nog niet zo geweldig goed geïntegreerd dus.

Waarom migreert een gezonde jongeman als jij van Amsterdam naar Brussel?
Ramzy Zerqane: "Ik ben geboren en getogen in Amsterdam West, maar op een dag besliste mijn moeder door familiale omstandigheden dat we naar België zouden verhuizen, en dat bleek een verhuizing van hoofdstad naar hoofdstad te zijn. Makkelijk was dat niet. Ik was toen vijftien. In Nederland had ik mijn vrienden, ik was er al bezig te groeien als comedian, maar dat werd dus plots afgebroken. Hier moest ik wennen aan een heel andere mentaliteit. De mensen zijn hier vooral gedisciplineerder. In Nederland gaat het van: 'Hé joh, alles prima?', hier spreken ze echt met 'u' en moet je meer op je woorden letten. Ik ben hier nu een dubbele allochtoon, en dan vooral omdat ik een Nederlander ben."

En je humor, waar heb je die vandaan?
Zerqane: "Zo zit ik gewoon in elkaar. Als ik niet thuis ben, dan is het heel stil bij ons omdat ik degene ben die af en toe voor wat hilariteit zorgt. Mijn broer is dan weer heel serieus. Voor elk probleem kan hij wel een boek uit de kast halen, en daar heb ik dan weer niet elke dag zin in. In toneelstukken kreeg ik ook altijd de rol van de grapjas. Daar probeer ik nu in verder te gaan. Mijn voorbeelden zijn Najib Amhali en Theo Maassen - dat zijn Hollanders -, maar ook Franstaligen als Gad Elmaleh en Jamel Debouz. In Amerika heb je David Chappelle, Chris Rock of Eddie Murphy. Dat zijn mensen naar wie ik opkijk, maar het is wel de bedoeling dat anderen later naar mij kunnen opkijken. Dat jongeren van mijn achtergrond zien dat ik het gehaald heb en dat zij het dus ook moeten proberen."

"Veel allochtone jongeren voelen zich nog niet echt aangesproken door wat er hier in het theater gebeurt omdat het niet over hen gaat. Maar aan mensen als Youssef El Mousaoui en Jamal Boukhriss zie je toch dat de interesse toeneemt."

Je vindt allochtoon duidelijk geen vervelend woord, en je ziet jezelf ook niet los van die gemeenschap.
Zerqane: "Het zou toch ook een beetje raar zijn dat je duidelijk op een Marokkaan lijkt en daar dan op een podium met geen woord over rept. Dan neem je afstand van je achtergrond, terwijl je toch gewoon bent wie je bent. De beste grappen zijn ook die over dingen die je zelf hebt meegemaakt. Wat ik hier in Nekkersdal ga brengen, gaat over mezelf. Over hoe en waarom ik naar België ben gekomen, over de Belgische flitspalen, over werk zoeken, geweigerd worden in de discotheek, over de nachtwinkels van de Pakistanen... Ze hebben me gevraagd om drie kwartier te spelen. De show heet Mixed up, en ik neem ook een dj mee omdat het er toch een beetje jong moet uitzien."

Hoe ziet je publiek eruit?
Zerqane: "Er komen zowel allochtonen als autochtonen kijken en die lachen meestal om dezelfde grappen, behalve als ik er eens een Marokkaans woord tussengooi. Je moet het leuk houden voor iedereen en niemand uitsluiten. In mijn vriendenkring zitten Vlamingen, Franstaligen, Turken en Marokkanen. We moeten met elkaar praten en met elkaar aan de slag, anders zullen we elkaar nooit begrijpen en er nooit achter komen wat we van elkaar willen."

Zijn geloof of racisme thema's in je show?
Zerqane: "Het geloof in comedy misschien (lacht). Grappen over geloof kunnen voor mij, zolang je maar niemand kwetst, maar het is niet echt mijn ding. Ik probeer mensen vooral een goed gevoel te geven. Er zal weleens een grap over hoofddoekjes tussenzitten, maar daar moet dan vooral om gelachen kunnen worden."

"En racisme, wat is dat? De ene kan de ander niet hebben door bepaalde omstandigheden, en plakt daar dan een reden op - bijvoorbeeld dat hij wit is en de ander zwart, of omgekeerd. Ikzelf heb nog niet vaak rechtstreeks met racisme te maken gehad."

Staat Nederland verder in de manier waarop mensen van vreemde origine een plaats krijgen in de samenleving?
Zerqane: "Nederland is natuurlijk sociaal in zijn debatcultuur. Allochtonen mogen er mee aan tafel komen zitten praten. Wat is jouw probleem? Wat is jouw issue? En we halen er effe een minister bij om te kijken hoe die het ziet. Maar sinds 11 september, en nu met Geert Wilders (van de radicaal-populistische Partij voor de Vrijheid, MB) is het wel wat gekeerd. Terwijl het in België naar mijn gevoel juist wat beter gaat. Bij jullie zaten heel weinig allochtonen in televisieseries, in films en in de media, maar dat is nu toch ook aan het veranderen bij de generatie die er nu aankomt. Je ziet gekleurde jongen bij Ketnet, bij JIMtv, in een film als Firmin."

Jij was ook betrokken bij de verfilming van Tom Naegels' roman Los door Jan Verheyen.
Zerqane: "Ik had geen rol zoals Youssef (El Mousaoui, red.), maar we hebben wel met Jan Verheyen samengewerkt om figuranten te leveren. Samen met nog een paar andere mensen hebben we de vereniging Marifa Arts opgericht, waarmee we jongeren proberen te stimuleren om hun talenten te gebruiken. We organiseren evenementen, maken videoclips en reclamefilmpjes en werken mee aan projecten in de media."

Ga je nog weleens terug naar Nederland, om daar wat Belgenmoppen te vertellen?
Zerqane: "Ik heb er nog een paar optredens gepland en ik wil er zeker niet met lege handen terugkeren. Maar ik spaar niemand, hoor. De reden dat ik verhuisd ben van Nederland naar België, is trouwens dat ik liever dom ben dan gierig (lacht)."

:: Stand-up comedy in Nekkersdal: Mungu van Uwamungu Cornelis (Rwanda/België) op 23 februari om 20.30 uur; Double Bill met Gorcha Davidova (Kaz/B) en Ramzy Zerqane (NL/B) op 1 maart om 20.30 uur. Telkens in GC Nekkersdal, Bockstaellaan 107, 1020 Laken, 02-421.80.60, info@nekkersdal.be. Kaartjes kosten 10 euro