© L'Etranger
Interview

Documentaire over BX Brussels: 'Harde realiteit, hoopgevende film'

FVDE
© BRUZZ
18/01/2017

Met L’Etranger biedt regisseur Kenneth Michiels een opmerkelijke inkijk in het reilen en zeilen van voetbalclub BX Brussels. De film is vanaf vandaag te zien in Cinema Aventure en volgt de trainer van een jeugdploeg, enkele spelertjes en hun familie. BRUZZ sprak met de regisseur, die nog steeds onder de indruk is van het samenhorigheidsgevoel bij de groep.

L’Etranger begint op een trainingsveld in Sint-Pieters-Leeuw, terwijl de regen met bakken uit de lucht valt. Coach Moussa mat zijn spelers af, terwijl zij hun best doen om de bal zo vlot mogelijk rond te gaan. Meteen daarna neemt de film de kijker mee naar Saint-Louis in Senegal, waar het verhaal van trainer Moussa begint. Ook daar traint hij jonge voetballers, maar een huwelijk met een Belgische brengt hem naar België.

“Moussa is aangetrouwde familie, en ik was uitgenodigd op zijn trouwfeest”, zo verklaart regisseur Kenneth Michiels zijn aanwezigheid in Senegal, nog voor Moussa iets met BX Brussels te maken had. Eenmaal in België duurde het niet lang voor Moussa één van de jeugdploegen van BX onder zijn hoede kreeg. Op dat moment was Kenneth al even huisfotograaf bij BX. “Op een dag las ik een krantenartikel over een nieuwe voetbalploeg én sociaal project in Brussel. BX dus. Zelf heb ik een groot deel van mijn jeugd doorgebracht in onder meer Molenbeek en Sint-Agatha-Berchem, en toen al was voetbal van immens groot belang.”

Onzichtbaar worden
Na een tijd wisselde hij zijn fotocamera in voor een videocamera en begon hij aan een documentaire over de club. “Ik had al sinds 2011 een wildcard van het Vlaams Audiovisueel Fonds op zak. Het was voor mij snel duidelijk dat BX Brussels het onderwerp van mijn nieuwe film kon worden.” Kenneth bracht in totaal zo’n twee jaar door bij de jongens van BX. “Ik heb alles alleen gedaan: regie, camera, klank, licht,... noem maar op. Dat heeft als grote voordeel dat je een intieme band krijgt met je personages...en dus makkelijker ‘onzichtbaar’ wordt. Ik merkte na een tijd dat er geen schroom meer was en dat de kinderen me gewoon lieten doen.” Mede daardoor is L’Etranger geen afstandelijke documentaire, maar een betrokken inkijk in het leven van de acteurs.

Niet zozeer de prestaties op de groene mat staat centraal, maar wel het verhaal van de pubers en hun trainers naast het veld: de donkere kant van hun soms zware leefomstandigheden staat in schril contrast met hun plezier en optimisme dat ze bij elkaar en op het voetbalveld kunnen terugvinden. Het verhaal is zeker geen rozengeur en maneschijn: één speler vertelt openlijk hoe hij op agressieve wijze gerekruteerd werd door een jeugdbende, een andere grapt tegen zijn ploeggenoten hoe hij in de Nieuwstraat een muts van een jongen gestolen heeft.

Toch vindt Michiels dat de film iets positiefs uitstraalt: “Hoewel de realiteit soms hard is vind ik het zelf een hoopgevende film. De impact van BX op de jongeren is enorm. Ze hebben het vaak moeilijk, maar ik denk wel dat het goed komt met hen. Tijdens de opnames van de film zaten de meesten ook middenin de puberteit. Dat maakt de wereld er niet makkelijker op. Maar ik heb nu nog met iedereen contact, en ze stellen het allemaal prima.”

‘België trekt op niets. Het is waardeloos’
De meest opvallende figuur in de film is ongetwijfeld Presley: een jongen van Congolese origine, die zijn vader op jonge leeftijd verloren heeft en zich al te vaak agressief gedraagt op het veld. In één passage maakt hij België en zijn heimat Sint-Agatha-Berchem met de grond gelijk. “Berchem is een lelijke buurt. België trekt op niets. Het is waardeloos. Het is klein. Er is hier niets. Behalve voetbal. Ik eet, ik slaap en ik speel voetbal. Dat is het.” Een uitspraak die op het eerste zicht weinig optimisme uitstraalt, maar Michiels ziet het anders: “Persoonlijk vind ik de poëzie die in Presley’s uitspraken zit zeer rakend. Echt en puur. Volgens mij vertelt zo’n uitspraak heel veel over hoe zo’n jongen op dat moment in het leven staat.”

(Lees verder onder de foto)

© L'Etranger

De film laat ook zien hoe de jongens leven: sommigen leven met veel familieleden in een kleine woning. Sommigen worden streng opgevoed door hun ouders, en mogen bijvoorbeeld niet naar de wedstrijd als ze een slecht rapport hebben. Anderen lijken er meer alleen voor te staan. Er valt volgens Michiels geen lijn in te trekken: “Soms hebben de ouders, bijvoorbeeld door beperkte talenkennis of een te drukke job, helemaal geen idee waar hun kind mee bezig is. Anderen zijn geëngageerd en halen bijvoorbeeld andere kinderen thuis op om naar de training te komen. Wat vast staat is dat de jongeren in mijn film op jonge leeftijd al veel meer zelfstandig zijn dan kinderen in een doorsnee Vlaams gezin.”

‘Troost en hoop in het voetbal’
Niet alleen de jongeren hebben hun problemen, ook Moussa heeft het niet gemakkelijk: hij is nieuw in een land dat hij niet kent, moet zijn weg zoeken in de maatschappij én in de voetbalclub. Maar toch steekt hij al zijn energie in een groep getalenteerde én minder getalenteerde voetballers die vaak verliezen en waar veel werk aan is. “Hij is in mijn film een soort held, zou je kunnen zeggen. Binnen zijn eigen moeilijkheden vindt hij in het voetbal troost en hoop. Zijn rol voor de kinderen en zijn impact staan boven zijn achtergrondverhaal”, legt Michiels uit.

In zekere zin moeten alle personages in de film wennen aan het land, hun leefomgeving of het samen bouwen aan de ploeg. Daar komt dan ook de titel L’Etranger vandaan: “Dat woord verwijst naar zowel ‘het buitenland’ en ‘de vreemdeling’. Dat valt op verschillende manieren te interpreteren. Moussa is een vreemdeling, die nieuw is in België. Maar binnen de (nieuwe) voetbalploeg zijn alle personages ook vreemden voor elkaar. Ook België heeft voor iedereen in de film wel iets vreemds. Ik vond het leuk dat de kijker zijn eigen invullen kan geven aan de titel”, besluit Michiels.

> De film wordt in Brussel vertoond in Cinema Aventure.
> Er zijn ook vertoningen in GC Kontakt (Sint-Pieters-Woluwe) op 15 maart, in GC Nekkersdal (Laken) op 16 maart en in GC Everna (Evere) op 30 maart.

Fijn dat je wil reageren. Wie reageert, gaat akkoord met onze huisregels. Hoe reageren via Disqus? Een woordje uitleg.

Lees meer over: Cultuurnieuws, Film

Iets gezien in de stad? Meld het aan onze redactie

Site by wieni