Peeping Tom verzoent humor en horror

In KVS vond donderdagavond de Belgische première plaats van Moeder, de nieuwe creatie van het internationaal succesvolle Brusselse dansgezelschap Peeping Tom. Een beklijvend en beklemmend, duister en surrealistisch schilderij van het moederschap.

Het gezelschap rond de choreografen Gabriela Carrizo en Franck Chartier begon vijftien jaar geleden furore te maken met de spectaculaire trilogie Le Jardin, Le Salon et Le Sous Sol. Sindsdien trekt Peeping Tom internationaal volle zalen. Terwijl ze dit voorjaar in Japan gaat toeren met haar vorige voorstelling Vader, ging de compagnie eind september in Duitsland in première met de opvolger Moeder, die nu voor het eerst in eigen land te zien is. Moeder is het tweede luik in een trilogie die zal worden afgerond met een creatie die Kinderen zal heten.

Waar Vader vooral het geesteskind was van Chartier, luidde voor deze choreografie de dood van de moeder van Carrizo het begin van het creatieproces in. Al participeerden vervolgens zoals gebruikelijk alle dansers, zangers en muzikanten uit de cast verregaand in het proces.

Een handelsmerk van Peeping Tom is ook steeds het zeer aanwezige, functionele en sfeerbepalende decor, dat de brug slaat tussen de herkenbare wereld en een licht surrealistische droomstaat, waarin beelden tonen wat niet onder woorden gebracht kan worden. Dat is ook nu niet anders. Al is het decor van Moeder minder eenduidig dan het bejaardentehuis waarin Vader zich afspeelde.

Een paar wanden, ramen en deuren vormen één scènebeeld dat tegelijk een kraamkliniek, een mortuarium, een opnamestudio en een museum verbeeldt. In het universum van Peeping Tom kan dat, want daarin is toch niets wat het lijkt, en verglijden betekenissen, stemmingen en sentimenten voortdurend. Tenslotte is dat ook een van de kenmerken van de moeder: de capaciteit om voortdurend te transformeren naargelang de rol die men haar vraagt te vervullen.

Moeder Maagd
Interessant is dat Carrizo de moeder door die metafoor van het museum presenteert als een stil geheugen, waar herinneringen, emoties, momenten van pijn, rouw, uitbundigheid, woede en aftakeling zorgvuldig in opgeslagen worden. Het stuk begint als 'de moeder’ haar laatste adem uitblaast, en eindigt wanneer ze bijgezet wordt. Niet op het kerkhof, maar dus in dat museum, waar ze net als de Moeder Maagd toch weer af te rekenen heeft met het overaanbod aan mannen dat zichzelf graag afgebeeld ziet in de eregalerij.

Toch kan je dit stuk niet echt een doorgedreven studie van het moederschap noemen. Daarvoor schiet de verbeelding van Peeping Tom te veel kanten op. 'Moederlijke’ symbolen en elementen als water, bloed, tranen, een groot hart, geboorte, zorg of dood, worden aangewend voor een hele reeks scènes waarvan de ene al vindingrijker, spectaculairder, geestiger, bevreemdender of emotioneel intenser is dan de andere.

Een belangrijke rol is daarbij weggelegd voor de filmische bruitage, waarmee in deze creatie op een geniale manier gestoeid wordt. Je ziet water waar er geen is, omdat je het water hoort. Je ziet een baby waar er geen is, omdat je hem hoort. Het blijkt een zeer dankbaar procédé voor een genre als dans, dat suggestie verkiest boven explicitering.

Nonchalante virtuositeit
Samen met de belichting en het hyperrealisme van decor en rekwisieten maken de geluidseffecten deze voorstelling zeer filmisch. Daarbij moet u qua sfeer dan vooral denken aan een übersurrealistische mix van humor en horror, in de trant van Twin Peaks. U moet zelf maar gaan bekijken hoe een Mexicaanse mariachi of een stervende espresso-automaat passen in de thematiek van deze voorstelling.

Straf is ook hoe al de genoemde ingrediënten door elkaar dansen op een manier die de aandacht voortdurend vasthoudt en zelfs tegelijk naar verschillende plaatsen op het podium sleurt.

Alleen spijtig dat er wat weinig echte dans in de voorstelling zit. Peeping Tom maakt sowieso eerder 'dansant theater’, maar deze keer blijven de vlagen van nonchalante virtuositeit die hun choreografieën kenmerken wel erg beperkt. Het bewegingsmateriaal toont vooral zijn schrijnende, spastische, gepijnigde lichamen.

Toch heeft u zonder meer pech dat deze speelreeks in Brussel alweer is uitverkocht. Uitkijken dus naar een eventuele herneming.

MEER INFO
Moeder van Peeping Tom, 10>17.11, KVS, www.kvs.be