Interview

NTGent brengt tweeluik van Michel Houellebecq naar de KVS

Michaël Bellon
© BRUZZ
25/04/2017

Johan Simons van NTGent houdt niet op met zijn theateradaptaties van romans van de Franse schandaalauteur Michel Houellebecq. Hij presenteert dit weekend in de KVS simultaan de herneming en herwerking van Platform en de toekomstfictie Onderworpen als tweeluik. Dat doet hij dit keer wel samen met Chokri Ben Chikha en zijn kompanen van Action Zoo Humain.

Platform is het boek waarin de wanhoopspoging van hoofdpersonage Michel om wat geluk te vinden teniet wordt gedaan door een aanslag in naam van de islam. Onderworpen is dan weer de controversiële roman waarin academicus François buigt voor het gemarchandeer van de eerste Franse moslimpresident. Brengen regisseurs Johan Simons en Chokri Ben Chikha die springstof tot ontploffing? Eigenlijk spelen zij liever wat met de korte lontjes. Dat hebben ze van Michel Houellebecq zelf geleerd.

"Ik ben iemand die van jongs af de Franse televisie en cultuur volgt," zegt Chokri Ben Chikha. "Ik ken Houellebecq dus ook al lang en ben blij dat we dit samen met NTGent kunnen doen. In de media is Houellebecq een controversiële figuur en provocateur, maar zijn werk is veel complexer."

"Ik geloof dat dit mijn vijfde voorstelling is op basis van werk van Houellebecq," pikt Johan Simons in. "Ik heb in Duitsland ook al persoonlijk met hem samengewerkt. Ik voel mij echt verbonden met zijn teksten, ze analyseren de maatschappij zo scherp dat je ze bijna futuristisch zou kunnen noemen. Ik vind ook dat hij vaak verkeerd wordt geïnterpreteerd als een cynicus, terwijl ik hem een romanticus vind. In al zijn werk zit de hang naar verbondenheid en de behoefte aan warmte. Het gaat over het menselijke tekort en het feit dat wij als westerse samenleving met haar onherbergzame neoliberalisme weinig warmte kunnen bieden."

Platform dateert van 2001 en Soumission van 2015, maar jullie presenteren de adaptaties als een tweeluik.
Chokri Ben Chikha: Platform eindigt met een terroristische aanslag, maar is ook een haarscherpe analyse van onze koude samenleving en de uitverkoop van menselijke waarden. In Onderworpen wordt gebouwd aan een andere samenleving met minder eenzaamheid, maar dan wel één die het secularisme in vraag stelt. Het is een provocatieve voorspelling van de toekomst vijf jaar na de aankomende verkiezingen van 2017, wanneer president Ben Abbas en zijn Moslimbroederschap aan de macht komen.

Het is een denkoefening over hoe met name de academische wereld op zo'n evolutie zou reageren. In het boek is die rationele academische wereld met zijn waarden van de verlichting blijkbaar toch te verleiden. Terwijl in Platform het hyperindividualisme centraal staat, voelt het personage in Onderworpen dat het geloof misschien wel iets te bieden heeft. Zo'n hypothese is zeker in Frankrijk natuurlijk zeer gewaagd.

De hoofdrol wordt in Onderworpen gespeeld door Steven Van Watermeulen, net zoals in Platform.
Johan Simons: Hij is voor mij dé Houellebecq-figuur omdat hij de veelkantigheid ervan als geen ander kan spelen. Voor mij is hij Houellebecq zelf. Ik zou het nooit met iemand anders willen doen.

En op welke manier brengt Action Zoo Humain jou wat bij?
Simons: Ik leer van hen nog genuanceerder te denken. Ook over de islam. Ik ben christelijk-gereformeerd opgevoed en blijf het sinds ik van mijn geloof af ben moeilijk hebben met geloof. Ik zou nog steeds niet in een niet-seculiere samenleving kunnen leven, maar als je vrijheid predikt, hoor je geloof wel toe te laten, ermee om te gaan, en kan je er positieve dingen aan overhouden. Je kan de hele vluchtelingencrisis en de islamdiscussie ook zien als een injectie voor onze samenleving. Wat tegenwicht tegen het neoliberalisme dat ik zelf verschrikkelijk vind.

Spelen Mourade Zeguendi en Zouzou Ben Chikha dan de moslims van dienst?
Ben Chikha: (Lacht) Goeie vraag, maar we spelen zeker niet de moslims 'van dienst'. We hebben veel discussies over elke rol en elke scène, om zo de complexiteit ervan bloot te leggen. De acteurs zijn straffe spelers en kritische denkers. Eigenlijk maakt het niet uit welke rol je speelt, wel hoe je hem speelt en in welke context. Zeker bij Houellebecq, die graag speelt met symbolen, iconen en stereotypen.

Stereotypen zijn een makkelijke manier om de realiteit te vatten, maar het zijn leugens. Het zijn waarheden die hun geduld verloren hebben. Ik heb destijds bij het KASK een doctoraatsstudie gedaan over stereotypen in het theater en gezien hoe je die in beweging kan brengen. Bij Action Zoo Humain doen we dat door het groteske op te zoeken. Denk aan onze stukken De Leeuw van Vlaanderen of Onze Lieve Vrouw van Vlaanderen (die aanleiding gaven tot protest van Vlaams Belang, mb). Die aanpak past ook bij het werk van Houellebecq, dat over het algemeen iets te serieus wordt genomen.

Ook over de islam wordt altijd in heel rechtlijnige termen gesproken, terwijl je religie niet altijd zo ernstig moet nemen. Er zijn ook groteske kanten aan. En met grotesk bedoel ik geen postmodern ironisch spel-om-het-spel dat moet doen besluiten dat niets ertoe doet. Het gaat erom verschillende waarheden met elkaar te laten botsen. En daar zijn de kunsten uitermate geschikt voor.

> Platform. 29/04, 16.00 & 30/04, 15.00, KVS BOL, Brussel
> Onderworpen. 29/04 & 30/04, 20.00, KVS BOL, Brussel

Fijn dat je wil reageren. Wie reageert, gaat akkoord met onze huisregels. Hoe reageren via Disqus? Een woordje uitleg.

Lees meer over: Brussel-Stad, Podium

Iets gezien in de stad? Meld het aan onze redactie

Site by wieni