In tijden waarin clubidentiteiten vervagen en stadions er allemaal hetzelfde uitzien, zoeken steeds meer voetballiefhebbers hun heil in de lagere reeksen. Ver weg van het popcornpubliek van de topcompetities. Op zoek naar traditie, cultuur en authentieke voetbalbeleving. Het verklaart de populariteit van Antwerp, Beerschot, FC Luik, Union en het herboren RWDM. Het nieuwe boek ‘Aftrap in Brussel’ van Kurt Deswert speelt perfect in op de nostalgiehype in het voetbal. Maar het is veel meer dan dat.
Alles begint in Brussel. Zelfs het voetbal kent zijn oorsprong in onze hoofdstad. Een Antwerpenaar zal je nooit geloven, maar de eerste voetbalclub in ons land werd opgericht in Brussel. De Brussels Football Club met thuishaven in Elsene (Tenbosch) was er nog voor Antwerp, de club met het stamnummer één. Het is een straffe stelling, maar Deswert staaft ze uitstekend. Hij neemt je mee op tocht door het Brussel van de negentiende eeuw. Voetbal is een uitvlucht om het te hebben over de geschiedenis van onze stad, over de begindagen van de art nouveau of over het zondagstoerisme van de bourgeoisie waaraan we ons openbaar vervoer te danken hebben.
Tot voor kort moest je het stellen met ‘Kroniek van het Belgisch voetbal’ als je iets wou weten over de vroege ontwikkeling van de sport in ons land. Nu is er dus ‘Aftrap in Brussel’, dat die schaarste opvult met een uiterst gedocumenteerd, verrassend en vlot leesbaar standaardwerk. Hoofdrolspelers zijn bekende, onbekende of totaal vergeten figuren uit de Brusselse voetbalgeschiedenis. Maak kennis met Enrique Buero, de Uruguayaanse ambassadeur die in Brussel de allereerste wereldbeker opzette. Met Joe Maca van La Forestoise, de eerste Belgische doelpuntenmaker ooit op een WK (voor de VS). Of met de stijlvolle Paul van den Berg (pas 80 geworden) die de hoogste score ooit haalde aan de Heizelschool.
Het zijn prachtige verhalen die de mijlpalen in de geschiedenis van ons land belichten aan de hand van de populairste sport. De Congolese onafhankelijkheidsstrijd bijvoorbeeld. Die kende zijn eerste rellen met de komst van Union Saint-Gilloise naar Midden-Afrika. Maar het beste hoofdstuk is misschien wel ‘De papieren mannen’ waarin Deswert de hoogdagen van het Brussels beeldverhaal (de Klare Lijn-school) tot leven wekt via de cultstrip ‘De Anderlechtenaar’ van Raymond Reding.
Echte voetbalfreaks zullen ook smullen van ‘Aftrap in Brussel’. Hoe het voetbal tactisch evolueerde, wordt geïllustreerd met verhalen over het WM-systeem van Daring, over het champagnevoetbal van Sinibaldi in 4-2-4 en over het systeem-Ivic met het belang van libero Morten Olsen. Om de teloorgang van het Brussels voetbal te demonstreren, is er het verhaal van Racing Jet de Bruxelles op de Heizelvlakte. Nooit sprak een eersteklassewedstrijd zo weinig toeschouwers aan als Racing Jet-Cercle Brugge (250) op het einde van de jaren tachtig.
Jammer dat ‘Aftrap in Brussel’ zo abrupt eindigt. Geen woord over de nieuwe lichting uit Neerpede, de heropleving van clubs als Union en RWDM, het fenomeen White Star dat vorig seizoen kampioen in de tweede klasse werd of het BX Brussels-project van Vincent Kompany. Maar wellicht is dat iets voor een vervolg op ‘Aftrap in Brussel’, dat een must is onder elke Brusselse kerstboom.
> Aftrap in Brussel. Kurt Deswert, Borgerhoff & Lamberigts, 34,95 euro
Vijf Brusselse voetbalclubs
Union Saint-Gilloise
Tussen 1933 en 1935 speelde ‘Union 60’ zestig wedstrijden op rij zonder te verliezen. Rivaal Daring maakte een einde aan de reeks. Langzaam maar zeker zakte USG weg. Tot voor enkele jaren stierf de aanhang van de elfvoudige landskampioen letterlijk uit. Maar een veeltalige, internationale, fanatieke generatie Unionfans verzekert de toekomst van het stamnummer tien. Aan het onbeschrijfelijk mooie stadion met de schitterende art-decogevel in het Dudenpark in Vorst wordt gewerkt. Het kille Koning Boudewijnstadion biedt een tijdelijke oplossing.
RWDM
De vier magische letters zijn het gevolg van de fusie tussen Daring en Racing White. Daring was de oude, populaire club uit Molenbeek (stamnummer twee) van Oscar Bossaert, de man achter de Victoriasnoepfabriek in Koekelberg. Racing White was zelf een fusie tussen het aristocratische Racing en het volkse White Star. Onder impuls van sterke man Jean-Baptiste L’Ecluse, de ondernemer die het landelijke hoog-Molenbeek volbouwde, werd RWDM kampioen van België in 1975, twee jaar na zijn oprichting. De club kende een tweede leven als FC Brussels en leeft intussen opnieuw op als RWDM in de derde amateurklasse.
Léopold Club
De oudste nog bestaande Brusselse club (stamnummer vijf) was aanvankelijk een hyperaristocratische vereniging die haar wedstrijden speelde in het Leopoldpark. Le Léo werd nooit kampioen en verdween in 1920 uit de hoogste afdeling om nooit meer terug te keren. In de jaren zeventig belandde de club zelfs in vierde provinciale. Het was in die periode dat het een regelrechte toptransfer realiseerde. Julien Kialunda, de eerste Congolees die ooit een Europese bekerfinale speelde, kwam tot ieders verbazing over van Anderlecht. Tegenwoordig speelt rood-wit in het Fallonstadion in Sint-Lambrechts-Woluwe.
RSC Anderlecht
De meest succesvolle club uit de Belgische voetbalgeschiedenis trad pas na de tweede wereldoorlog uit de schaduw van haar Brusselse voorgangers. Ze bepaalde haar huisstijl in de jaren vijftig: “Elegantie in de bewegingen, de baltechniek en de spelintelligentie.” RSCA was de eerste club met een sterk uitgebouwde jeugdwerking, een doordachte stadionpolitiek en een actief marketingbeleid, vooral gericht op de provincie. Het maakte van Anderlecht “de club van het Pajottenland”. Lange tijd kon RSCA zich meten met de wereldtop, maar nu moet het vrede nemen met de top in eigen land.
Crossing
Oorspronkelijk was de club gevestigd in Ganshoren, maar later verhuisde ze naar de Sippelberg in Molenbeek om uiteindelijk te belanden in het Josaphatpark in Schaarbeek. Crossing was met een indrukwekkende mix aan nationaliteiten de eerste multiculturele club van het land. Sterspeler was de Tsjech Josef Masopust, samen met Jean-Pierre Papin van Club Brugge de enige ‘Europees voetballer van het jaar’ die ooit in België speelde. De jongste jaren probeert het vernieuwde Crossing vanuit het mooi gerenoveerde stadion tevergeefs de sprong naar de nationale reeksen te maken.
Brusselse voetbalweetjes
- De gemeente Koekelberg is ongetwijfeld de enige gemeente in Europa waar twee gewezen voetbalinternationals ooit burgemeester waren: Emile Bossaert en Armand Swartenbroeks waren twee iconen van de nationale voetbalploeg en van Daring Brussel.
- In Watermaal-Bosvoorde ligt het Drielindenstadion. Met plaats voor bijna 40.000 toeschouwers is het nog altijd het tweede grootste stadion van het land. Ooit was het de thuishaven van het chique Racing Club de Bruxelles. Tegenwoordig wordt er nog altijd gevoetbald door Royal Racing Club de Boitsfort.
- De oudste tribune van het land vind je in Ukkel. In het Ganzenvijverstadion spelen ze vandaag hockey. Oorspronkelijk was het een voetbalstadion waar Racing (opgericht in 1891) zijn wedstrijden speelde.
- De eerste buitenlander die ooit de ‘Gouden Schoen’ in ons land won, was de Nederlandse RWDM-legende Jan Boskamp. Boskamps rivaal, de Deen Kresten Bjerre, was de eerste buitenlander die bij een Belgische club de kapiteinsband mocht dragen.
- De vader van het calcio (het Italiaanse voetbal), was een Unionist. Brusselaar Louis Van Hege speelde in het begin van de twintigste eeuw voor AC Milan. Met 98 goals in 91 wedstrijden was Van Hege er de eerste buitenlandse vedette. Samen met zijn Brusselse spitsbroeder Max Tobias was Van Hege verantwoordelijk voor de grootste thuiszege ooit in de Milanese derby tegen Inter (6-3).
Lees meer over: BRUZZ 24
Fijn dat je wil reageren. Wie reageert, gaat akkoord met onze huisregels. Hoe reageren via Disqus? Een woordje uitleg.