Ruilhandel Lets: 'Als jij mijn nek masseert, kuis ik jouw pc op'

LETS Brussel is een voorbeeld van hoe de lokale ruilhandel van diensten en producten de structuren van vorige eeuw countert. Eind april pakt de alternatieve 'service club' uit met een infomoment in Gemeenschapscentrum De Markten. Handige Harry's van alle geslachten kunnen er gratis hulp vragen en bieden.

Of het nu om haar sociaal, filo-sofisch, economisch, duurzaam of praktisch karakter is, het LETS-ruilsysteem zit op lokaal vlak in de slipstream van het alternatieve denken over overleven op deze planeet. Het concept baseert zich op gratis dienstverlening of goederen afstaan in ruil voor het ledigen van eigen behoeften. Ik ben handig in douches en toiletten repareren, jij hebt snoeihout te veel. Hij kan me leren fotograferen en zij is goed in confituur maken, verstelwerk en snel strijken. Of hoe we allemaal iets kunnen wat waarde heeft. Het Lokaal Economisch Transactie Systeem (LETS) brengt die mensen op een site bij elkaar en laat hen kiezen wat ze nodig hebben in ruil voor eigen kennis en inzet. Geld komt er niet bij te pas. Voor wat hoort wat.

Het 'overlevingsprincipe' is niet nieuw. LETS ontstond in de jaren 1980 in Canada. Eind vorige eeuw kreeg het langs Franstalige zijde in onze contreien voet aan de grond als Système d'Echange Local (SEL). Wallonië telt inmiddels 71 afdelingen. Vlaanderen heeft 39 lokale LETS-groepen. Ook in Brussel slaat de beweging aan, met 13 Franstalige clubs, waarvan twee regionaal georganiseerd. Vorig jaar namen vier Nederlandstaligen vanuit Gemeenschapscentrum De Platoo het voortouw voor de oprichting van LETS Brussel: Lieve Polet, Lies Van Overschée, David Homan en Nadia Mahjoub. Met een projectsubsidie van 500 euro van de Vlaamse Gemeenschapscommissie (voor flyers en een promotieavond op 26 april) en veel vrijwilligerswerk hebben ze al een goed uitgewerkte website Letsbrussel.be klaar. Nadia Mahjoub: "Toen ik vorig jaar mijn haar wou laten verven, merkte ik dat er in Brussel geen Nederlandstalige LETS te vinden was. Al stond op het artiesten- en ambachtenforum Dooweb.org wel dat LETS Brussel op oprichting wachtte. We groepeerden onze krachten."

Sinds de herfst hebben zich een vijfentwintigtal mensen lid gemaakt, gewoon dankzij de site en mond-tot-mondreclame. Lieve Polet: "We willen heel het gewest bestrijken als Nederlandstalige vereniging. LETS Brussel aanvaardt deelnemers van buiten de stad voor zover ze in de directe Rand wonen of een duidelijke band met Brussel kunnen aantonen. Het Nederlands is onze communicatietaal, anders moeten we beginnen te vertalen of verglijden we snel in het cliché dat met één Franstalige in de groep iedereen uit sociale compassie Frans begint te spreken. Dat willen we vermijden. Bovendien hebben de Franstaligen hun SEL-afdelingen."

Net als de opkomst van diverse types herstelcafés zoals Repair Café gaat er een ballonnetje van hoop op voor dit nieuwe economisch stelsel. Het past in de slowbeweging van deze tijd en bij het gevoel van onbehagen ten aanzien van de financiële crisis. Polet ziet LETS Brussel als het resultaat van een denkoefening over de markteconomie. "Ik vind al tientallen jaren dat een ruilmaatschappij op kleinschalig vlak gezonder functioneert dan een maatschappij die draait rond geld. Je moet geen monetair expert zijn om te beseffen dat de waarde van geld gelinkt is aan bankspeculaties, aan virtuele waarden. Het algemeen gokken wordt één groot casinospel. Hoe lang houdt dit nog stand? De overheid doet of haar neus bloedt. Geen wonder dat kleinschalige initiatieven als LETS regulerend proberen te werken: think global, act local. Met LETS Brussel willen we van mens tot mens de handel en wandel doen draaien, enkel gebaseerd op het invullen van de behoeften. Onze vereniging draagt bij tot die denkoefening, al is het ook een protest van "zo kan het niet verder." Werkuren kosten geld, dus tijd is geld en energie. Daar biedt LETS een oplossing voor."

Die oplossing ligt voor Polet en Mahjoub zowel in het 'verletsen' van goederen - een oude fiets of kinderkleren bijvoorbeeld - als iets 'doen' voor elkaar: koken of muziek draaien voor een feestje of een nacht op een zieke passen. Het succes van de beweging draait nu eenmaal zowel op een (groot) aanbod aan (vak)kennis en handigheid als op ruil- of weggeefgoederen: een collectie tijdschriften tegen schilderwerk. Mahjoub: "Ons betaalmiddel heet ketje, en staat voor spaartijd. Iets kan als richtwaarde aan 20 ketjes per uur getarifeerd worden, maar onderhandelen kan altijd. De LETS'er mag maar voor 250 ketjes in het rood gaan, dan moet hij eerst zelf wat presteren of leveren vooraleer hij iets terug kan krijgen. Het moeilijkste is natuurlijk de waardebepaling, maar daar hebben we referenties voor. Zowel voor een luisterend oor, een oppasdienst voor katten als voor gordijnen naaien. Als jij mijn nek masseert, kan ik voor jou de pc opkuisen."

Instapreceptie en infomoment LETS Brussel op vrijdag 26 april om 19u30 in GC De Markten, Oude Graanmarkt 5, Brussel. Info: 02-242.83.97 en www.letsbrussel.be