Nuit Blanche, dat nu zaterdag doorgaat, speelt zich dit jaar af in de Vrijheidswijk rond het Warandepark. De aanwezigheid van parlementen en vakbondsgebouwen inspireerde de organisatoren van de nachtelijke happening tot een programma waarin macht een belangrijk thema is. Wij vroegen vier deelnemende artiesten hoe ze hun creatie situeren op het assenkruis van macht en nacht.
Nuit Blanche in de Vrijheidswijk: 4 artiesten verkennen de macht
KRYSTIAN LADA
De Brusselaar met Poolse roots Krystian Lada richtte na vier jaar als directeur dramaturgie en communicatie bij De Munt het collectief The Airport Society op met verwante kunstenaars, activisten, journalisten en mensen uit de operawereld. Lada praat begeesterd over Aria di Potenza, een productie die speciaal voor Nuit Blanche gecreëerd is.
De Brusselaar met Poolse roots Krystian Lada richtte na vier jaar als directeur dramaturgie en communicatie bij De Munt het collectief The Airport Society op met verwante kunstenaars, activisten, journalisten en mensen uit de operawereld. Lada praat begeesterd over Aria di Potenza, een productie die speciaal voor Nuit Blanche gecreëerd is.
“In een aria di potenza zingen operazangers redevoeringen van machthebbers als Erdogan, Poetin, Merkel of Trump. Zoiets bestaat natuurlijk niet in de operawereld, maar een aria is wel het moment waarop het personage de aandacht volledig naar zich toe trekt. Daar ligt de link met de speeches van politici.”
Als locatie koos Lada voor het Koninklijk Circus. “Sinds een paar maanden gebeurt daar niet veel meer, wat trouwens alles te maken heeft met machtsspelletjes in Brussel. De plek ligt er verwaarloosd bij: toen ik er laatst was, lagen er nog flyers, confetti en stoelen van een concert in februari. Dat hebben we niet opgeruimd. De lichtontwerper zal geen theatraal lichtplan maken, maar de architectuur laten spreken en spelen met licht en donker. Want macht houdt zich graag op in de schemering. Ik stel me de arena voor als een rituele plek waar de geesten van politici en operapersonages verschijnen.”
De voorstelling duurt vier uur, maar elke tien à vijftien minuten kan je naar binnen of buiten. Op het muzikale repertoire staan onder meer Wagner en Purcell, maar ook Philip Glass.
“We hebben ook een speciale cast met drie sterke operapersoonlijkheden. Zo was Lucia Lucas tot drie jaar geleden een man – een betekenisvol gegeven in de genderspecifieke operawereld. Ze zingt met haar nieuwe, vrouwelijke stem, die nog volop in ontwikkeling is. Als je dat samenbrengt met Verdi’s muziek voor Macbeth en de speech waarin Hillary Clinton haar verkiezingsnederlaag toegeeft, dan krijg je straf materiaal.”
> Aria di Potenza. 20.30 > 00.30, Koninklijk Circus, Brussel
PHOEBE BOSWELL
Kustenares Phoebe Boswell, die geboren werd in Kenia maar in Londen woont, presenteert een interactieve video- en geluidsinstallatie. Mutumia toont animatiebeelden van vrouwen die revolteren met hun naakte lichamen. “In Brussel zal het werk buiten een oudemannenclub staan (Vaux-Hall was in de 18de eeuw een prestigieuze zaal voor de aristocratie, red.). Dat is op zich al interessant. Het zal ook mooi zijn om de installatie te zien oplichten in een donkere omgeving, en niet in een witte galerieruimte.”
Kustenares Phoebe Boswell, die geboren werd in Kenia maar in Londen woont, presenteert een interactieve video- en geluidsinstallatie. Mutumia toont animatiebeelden van vrouwen die revolteren met hun naakte lichamen. “In Brussel zal het werk buiten een oudemannenclub staan (Vaux-Hall was in de 18de eeuw een prestigieuze zaal voor de aristocratie, red.). Dat is op zich al interessant. Het zal ook mooi zijn om de installatie te zien oplichten in een donkere omgeving, en niet in een witte galerieruimte.”
Het vertrekpunt voor Mutumia (dat in de Keniaanse Gikuyu-taal ‘vrouw’ betekent, maar ook ‘degene van wie de lippen zijn gesnoerd’), was een krantenfoto van oudere Afrikaanse vrouwen die naakt op een modderig pad lagen. “Mijn eerste reactie was er een van afschuw, omdat ik hen automatisch als slachtoffer zag. Maar ik vergiste me: het ging over een plaats in Oeganda waar mensen tegen grote bedrijven moesten vechten voor het behoud van hun land. Toen men hen kwam verwijderen, zetten de vrouwen hun lichaam in: ze deden hun kleren uit en gingen op de weg liggen. Dat dreef de onteigenaars tot wanhoop omdat het in veel Oost-Afrikaanse gebieden taboe is voor mannen om hun moeders naakt te zien.”
Boswell ging op zoek naar andere voorbeelden van vrouwen die met hun lichaam een maatschappelijke strijd voeren. “De mannelijke blik dwingt het vrouwenlichaam vaak in een kwetsbare of seksuele positie. Deze installatie is een eerbetoon aan vrouwen die hun lichaam op hun eigen voorwaarden engageren. De interactieve geluidsvloer laat stemmen horen van een gospelkoor, Keniaanse schrijfsters met wie ik sprak, mijn moeder, enzovoort. Als niemand interageert met het werk blijft het stil, maar als je de aanwezigheid van de vrouwen erkent, word je letterlijk een ‘activist’ die zich inzet voor hun stem.”
> Mutumia. 19.00 > 03.00, Vaux-Hall, Brussel
ROGER BERNAT
Nuit Blanche ontvangt twee voorstellingen van de Catalaan Roger Bernat. Numax-Fagor-Plus is een reconstructie van de door arbeiders verloren machtsstrijd in twee bedrijven, Numax en Fagor, die respectievelijk in 1979 en 2013 failliet gingen. En 100 Plenary Sessions is een staaltje participatieve democratie in de Kamer van Volksvertegenwoordigers.
Nuit Blanche ontvangt twee voorstellingen van de Catalaan Roger Bernat. Numax-Fagor-Plus is een reconstructie van de door arbeiders verloren machtsstrijd in twee bedrijven, Numax en Fagor, die respectievelijk in 1979 en 2013 failliet gingen. En 100 Plenary Sessions is een staaltje participatieve democratie in de Kamer van Volksvertegenwoordigers.
“Om het over macht te hebben, hoeven we alleen maar te kijken naar het theater, en de conventies waaraan elke toeschouwer in de zaal zich doorgaans moet houden”, vertelt Bernat. “Stil naar het podium kijken, de personages niet van antwoord dienen, het decor niet aanraken: het zijn maar enkele van de zaken waartoe we ons verbinden op het moment dat we de theaterzaal binnenkomen. Door je over te geven aan dat regime van aandacht en luisterbereidheid, leg je als kijker meteen de basis voor een reflectie over macht."
“Theater is een inrichting waar macht gelegitimeerd en geobjectiveerd is. Om het eenvoudiger te zeggen: theater laat ons toe te kijken naar de manier waarop we kijken. Dit kijken naar het bekijken van een voorstelling is, in tegenstelling tot het gewone kijken, iets dat begon in het ‘Hamlet-tijdperk’ van de toeschouwer. Wanneer je jezelf ziet kijken, verdwijnt je argeloze fascinatie voor de fictie en verschijnt de ironische, kritische blik. Je komt zo in een positie waarin je niet langer enkel macht ondergaat, maar er ook zelf uitoefent."
“Anderzijds is de nacht, het geliefkoosde moment om naar theater te kijken, voor de toeschouwer niet langer het tijdstip waarop hij kan kijken zonder gezien te worden. Zowel in Numax-Fagor-Plus als in 100 Plenary Sessions zit de toeschouwer niet meer veilig in het donker.”
> Numax-Fagor-Plus. 21.00 & 23.00 (NL), 22.00 & 0.00 (FR), ACOD Brussel, Brussel
> 100 Plenary Sessions. 19.00 > 01.30, Kamer van Volksvertegenwoordigers, Brussel
© Ivan Put
ANNA RISPOLI
In de theatervoorstelling Your words in my mouth van Anna Rispoli, Lotte Lindner en Till Steinbrenner dragen toeschouwers en personages de macht aan elkaar over. Zeven leden van het publiek creëren mee de performance door een transcriptie voor te lezen van een gesprek over liefde, gevoerd door een protestantse dominee, een vrouw uit een kibboets, de uitbater van een seksclub, een Syrische moslim, een neuropsychiater en een rechts-extremist. De deelnemers spreken dus andermans argumenten uit: een oefening in empathie en verdraagzaamheid, en dat in de Belgische Senaat.
In de theatervoorstelling Your words in my mouth van Anna Rispoli, Lotte Lindner en Till Steinbrenner dragen toeschouwers en personages de macht aan elkaar over. Zeven leden van het publiek creëren mee de performance door een transcriptie voor te lezen van een gesprek over liefde, gevoerd door een protestantse dominee, een vrouw uit een kibboets, de uitbater van een seksclub, een Syrische moslim, een neuropsychiater en een rechts-extremist. De deelnemers spreken dus andermans argumenten uit: een oefening in empathie en verdraagzaamheid, en dat in de Belgische Senaat.
Anna Rispoli: “Ik heb uitdrukkelijk gevraagd om een locatie die de politieke macht belichaamt, om het intieme van het private universum te laten contrasteren met de afstandelijkheid van de grote instituties. Overheden moeten zich enerzijds sterk tonen, anders verliezen ze hun autoriteit. Maar als ze willen blijven leven en evolueren, en in staat willen zijn om een stad of een land te besturen, moeten ze ook hun eigen zwaktes kennen. Alleen zo dicht je als overheid de kloof met het dagelijkse leven van mensen, zonder je bureaucratisch falen te moeten verbergen achter een populistisch discours.”
De tekst, gebaseerd op gesprekken met bestaande personen, is opgebouwd als een discussie over de meer politieke aspecten van de liefde. “De waarden die ons drijven om samen te leven, en de emoties en ambities die verhinderen om dat in vrede te doen. Your words in my mouth gaat ook over de voortdurende onderhandeling tussen het private en publieke in de liefde. Het is een uitnodiging om vooroordelen los te laten en te kijken hoe we ondanks onze verschillen toch met elkaar kunnen omgaan."
> Your words in my mouth. 19.30 & 00.30 (NL), 20.30, 21.30, 22.30 & 23.30 (FR), Senaat, Brussel
Lees meer over: Brussel-Stad, Cultuurnieuws, Events & Festivals
Fijn dat je wil reageren. Wie reageert, gaat akkoord met onze huisregels. Hoe reageren via Disqus? Een woordje uitleg.