Andy Heurckmans c Jo Voets
© Jo Voets

Twintig jaar liften in Brussel: 'Fijn om niet bang te zijn'

© Brussel Deze Week
24/09/2014

Sinds hij in Vorst woont, ondertussen bijna twintig jaar, heeft Andy Heurckmans er een gewoonte van gemaakt om naar het centrum van Brussel te liften. Tijd om zijn bevindingen te delen. "Er zijn zekerheden: de vele blinkende 4x4-luxewagens stoppen nooit."

Ik heb al heel mijn leven gelift en ben dat na mijn verhuizing naar Brussel gewoon blijven doen. Ik heb het specifiek over liften in de late namiddag en – meestal – ’s avonds. Ik doe het niet elke week, alleen als ik nog eens naar een concert afzak of afspreek met mijn beste maten. Heel af en toe lift ik overdag, wanneer mijn fiets het laat afweten.

In Brussel liften is niet zo wereldschokkend, dat geef ik graag toe. Maar als ik het in een of ander gesprek toevallig vermeld, stoot ik op verwonderde blikken, ongeloof zelfs. Vaak vragen mensen: “Is dat niet gevaarlijk?” of “Durf jij dat met al die onbetrouwbare typen?” De progressievere mensen zijn genuanceerder: “Ja, als man kan dat nog wel hé.”

Ik weet heus wel dat vele mensen het wat eigenaardig vinden dat ik op mijn leeftijd nog steeds met opgestoken duim aan de kant van de weg sta, laat staan in Brussel. Maar ik ben dat steeds blijven doen vanuit de idee dat we pas echt kunnen samenleven als we niet bang zijn van elkaar. Een experiment? Misschien, maar niet met voorbedachte rade. Aangezien ik het nu bijna twintig jaar doe, is het tijd voor een evaluatie.

1. STOPPEN DE MENSEN NOG WEL?
Jawel, maar het hangt erg van de plaats en het tijdstip af. Wanneer ik rond 20 uur vertrek vanuit Vorst richting het centrum van Brussel, is de oppikkans ongeveer 50 procent. Let wel: ik blijf niet eindeloos volhouden. Als ik na vijftien minuten niet beet heb, neem ik simpelweg de tram. Als ik om middernacht teruglift (doe ik enkel vanaf Brussel-Zuid omdat de wagens in het centrum te veel verschillende richtingen uitgaan) valt dat dikwijls tegen. Een kans op vijf dat het me lukt. Een mager resultaat.

2. WIE STOPT ER?
Dat is voorspelbaar. In de meeste gevallen zijn het mensen van buitenlandse origine: Marokkanen, Congolezen, Rwandezen, Algerijnen, enzovoort. ‘Autochtonen’ stoppen ook af en toe, maar vormen een minderheid. Vrouwen vrij weinig.

Er is een verschil tussen de ‘gekleurde’ en ‘blanke’ chauffeurs die me meenemen: de eersten zijn wat gevarieerder: jongeren, nette heren, goedlachse je m’en-foutisten,… Bij sommigen krijg je de deur amper terug dicht door een roestig, haperend slot.

De ‘autochtonen’ zijn iets uniformer: doorgaans de alternatieve burger, niet zelden met slobbertrui. Maar uitzonderingen bevestigen de regel: de voorlaatste keer stopte een jongedame (amper twintig, schat ik) met haar scooter. Dankzij de reservehelm werd ik netjes aan Brussel-Zuid afgezet. Het kan dus.

Toch zijn er nog zekerheden. De vele blinkende 4x4-luxewagens stoppen nooit. Het verwondert me een beetje. De talrijke advertenties voor dit type wagens spreken nochtans over de avontuurlijke aard van de chauffeurs. Misschien is het mijn baard… Die schrikt mensen tegenwoordig ook al snel af.

3. IS HET NUTTIG?
Eerst en vooral: ik geraak op mijn plaats van bestemming. Dat is een goede zaak. Ten tweede: ik ontmoet al bijna twintig jaar mensen van allerlei landen, nationaliteiten en klassen. En in die 5 à 10 minuten samen in de wagen leer je soms veel. Chauffeurs van andere culturen zijn meestal zeer open. Ze vertellen over hun vrouw en kinderen, over hun bestemming. Ze vragen naar mijn gezin, mijn werk, polsen of ik wel in Brussel woon – mijn Frans accent is niet perfect. Gewone gesprekken tussen gewone mensen.

Dat is bijna een constante. En niet zelden wijst mijn chauffeur daar ook op: dat het toch fijn is om niet bang te zijn en gewoon tegen elkaar te doen. De laatste chauffeur die me meenam ging daar in het bijzonder op door: hij (van Marokkaanse origine) maakte zich zorgen over het feit dat wij niet meer met elkaar communiceren. Hij was zich bewust van het feit dat dit serieuze gevolgen kan hebben. Wij namen afscheid met een stevige handdruk. Vriendschappelijk. En telkens stap ik daarna goedgehumeurd verder naar de concertzaal of het café. Dat is nuttig.

4. BIJZONDERE MOMENTEN?
Zoals ik net zei: het is meestal een bijzonder moment. Maar er zijn uitschieters: die jongedame van daarnet. Of drie dertigers (van Algerijnse en Marokkaanse origine) die net van hun cursus voor Industrieel ingenieur (volwassenenonderwijs) kwamen en straalden van de ambitie om vooruit te geraken.

Een Afrikaan (nationaliteit vergeten) die mij oppikte om half zeven ’s ochtends, richting Brussel-Zuid, waar ik de Thalys naar Parijs moest halen. Na de begroeting zei hij: “Assure-toi que tu attrapes le train de 7h13.” Ik vroeg verrast hoe hij dat kon weten. “Oh, moi je sais plein de choses sur les gens autour de moi…”. Bon, hij gaf al snel toe dat hij zelf ook onderweg was naar diezelfde Thalys, hij kende dus het vertrekuur. Het feit dat ik een koffer meedroeg, enz… Elementary, my dear Watson.

En al die anderen.

5. SLECHTE ERVARINGEN?
Ik heb misschien geluk gehad. Maar neen, geen slechte ervaringen tot nu toe. Eén keer kreeg ik de vraag of ik geen hasj nodig had. Jawel: een aftandse auto met drie ‘hangjongeren’ erin. Maar nadat ik vriendelijk bedankte, hebben ze me nog een heel eind meegenomen en keurig afgezet.

6. BESLUIT
Het besluit heeft mijn laatste chauffeur al perfect verwoord. Communiceer met elkaar. Doe gewoon tegen elkaar. Respecteer elkaar. En vooral: apprecieer elkaar. Ik probeer dat al twintig jaar, systematisch. Ik had mijn wagen kunnen nemen.

Waarom dit verhaal?
Eenvoudig: de reacties die ik lees op Facebook worden steeds extremer, radicaler. Tegenover religies, volkeren, andersdenkenden, onze Franstalige landgenoten, enzovoort. Vaak zijn ze nog erger dan gewoon zuur.

En dan denk ik even: “Durf misschien eens te liften om 12 uur ‘s nachts aan Brussel-Zuid en kom dan zagen. Participeer aan de maatschappij.” Ik ben het grondig beu en maak me tegelijkertijd zorgen.

Maar ondertussen blijf ik genieten van mijn avondlijke ritten. Alvast bedankt om u te onthouden van zure commentaren.

Andy Heurckmans, Vorst

Fijn dat je wil reageren. Wie reageert, gaat akkoord met onze huisregels. Hoe reageren via Disqus? Een woordje uitleg.

Lees meer over: Vorst, Samenleving

Iets gezien in de stad? Meld het aan onze redactie

Site by wieni