SP.A Jette wil kinderpark op privédomein Lourdesgrot

Bettina Hubo
© Brussel Deze Week
19/10/2013
Het domein van de Mariagrot in Jette, 't grotteke in de volksmond, bestaat bijna honderd jaar. SP.A'er Hannes De Geest vindt de tijd rijp om het parkje ook te gebruiken voor natuureducatie. De gelovigen reageren afwijzend. "Dit moet geen botanische tuin worden. Het is een sacraal oord."

Het domein van de Onze-Lieve-Vrouw van Lourdesgrot in de Leopold I-straat is een van die zeldzame plekken waar de tijd geen vat op lijkt te krijgen. Behalve dat er nu oude, hoge bomen staan en dat aan de zijkant van de grot een kaarsenautomaat geïnstalleerd werd, ziet alles er ongeveer net zo uit als een kleine eeuw geleden.

Het domein werd ingewijd in 1915, een jaar na de aanpalende kerk. Die was al vlug te klein voor alle gelovigen die aan het begin van de Groote Oorlog steun zochten bij Maria.

De grot is een replica van de grot in Lourdes waar 160 jaar geleden Maria zou zijn verschenen aan Bernadette Soubirous. Begin vorige eeuw was het mode om overal in Europa dergelijke replica's neer te zetten. In Jette kwam naast de grot nog een rotsachtig, glooiend parkje met vijftien rozenkranskapellen, een kruisweg van veertien staties en enkele religieuze beelden.

De hoogdagen van het domein zijn de meimaand en Maria Hemelvaart in augustus. Dan trekt de grot honderden gelovigen. Maar ook op andere momenten stopt er geregeld een bus met pelgrims. En elke zondag is een schare getrouwen present voor de rozenkrans.
Op een doordeweekse ochtend in oktober is het rustig aan de grot. Maar er is altijd wel iemand. Mensen lopen even langs voor een kaarsje, voor een gebedje. Binnen in de grot hangen inmiddels ontelbare handgeschreven briefjes, kruisjes, pasfotootjes en bedankbordjes.

Hélène, een orthodox-christen van Afrikaanse origine, is een van de velen die voor en na het werk passeren. Op zoek naar de genade van Maria, zoals ze zelf zegt. Maar ze doet meer: als er in en om de grot bladeren of vuilnis ligt, borstelt ze alles bijeen. "Je laat het huis van je moeder toch niet vuil achter." In de zomer spreekt ze soms om vijf uur 's ochtends af met enkele vrouwen om de grot en ook de raampjes van de kapelletjes en de kruiswegstaties te poetsen. Een andere vrijwilligster zorgt dan weer voor de bloemen en de bevoorrading van de kaarsen. Nog iemand anders opent en sluit elke dag de poort. Alleen voor het onderhoud van het park zijn er op maandag en dinsdag twee PWA'ers.

Klaterend bergbeekje
Hannes De Geest, SP.A-gemeenteraadslid in Jette, heeft veel respect voor het werk van al die vrijwilligers. Maar volgens hem kan het domein beter ingericht en benut worden. "Dit is een waardevolle plek die op de speciale dagen veel volk trekt. Maar op andere dagen is het domein onderbenut. Groene ruimte is schaars in Brussel. Hier kan meer gebeuren. Ik denk aan natuurbeleving voor kinderen. Dit zou een openluchtcentrum voor natuureducatie moeten worden waar scholen uit heel Brussel en ook gezinnen naartoe komen. De Brede school Essegem zou een en ander kunnen coördineren."

De Geest ziet tal van mogelijkheden: een educatief bomenparcours, een eetbare tuin, een buurtcomposteerplek, eventueel met een hangbuikzwijntje dat een deel van het afval opeet, een kruiden- en moestuin, een blotevoetenpad met ook een klaterend bergbeekje, uilen- en vleermuizenkasten, eendjes in de vijver, en waarom ook geen beeldende kunst. "Door naar eendjes of een hangbuikzwijntje te kijken, komen kinderen tot rust. Dat is de bedoeling: mensen tot rust laten komen in de natuur. In die zin is mijn voorstel perfect complementair met de huidige functie van het park. Ik ben niet gelovig, maar ik geloof in de kracht van de natuur."

De Geest mist ook een wetenschappelijk beheersplan voor het park. "Er staat bijvoorbeeld een bananenboom. Zo'n uitheemse plant is vanuit ecologisch oogpunt niet verantwoord." En hij wil de achteringang van het domein weer open hebben. Die poort ging tien jaar geleden dicht omdat er op het achterliggend pleintje overlast ontstond.

Hélène is niet meteen enthousiast over het voorstel. "Het zijn misschien leuke ideeën, maar waarom hier? Jette is één van de groenste gemeenten, vlakbij ligt het Boudewijnpark. Dit parkje is veel te klein voor natuuractiviteiten met scholen. Bovendien is het een heilige plek."

Dat is ook de mening van Guy-Michel Opdebeeck. Sinds anderhalf jaar is hij - vrijwillig - beheerder van het oord, in opdracht van de vereniging parochiale werken Brussel-West. Die vzw kreeg het domein in erfpacht van de eigenaar, de parochie Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes. "Het sacrale karakter moet behouden blijven. Natuureducatie is niet de rol van dit park. Dit is een plek voor gebed en contemplatie, voor mensen van alle godsdiensten. Hier zijn altijd wel gelovigen in stilte aan het bidden. Per maand worden 3.000 kaarsjes gebrand. Dat gaat niet samen met botanische lessen voor scholen. Je kan de kinderen toch niet vragen om te zwijgen."
Opdebeeck werkt wel aan een beheersplan voor het park. Leefmilieu Brussel heeft zo'n meerjarenplan gevraagd omdat het domein enkele oude bomen wil kappen die de riolering verstoppen. Maar veel meer dan een beschrijving van de huidige tachtig bomen en een voorstel om het bomenbestand uit te dunnen en te vernieuwen, zal dat document niet bevatten. Voor grootse plannen is ook geen geld. Opdebeeck: "Het park wordt onderhouden met de opbrengst van de kaarsenverkoop. Meer is er niet. Nu al zijn we naarstig op zoek naar sponsors om toch nieuwe banken te kunnen kopen voor ons honderdjarige bestaan."

Mogelijk komt het parkje in de toekomst in aanmerking voor subsidies van Leefmilieu Brussel. Opdebeeck: "We willen eventueel met hen samenwerken, maar we willen het beheer zeker niet in hun handen geven. Dit is Dielegembos niet."

Privédomein
De Geest, die de kwestie ook aansneed op de jongste gemeenteraad, hoopt dat het schepencollege zich achter zijn voorstellen schaart en in onderhandeling gaat met de kerkelijke vereniging. "Vreemd dat nota bene een socialist die zich anders altijd afzijdig houdt van kwesties over de kerkfabriek, nu wil dat de gemeente er zich mee bemoeit," reageert de Jetse burgemeester Hervé Doyen (CDH).

Hij heeft veel sympathie voor het grotdomein, dat zijn inziens dringend aan renovatie toe is. Om de vereniging te steunen, fotografeerde hij in zijn vrije tijd alle bomen voor het beheersplan. Doyen: "In het verleden heeft de gemeente geprobeerd om het domein te laten beschermen. Dat is niet gelukt. Verder hebben we er ons niet mee te bemoeien. Het is een privédomein met een religieuze functie, het is geen park voor kinderen. Hannes De Geest mag al blij zijn dat de vereniging het overdag openstelt voor het publiek."

Fijn dat je wil reageren. Wie reageert, gaat akkoord met onze huisregels. Hoe reageren via Disqus? Een woordje uitleg.

Lees meer over: Jette, Samenleving

Iets gezien in de stad? Meld het aan onze redactie

Site by wieni