'Niet minder fileleed door deze kilometerheffing'

Het is wat aan de aandacht ontsnapt maar ook de Brusselse regering werkt aan een plan voor kilometerheffing voor vrachtwagens. Dat verschilt alvast op één punt van de Vlaamse invulling: vrachtwagens zullen op lokale wegen extra moeten betalen.

De Brusselse regering heeft de ordonnantie voor de kilometerheffing in tweede lezing goedgekeurd. Opmerkelijk: terwijl Vlaanderen alleen een kilometerheffing invoert voor het vrachtverkeer (+3,5 ton) op autosnelwegen en grote assen, gaat Brussel hetzelfde vrachtverkeer ook op gewestwegen en gemeentewegen belasten. Cathy Macharis, professor Duurzame Mobiliteit aan de VUB en voorzitster van de gewestelijke mobiliteitscommissie: “Brussel hanteert dezelfde tarieven als in Vlaanderen voor de autosnelwegen, maar verdubbelt de tarieven voor gewestwegen en verdrievoudigt die voor gemeentewegen.”

Een goed idee?
Macharis: “Ik vind van wel. Zo ontmoedig je het vrachtverkeer in woonwijken, wat belangrijk is voor de leefbaarheid. Het vrachtverkeer zal er baat bij hebben om op de grote assen te rijden.”
“Daarnaast zal het de transportsector ook doen nadenken. Vandaag rijdt in Europa 20 procent van de vrachtwagens leeg rond. De rest rijdt gemiddeld maar voor de helft vol en in een stedelijke context is de beladingsgraad maar 38 procent. Er is dus nog potentieel om het goederentransport te optimaliseren. Dat kan door beter te bundelen, of samen te werken met andere bedrijven of met stadsdistributiecentra.”
“Bovendien kan het een stimulans zijn om meer via de binnenvaart en het spoor te laten transporteren. Tot slot zal de invoering van de kilometerheffing een stimulans zijn om de wagenvloot te vergroenen. Vervuilende vrachtwagens betalen meer.”
“Toch zijn er ook nadelen aan de ontwerpordonnantie. Er is een differentiatie naargelang het tonnage en de emissieklasse, maar er is geen differentiatie naargelang het tijdstip. Dat is jammer voor bepaalde distributiebedrijven, zoals Colruyt, die nu experimenteren met nachtleveringen. Kort gezegd: deze kilometerheffing zal geen verschuiving in de hand werken voor de daluren. Het fileleed zal dus niet verminderen.”

Zijn er nog nadelen?
Macharis: “Het gevaar bestaat dat de transportsector meer kleine bestelwagens zal inzetten om zo de kilometerheffing te omzeilen. Dat mogelijk pervers effect wordt wel verminderd door het feit dat hiermee ook de loonkost stijgt. Het is dus afwachten.”
“Het is hoe dan ook jammer dat er geen economische impactstudie is uitgevoerd. Bijvoorbeeld naar het effect op de prijzen. Het is niet ondenkbaar dat de distributiesector de kilometerheffing doorrekent aan de klant.”
“Verder zou het elektrisch vrachtvervoer vrijgesteld moeten worden van de kilometerheffing, net zoals vrachtwagens die gebruik maken van aardgas, omdat dit de lokale emissies doet dalen. Ook hierin voorziet de ordonnantie niet.”
“Nog een positief punt: de invoering van de kilometerheffing (vanaf april volgend jaar, SVG) zal enorm veel data opleveren. Die kunnen gebruikt worden om de distributiezones beter te plannen en de laad- en loszones te optimaliseren.”

Meer en meer steden in Europa voeren stadstol in. Was dit geen beter idee geweest? De overheadkost voor deze kilometerheffing is gigantisch.
Macharis: “Ja, zeker omdat een studie van vorig jaar heeft uitgewezen dat stadstol voor Brussel financieel voordeliger is. Maar dit is nu eenmaal wat de drie gewesten hebben afgesproken.”
“Het is ook vreemd dat de drie gewesten afspreken om één systeem in te voeren, en dan toch eigen tarieven hanteren. Voor een stad als Brussel valt dat nog enigszins te begrijpen, maar dat Wallonië en Vlaanderen anders tariferen, en zo ziet het er naar uit, maakt het er voor de internationale transportsector niet simpeler op.”