Originele tekeningen E.P. Jacobs verdwenen

De originele platen en archiefstukken van stripauteur Edgar P. Jacobs, die tot nu toe werden bewaard bij de E.P. Jacobs Stichting, zijn overgedragen aan de Koning Boudewijnstichting. Maar blijkbaar zijn er ook tekeningen verdwenen.

Edgar Pierre Jacobs is een van de reuzen van de Belgische stripgeschiedenis, bekend van het heldenduo ‘Blake en Mortimer’. Toen Hergé, met wie hij samenwerkte, in 1983 stierf, vroeg hij zich af wat er met zijn kostbare archief zou gebeuren na zijn dood. Hij was kinderloos en wou de duurzame zorg voor zijn papieren nalatenschap verzekeren. In samenspraak met zijn notaris ontwierp hij een vrijwel waterdichte constructie om zijn persoonlijk erfgoed én de toekomst van zijn bekende heldenduo ‘Blake en Mortimer’ veilig te stellen. Een stichting, bestuurd door vertrouwelingen, zou waken over het beheer van de originelen en een studio-uitgeverij zou ervoor zorgen dat de albums beschikbaar bleven en de verhalen zouden blijven leven. In die tijd was dat een visionaire aanpak.

Op het moment dat Jacobs zijn eigen plannen voor een stichting realiseerde, was er van het Stripmuseum (en zijn van bij aanvang zeer ambitieuze werking) nog lang geen sprake. Het museum eerde Jacobs in 2004 met de grote overzichtstentoonstelling De eeuw van Jacobs. Daar kon het publiek zich vergapen aan onder meer tekeningen in zijn lagereschoolschriftjes, kostuums en een resem van allerhande andere, tot de verbeelding sprekende originelen.

Jacobs was iemand die alles – werkelijk àlles – nauwgezet bijhield. En vooral zijn tekenwerk, dat hem, behalve heel veel tijd, ook het spreekwoordelijke bloed, zweet en tranen kostte. Die originelen waren, in zekere zin, zijn meest kostbare bezit. Dat, en de onbetwistbare kwaliteit van zijn werk leidden ertoe dat de prijzen voor het originele werk van Jacobs op de markt stratosferische hoogten bereikten. Het aanbod was miniem, tegenover een duidelijke vraag van stripliefhebbers-annex-beleggers.

Jacobs bracht in 1983 zijn originele tekeningen in veiligheid onder in een bankkluis. Althans, iedereen dacht dat die tekeningen er veilig waren. Het was Daniel Couvreur, de gerespecteerde stripjournalist van Le Soir, die onlangs, op 16 september 2017, een artikel publiceerde met de kop ‘Blake et Mortimer’ victimes du casse du siècle (‘Blake en Mortimer’, slachtoffers van de kraak van de eeuw). Het is een verslag van een journalistieke zoektocht van meerdere maanden, waarin hij tot de slotsom komt dat er zo’n tweehonderdtal originelen uit Jacobs’ kluis zijn verdwenen. Hoe dat precies kan, weet niemand.

Feit is wel dat er gaandeweg steeds meer originelen van Jacobs op de markt kwamen. Stripgalerijen boden origineel werk van de meester aan voor bedragen tussen de 70.000 en 250.000 euro, aldus Couvreur. Het grote geld, met andere woorden. De bestuurders van de Stichting E.P. Jacobs – van wie er slechts twee toegang hadden tot de kluis - wijzen naar elkaar. Ook is het allerminst duidelijk waarom de stichting ermee ophoudt; verschillende betrokkenen geven heel uiteenlopende verklaringen.

En de Koning Boudewijnstichting? Die geeft aan, bij monde van een van de directeurs, niets te maken te hebben met het verleden. Het archief, zoals het is, wordt nu volledig geïnventariseerd. “De bedoeling van de overdracht is om de vele honderden platen, tekeningen en documenten onder te brengen in een permanentere structuur. Zo blijven ze bewaard voor de toekomst en de volgende generaties,” liet de Koning Boudewijnstichting weten. Zodra dat werk achter de rug is, zal duidelijk worden wat de schade precies is.

Jacobs for dummies

Edgard Félix Pierre Jacobs, beter bekend onder zijn pseudoniem Edgar P. Jacobs, wordt vaak in een adem genoemd met Hergé, Franquin, Peyo en Morris. Jacobs wordt op 30 maart 1904 in de Marollen geboren. Als kind is hij dol op tekenen en zingen. Als jonge, gediplomeerde bariton treedt Jacobs achtereenvolgens in dienst bij de Munt en trekt daarna de opera van Rijsel. Wanneer de Tweede Wereldoorlog uitbreekt, is het uit met zijn carrière als zanger. Zijn teken- en illustratietalent is echter bekend en hij wordt in 1941 gevraagd door het tijdschrift Bravo! Hij moet geheel onverwacht Flash Gordon van de Amerikaan Alex Raymond voortzetten. Door de deelname van de VS in de oorlog houdt ook de import van Amerikaanse strips op. Kort daarna volgt, eveneens in Bravo!, Jacobs’ eerste lange verhaal à la Flash Gordon: De U-straal. Hergé merkt zijn talent op en algauw werkt hij mee aan verhalen als De 7 kristallen bollen en De zonnetempel. Na de oorlog staat Jacobs mee aan de wieg van het nieuwe weekblad Kuifje. Op 26 september 1946, in het eerste nummer van Kuifje, zet zijn heldenduo Blake en Mortimer zijn eerste stappen, met Het geheim van de zwaardvis. Het derde verhaal, Het Gele Teken, uit 1953-54 is een keerpunt in de Belgische en Europese stripgeschiedenis. Alle verhalen van Jacobs zijn en blijven grote klassiekers. Hij overlijdt op 20 februari 1987.