Op de vijvers van Elsene aan het Flageyplein is de zogenoemde 'Pacco-test' te water gelaten. Dat toestel meet de kwaliteit van het vijverwater en kan snel een onverwachte verandering detecteren. 'De Pacco-test laat het water spreken', aldus de ontwerpers. De data die het toestel verzamelt zijn voor iedereen toegankelijk op het internet.
De Pacco-test is een initiatief van City Mine(d), een internationale organisatie die ook in Brussel aan stedelijke ontwikkeling werkt. Ook verschillende wetenschappers werken eraan mee. Het doel is om de kennis rond waterkwaliteit in Brussel op te krikken.
Het toestel brengt onder meer de zuurtegraad, de temperatuur en de zuurstof van het water in kaart. Daar ontleent de Pacco-test ook zijn naam aan: Ph, Aquatic oxidation potential, Conductivity, Celsius en Oxygen redox zijn de vijf parameters die het octopusachtige voorwerp meet.
Buizen uit knutselwinkels
Aan het ontwerp van de Pacco-test is heel wat denkwerk voorafgegaan, legt Sofie van Bruystegem van City Mine(d) uit. “We hebben eerst gewerkt met buizen uit knutselwinkels, maar we kregen al snel te maken met condensatieproblemen. Nu hebben we een 3D-geprinte koepelvorm, gedragen door lege flesjes.” Er hangen ook lichtjes aan de Pacco-test: “Zo is hij ’s avonds hopelijk toch ook een beetje zichtbaar.”
De boei blijft rond dezelfde plaats op de vijver hangen en leert zo wat de normale toestand is. “Als er dan een verandering optreedt, kan het toestel per e-mail of sms een melding sturen. Een alarmerende verandering, zoals een plotse stijging van de zuurtegraad, kan dan op tijd opgemerkt worden. En moet dan niet gewacht te worden tot er vogels of vissen sterven voor de waterkwaliteit aangepakt wordt.”
De Pacco-test kan volgens de bedenkers dus belangrijke gevolgen hebben: “In 2007 kampten de vijvers van Elsene met blauwwier, dat giftig is. Ze hebben heel de vijver toen moeten droogleggen en schoonmaken. Met een simpel toestelletje als dit kan je dat soort ingrepen vermijden”, verzekert Van Bruystegem.
City Mine(d) wil dat burgers zelf aan de slag kunnen met de Pacco-test. “Voorlopig hebben we enkel een prototype, maar over enkele maanden moeten we tot een afgewerkt en betaalbaar toestel komen. Bovendien is alles open source, en kunnen burgers er dus perfect zelf eentje bouwen.” De organisatie wil meer van deze toestellen inzetten op plekken waar dat nodig is. “Er zijn buurtcomités die ons vertellen dat er afvallozingen zijn in het riviertje in hun buurt. Met de Pacco-test kunnen die mensen een beter zicht krijgen op de waterkwaliteit”, aldus Van Bruystegem.
Waarnemers en oppassen
City Mine(d) doet voor het project ook beroep op buurtbewoners en andere liefhebbers van de Vijvers van Elsene: mensen kunnen zich opgeven als “Pacco-waarnemer”, die de vijvers eveneens nauwlettend in de gaten houdt. “Ook de geur, de kleur, de algen en het afval op het water zeggen iets over de waterkwaliteit.”
Je kan ook helpen als “Pacco-oppas”, die meer op de boei zelf let: kijken of de eenden de Pacco-test niet beschadigen, en of het niet te hard vriest. Een oppas stelt zich ook kandidaat om naar de boei te roeien om de sondes schoon te maken.
De meetresultaten die de Pacco-test in de vijvers van Elsene verzamelt zijn ook online terug te vinden. Enige wetenschappelijke kennis om de cijfers te interpreteren is weliswaar geen overbodige luxe.
Fijn dat je wil reageren. Wie reageert, gaat akkoord met onze huisregels. Hoe reageren via Disqus? Een woordje uitleg.