Passa Porta Festival: drie literaire routes uitgestippeld

Michaël Bellon
© BRUZZ
21/03/2017

Voor de zesde editie van het Passa Porta Festival, dat dit weekend plaatsvindt, komen opnieuw meer dan honderd auteurs uit binnen- en buitenland naar Brussel. De Beursschouwburg herbergt het festivalcentrum en het festivalcafé, de BartleBar, maar tussen de openingsavond in Flagey en de grote slotprogramma's met Annie Ernaux in Bozar en Herman Koch en Connie Palmen in de KVS, kan je voor de meer dan tachtig literaire evenementen op zaterdag en zondag op verschillende locaties terecht.

Centraal thema in deze editie van het festival is het overwinnen van persoonlijke en collectieve angsten. Valt ook binnen deze lijnen: risico's nemen, durven en verrassen, en dan vooral buiten de lijnen van het eigene en het vertrouwde kleuren.

Opvallend is bovendien de grote aandacht voor vrouwelijke auteurs, waarmee Passa Porta bewust het overwegend mannelijke discours op de korrel neemt. Een overweldigend aanbod dus, maar wij trokken op avontuur door het programma en stelden drie verschillende routes samen.

1563 brusselexplorer2
© Wide Vercnocke
COULEUR GLOBALE
De wereld in Brussel

Paul Auster en zijn stembanden moeten helaas verstek laten gaan, maar dat neemt niet weg dat tussen de schrijvende gasten op het internationale festival nog heel wat eminente literatoren zitten. Uit Nederland komen zo behalve Connie Palmen en Herman Koch ook Toon Tellegen en P.F. Thomése afgezakt.

Maar opvallend is ook de grote vertegenwoordiging van vrouwelijke auteurs. Zo komen er twee grote dames uit de Spaanse literatuur naar Brussel. Almudena Grandes praat over haar recente roman Kleine helden, die de crisis in Spanje peilt aan de hand van een portret van een kleine volksbuurt in Madrid, terwijl Rosa Montero met recensente Kathy Mathys praat over haar rouwroman Het absurde idee je nooit meer te zien.

Uit het noorden van Europa verwelkomen we naast de wereldwijd gerespecteerde, maar niet zo vaak geïnterviewde Noorse auteur van Elfde roman, boek achttien en Gêne en waardigheid Dag Solstad, ook de Deense schrijfster Dorthe Nors van de bestseller Karateslag.

Voorts komen in deze woelige tijden ook een hoop maatschappelijke thema's aan bod in de verschillende lezingen en gesprekken. Zo behandelen zowel de Fins-Estse Sofi Oksanen en de Poolse Magdalena Tulli als de jonge Tsjech Marek Šindelka in hun recente werk de vluchtelingenproblematiek.

De gelauwerde Portugese schrijvers Dulce Maria Cardoso en José Eduardo Agualusa praten over hun jeugd in Angola en de impact die de oorlog had op hun land, leven en werk. Terwijl ook de Surinaamse schrijfster Astrid Roemer, naar aanleiding van haar pas gebundelde trilogie Onmogelijk moederland in gesprek gaat over thuisloosheid, vrouw-zijn en verbeelding.

In Azië schreef de Pakistaans-Britse schrijver Nadeem Aslam zijn nieuwe boek De gulden legende tegen de achtergrond van sektarisch geweld en terreur. In Zuid-Amerika keerde Juan Gabriel Vásquez na jaren van ballingschap terug naar zijn vaderland Colombia, om de waarheid achter een bloedige geschiedenis neer te schrijven in De vorm van ruïnes.

Na een eerdere residentie in Brussel, keert ook de Turkse journaliste en schrijfster Ece Temelkuran terug naar België, onder meer om te praten met Annelies Beck met wie ze inmiddels intens correspondeert, maar ook om zich te laten interviewen in het RITCS Café over haar boek Turkey: the insane and the melancholy. Mikhail Zygar (All the Kremlin's men) praat ons bij over Poetins Rusland, Lionel Shriver schreef met De Mandibles dan weer een toekomstroman over Amerika die de afgelopen maanden plots akelig reëel werd.

Om een en ander te kaderen blikt de Brits-Hongaarse socioloog Frank Furedi zondag in de KVS nog eens terug op zijn boek Cultuur van angst dat twintig jaar geleden verscheen en ons leerde hoe het Westen op een perverse wijze angst voor risico's cultiveert. Voordien geeft hij in Hôtel Le Plaza ook toelichting bij Power of reading. From Socrates to Twitter, waarin hij een historisch overzicht geeft van de waarde van het lezen.

1563 meerwaardeexplorer
© Wide Vercnocke
SCHATTENJACHT
Klein en experimenteel

Een rode draad in deze editie van het Passa Porta Festival is het nemen van risico's in tijden van twijfel. Ook het publiek wordt uitgedaagd om wat meer risico's te nemen. Niet alles op het festival draait dus rond de Connie Palmens en Dimitri Verhulsten van deze wereld. Er is ook plaats voor experiment, gelegenheidswerk en meer kwetsbare vormen van literatuur.

Zo wordt zaterdag in de Beursschouwburg ongetwijfeld een bijzonder moment wanneer Fikry El Azzouzi, Thomas Gunzig, Nathalie Skowronek, Christophe Vekeman en Isabelle Wéry met een nieuw, speciaal voor het festival geschreven verhaal antwoorden op de aanslagen van vorig jaar. Judith Vanistendael brengt de teksten met tekeningen tot leven.

Nog op vraag van het festival schreven Michael Bijnens, Heleen Debruyne, Bregje Hofstede en Rebekka de Wit een verhaal over angst, en hoe die te overwinnen. Zij lezen voor in De Munt.

Uiteraard geeft het festival ook het podium aan dichters. Thuisspeler Geert van Istendael nodigt Maud Vanhauwaert en vriend Benno Barnard uit om voor te lezen en te praten.

Peter Holvoet-Hanssen presenteert samen met Antoine Boute (op zaterdag) en met Dichteres des Vaderlands Laurence Vielle (op zondag) de geluidsinstallatie Wereld van de poëzie in kaart, die gemonteerd is op het dak van een oude Citroën op de Oude Graanmarkt. De Vlaamse Ruth Lasters en de Luikse schrijver Eugène Savitzkaya lezen ook samen voor en wisselen van gedachten met de vertalers van het Vertalerscollectief.

Hoofdbrok zaterdagavond in de Beursschouwburg is het programma Duality dat het publiek verschillende duo's van schrijvers, dichters, slammers en illustratoren doet ontdekken.

Daarnaast kijkt het festival ook naar de toekomst. Zo worden Joost Vandecasteele en de vooraanstaande Britse schrijfster van interactieve fictie Emily Short door Gaea Schoeters ondervraagd over de rol van literatuur in het digitale tijdperk, en de mogelijkheden om games met literatuur te voeden.

Daarop kan je prompt de proef op de som nemen in de Gamezone in de Beursschouwburg, waar je met een iPad in de zetel zelf een gedicht in elkaar kan puzzelen met Puzzling Poetry van Lucas Hirsch, of de literaire spelletjes Winter van Joost Vandecasteele en Miniature van Coline Sauvand en Laurent Toulouse kan spelen.

Art Basics for Children bouwde in Basisschool De Kleurdoos in de Moutstraat dan weer Studio Transbook, een bibliotheek, tentoonstelling en atelier in één, waarin iedereen vanaf zes jaar vrijuit of onder begeleiding aan de slag kan met alles wat met papier, woord en beeld te maken heeft. Met de kinderen kan je ook naar de meertalige verhalenjukebox in het kleine maar fijne boekenhuisje Le Wolf.

De installatie The Quite Volume van de Britse schrijvers en theatermakers Ant Hampton en Tim Etchells tenslotte is een project in de leeszaal van Muntpunt. Samen met een jouw bekende of onbekende partner volg je geschreven of gefluisterde instructies die je een reisje doen maken door een stapel boeken.

1563 grafischeexplorer
© Wide Vercnocke
LEVE DE VERBEELDING
In woord en beeld

Bij literatuur horen beelden. Ofwel zitten die in je hoofd, ofwel worden ze zichtbaar gemaakt door tekenaars. Een opvallend groot deel van het Passa Porta Festival-programma wordt dit jaar mee vormgegeven door (strip)tekenaars, illustratoren en graphic novelists.

Zo kan je in het Vlaams-Nederlands Huis deBuren de installatie Out of Sight uitproberen. Die dompelt je onder in een virtual-realitywereld met als personages de negenjarige Lena en haar vader. Als lezer/toeschouwer kan je kiezen in wiens hoofd je kruipt en je laten meeslepen door het verhaal van auteur-scenarist Jaap Robben en illustrator Gijs Kast.

'De Keuze van de Kosmos' is dan weer een interviewreeks in Muntpunt waarin gastvrouw Lies Steppe aan enkele auteurs vraagt welke boeken er mee moeten op de cultuurark die de mensheid naar een nieuwe wereld moet brengen. Een van hen is de genoegzaam bekende tekenaar Randall Casaer. Casaer schuift ook aan wanneer Annemie Tweepenninckx met drie jonge tekentalenten praat over het jonge genre graphic poetry, aan de hand van beelden uit hun eigen werk. De twee anderen zijn Lies Van Gasse (die het beeldgedicht Exodus maakte op basis van de gelijknamige cyclus van Hugues C. Pernath) en onze eigenste visuele poëet Wide Vercnocke.

Natuurlijk zijn ook de allerjongsten te verleiden tot verhalen met prenten. In De Kleurdoos geeft de Portugese illustrator André Letria daarom (in het Frans) een creatief atelier voor kinderen en hun (groot)ouders rond woord en beeld, geïnspireerd door zijn prentenboek Als ik een boek was. Kinderen kunnen in Le Wolf ook meewerken aan het tweetalige fanzine Cuistax, terwijl ook de Belgische schrijfster en illustratrice Geneviève Casterman zondag op dezelfde plek een reeks illustratieworkshops geeft.

Heel het weekend door zijn in de Beursschouwburg ook de 'Grafische waaghalzen' aanwezig. Zes tekenaarsduo's aan wie het publiek een vraag kan stellen waarop een getekend antwoord volgt. Naargelang het tijdstip bots je daar op Flore Balthazar, Judith Vanistendael, Randall Casaer, Léonie Bischoff, Lies Van Gasse, de in Brussel wonende Française Émilie Plateau, Aurélia Deschamps (ook een Franse die studeerde in Brussel), Trui Chielens (die recent Zetelkat van Josse De Pauw illustreerde en binnenkort met Michael De Cock Morgen is een ander land presenteert), Max de Radiguès, Shamisa Debroey en Wide Vercnocke.

Ten slotte geeft Passa Porta ook drie tekenaars de opdracht om een heel weekend lang als grafische verslaggevers van het festival op te treden. Dat zijn de Deense stripauteur Halfdan Pisket, de Belgische illustratrice en jeugdboekenschrijfster Mélanie Rutten en Wide Vercnocke.

> Passa Porta Festival. 24/03 > 26/03, diverse locaties (festivalcentrum: Beursschouwburg), Brussel

Fijn dat je wil reageren. Wie reageert, gaat akkoord met onze huisregels. Hoe reageren via Disqus? Een woordje uitleg.

Lees meer over: Cultuurnieuws, Events & Festivals, Expo

Iets gezien in de stad? Meld het aan onze redactie

Site by wieni