Uitbreiding LesBrigittines voedt relatie met buurt

Michaël Bellon
© Brussel Deze Week
14/08/2007
Nee, u ziet niet plots dubbel. Vlak naast de barokke Brigittinenkapel is wel degelijk een nieuw gebouw opgetrokken dat precies hetzelfde silhouet heeft. Het staat buiten kijf dat de ingebruikname van de Double of Dubbelganger een belangrijke impuls zal geven aan het leven in de wijk en het cultuurleven in heel Brussel.

Het Hedendaags Kunstencentrum voor Beweging en Stem van de Stad Brussel viert straks twee keer feest. Van 23 augustus tot en met 8 september heeft het jaarlijkse Internationaal Brigittinenfestival plaats. Maar net daarvoor - op 20 en 21 augustus - wordt met een feestprogramma de nieuwbouw geopend die de beschikbare ruimte en de artistieke mogelijkheden van Les Brigittines in één klap zal verdubbelen.

Tot hiertoe beschikte Les Brigittines over een aantal kantoren in de kelders van het Bellonahuis aan de Vlaamsesteenweg, en over een speelvlak in de Brigittinenkapel. Die kapel is zonder meer een attractie op zich en heeft ook een bijzondere geschiedenis. Ze werd in 1667 gebouwd volgens de plannen van de architect Léon Van Heil, en overleefde de bombardementen van de Franse maarschalk Villeroy in 1695. Het gebouw werd echter al in 1784 ontwijd door keizer Jozef II en had sindsdien verschillende functies - van wapenarsenaal, armenhuis, opslagplaats, slachthuis en postsorteercentrum tot dansgelegenheid.

Uitbreiding
Sinds 1953 is het gebouw helemaal beschermd. Maar als accommodatie voor een kunstencentrum volstond de kapel geenszins, en daarom besliste de Stad Brussel in 1999 om de infrastructuur uit te breiden. Er kwam een architectuurwedstrijd die werd gewonnen door de Italiaanse architect Andrea Bruno van Studio Bruno, in samenwerking met het Belgische Sum Project (vroeger de Groep Planning). De Italiaan was vertrouwd met dit soort werk. In Turijn renoveerde hij bijvoorbeeld het Castello di Rivoli, waar nu een centrum voor hedendaagse kunst gevestigd is. Bruno koos voor de crea­tie van een twee-eiige tweeling van de kapel in glas, beton en staal waarvan de roestkleur mooi correspondeert met de baksteen van de oude kapel. De nieuwbouw kwam er op relatief korte termijn en zonder noemenswaardige problemen. De kosten voor het project bedragen vijf miljoen euro. De Stad Brussel is veruit de belangrijkste subsidiënt van de Brigittinen.

Tot de nok
Monique Duren heeft als directrice het hele project mee in goede banen geleid. We treffen haar voor een kleine rondleiding op de hoogste verdieping van de nieuwbouw, waar ze net nog wat overleg gepleegd heeft met de werfleidster. De Double telt in grote lijnen drie niveaus van elk zes meter hoog. Op niveau drie ligt de Studio, een zaal die bestemd is voor muziek- en bewegingscreaties. Ze is geschikt voor creatie- en repetitieprocessen, opnames en kleine voorstellingen voor maximaal 48 toeschouwers. Zoals in het hele gebouw is ook hier de inrichting sober, maar op de vloer ligt parket en de grote troef van deze zaal is uiteraard het riante zicht op de omgeving. Door de grote glaspartijen van de gevel kijk je onder meer recht op de sporen van het station Kapellekerk. Het geluid van de treinen is evenwel niet hoorbaar zoals in de oude kapel. Er zijn akoestische experts bij te pas gekomen om dat voor elkaar te krijgen.

We nemen ook even een kijkje op de (niet publiek toegankelijke) zolder die uitloopt in de scherpe nok. Hier krijg je echt het gevoel op de zolder van een kerkgebouw te vertoeven. Een klein deurtje komt uit op het dak, net boven de glazen luifel die het oude en het nieuwe gebouw met elkaar verbindt. Daaronder bevinden zich de trappenzaal, de lift en de passages van de oude naar de nieuwe infrastructuur.

In dat glazen gedeelte komt op de gelijkvloerse verdieping ook de enorme Johannesklok te staan. Het gevaarte uit Varese in Lombardije is een deel van een kunstwerk dat de Italiaan Claudio Parmiggiani in 2006 in de Brigittinen presenteerde, en dat de Stad Brussel nadien aankocht.

Vijf zintuigen
Op het tweede niveau - de eerste verdieping - vind je de Mezzo. Dat is de grote zaal met een vlakke vloer en demonteerbare tribune, waar honderd toeschouwers kunnen plaatsnemen. Op de gelijkvloerse verdieping is dan het ruime onthaal met vooraan de ontvangst en de kaartjesbalies, in het midden projectieschermen, en achteraan het restaurant met open keuken.

Het is de bedoeling dat het restaurant net als het gebouw de hele dag geopend is, eens er een overeenkomst gesloten is met een uitbater. Het restaurant zal ook geen onbelangrijke functie vervullen in de artistieke werking van Les Brigittines. Directrice Monique Duren wil immers appelleren aan alle vijf de zintuigen, en smaak is er daar één van.

Zo zal het restaurant ook symbolisch in verbinding staan met de tuin van de Brigittinen, die volgend jaar plechtig open gaat. Aan de overkant van de Visitandinenstraat wordt inderdaad nog druk gebouwd. Aan een gebouw dat tegen de herfst van 2008 zes artiestenappartementen zal herbergen die allemaal beschikken over een atelier. Het gaat om een ontwerp van Carbone 14.

Naast dat gebouw komt de grote publieke tuin, ontworpen door Benoît Fondu van Fondu Landscape Architects. Deze tuin zal uit drie delen bestaan. Een groentetuin waar de kinderen uit de buurt onder meer kunnen zien hoe Brusselse spruitjes nu precies groeien, een rustige zone met drie fonteintjes, en een plek tegen de hoge bakstenen muur waar kleine land-art-exposities gehouden kunnen worden. Het is de bedoeling dat de tuin 's nachts kan 'slapen'. Daarom ontwerpt de Belgische land-art-kunstenaar Bob Verschueren een speciaal hekwerk waarmee de tuin op een subtiele manier kan worden afgesloten.

Het adres van de tuin én van de Double wordt trouwens Akarovaplein 1. De Stad Brussel nam enkele jaren geleden namelijk het initiatief om een aantal nieuwe straten en pleinen te vernoemen naar belangrijke vrouwen. Dit nieuwe stadspleintje zal genoemd worden naar de Brusselse choreografe en danseres Marguerite Acarin, bijgenaamd Akarova (Sint-Joost-ten-Node 1904 - Elsene 1999), die een innoverende invloed had op de hedendaagse dans.

Aan de achterkant van de Double is op de verschillende niveaus plaats voor een conciërgewoning, bureauruimtes, artiestenloges, decor-ateliers, sanitair en een garage.
De oude Brigittinenkapel biedt nog altijd plaats aan honderd tachtig mensen en is vanaf nu voorzien van verwarming zodat het er in de winter niet te koud hoeft te worden.

Voor de buurt
Heel dit project betekent voor Les Brigittines natuurlijk een behoorlijke omwenteling. Ook op artistiek vlak zal het volume nu verdubbelen. Het grootste verschil zal zijn dat Les Brigittines nu permanent in relatie staat met de buurt, terwijl de kapel vroeger altijd dicht bleef overdag. Tijdens de feestelijke opening zal het publiek met alle oude en nieuwe ruimtes kunnen kennismaken. Er staan filmvoorstellingen, theater en concerten op het programma. Zeer bijzonder wordt de installatie van kunstenaar Koen Theys in samenwerking met de fanfare van de Marollen in de Studio. Ook kunstenaar David Fortez maakte met de hulp van de buurtbewoners een klankinstallatie. In oktober volgt er wijkopera met buurtbewoners onder leiding van Walter Hus, en jongeren uit het woonblok achter de kapel zullen als stewards mee het onthaal verzorgen.

Artiesten die in residentie komen, hoeven niet per se ook meteen iets te presenteren in Les Brigittines. Het is de bedoeling dat gasten hun tijd kunnen nemen om te creëren en te repeteren. In juni wordt wel een minifestivalletje georganiseerd met toonmomenten die een indruk moeten geven van wat er allemaal beweegt op de plek. Voor het reguliere programma zijn onder meer Jan Fabre, lichtontwerper Jan Dekeyser, en Ingrid von Wantoch-Rekowski vastgelegd. In samenwerking met de buren van Recyclart zal ook het (K-RAA-K)3-festival in Les Brigittines plaatshebben.

:: Les Brigittines, Korte Brigittinenstraat, 1000 Brussel, 02-506.43.00, info@brigittines.be, www.brigittines.be.
In Agenda van deze week vindt u een interview over het programma van het Brigittines International Festival

Fijn dat je wil reageren. Wie reageert, gaat akkoord met onze huisregels. Hoe reageren via Disqus? Een woordje uitleg.

Lees meer over: Cultuurnieuws

Iets gezien in de stad? Meld het aan onze redactie

Site by wieni