Arthur Langerman (75) bezit de grootste collectie antisemitische propaganda ter wereld. In zijn huis in Ukkel verzamelt hij al 50 jaar alles wat met nazipropaganda te maken heeft. Als zoon van Joodse ouders werd hij als kind van anderhalf jaar van zijn gezin weggerukt. Zijn ouders werden gedeporteerd, hij kwam in een weeshuis in Brussel terecht.
“Mijn ouders zijn in de jaren ’20 vanuit Polen naar Antwerpen verhuisd,” steekt Langerman van wal. “Mijn vader was pelsmaker en was een zeer discreet man. Daardoor zijn ze lang uit de handen van de nazi’s kunnen blijven,” legt hij uit.
Op 28 maart 1944 slaat het noodlot dan toch toe. Langerman wordt door de Duitsers van zijn ouders gescheiden. Zijn vader overlijdt in het concentratiekamp Auschwitz, zijn moeder overleeft en keert terug naar België. “Zoals de meeste overlevenden van de kampen, sprak zij amper over de oorlog. Ze schaamde zich omdat zij nog leefde,” zegt Langerman.
Proces Eichmann
Naast zijn vader sterven nog dertig andere familieleden tijdens de Holocaust. Toch is het pas tijdens het proces Eichmann in 1961 dat Langerman verneemt wat er met zijn familie is gebeurd.
Vanaf dat moment, Langerman is dan 19 jaar, besluit hij zich te verdiepen in de geschiedenis van de Holocaust. “De grote vraag die ik me stelde was waarom de Joden zo gehaat werden. Wat hadden wij misdaan om zo behandeld te worden? Ik kwam vrij snel tot de conclusie dat de propaganda, die zelfs in de jaren 1920 al verspreid werd, aan de oorzaak van die haat lag.”
Duivels
Arthur Langerman neemt ons mee naar zijn muziekkamer, waar hij zijn collectie bewaart. “In totaal heb ik tussen de 7.000 à 8.000 stukken,” zegt hij. “Het was niet altijd eenvoudig om die voorwerpen te vinden. Toen ik de eerste keer een stuk kocht op de Vlooienmarkt, vond de eigenaar dat maar een beetje vreemd. Ik heb hem uitgelegd waarom ik geïnteresseerd was en zo is het mij gelukt om die zaken te kunnen kopen. Vandaag koop ik nog elke dag iets nieuw. Er zijn ook verschillende mensen die hun ogen openhouden en mij bellen als ze een interessant stuk zien.”
Trots toont Langerman posters die tijdens het interbellum in omloop waren. “De Joden werden altijd op dezelfde manier afgebeeld,” legt hij uit. “Ze hebben altijd dikke lippen, een grote neus, ze zien er akelig uit en vaak zijn ze ook geld aan het tellen. Er werd een beeld gecreëerd dat joden duivels waren. Dat ze enkel op geld uit zijn en dat ze onheil brengen. Als je zulke ideeën jarenlang in de mensen hun brein pompt, beginnen ze die stereotypen te geloven,” zegt hij.
Tentoonstelling
Langerman is op zoek naar geschikte locaties om zijn stukken tentoon te stellen. “Wanneer je vijftig jaar met een verzameling bezig bent, ga je je op een bepaald moment afvragen wat je met die collectie wil doen,” zegt de gepensioneerde diamantair. “Ik hoop dat ik met een tentoonstelling de jongeren kan raken en hen doe inzien dat een vals beeld creëren over een bevolkingsgroep verschrikkelijke gevolgen kan hebben.”
Langermans’ collectie werd al tentoongesteld in de Franse stad Caen. Hij wil nu ook naar Berlijn en naar Washington trekken. Brussel interesseert hem minder als tentoonstellingslocatie. “Ik ben geïnteresseerd in plaatsen waar veel bezoekers komen,” zegt hij. “In Brussel is er bijvoorbeeld een Joods museum, maar daar komen amper 10.000 mensen per jaar over de vloer. Hoe meer mensen ik kan raken, hoe liever natuurlijk.”
“Ik heb geluk gehad dat mijn ouders pas in 1944 zijn gedeporteerd,” zegt Langerman. “Vanaf toen namen de Duitsers geen kinderen meer mee. Die gingen net zoals ik naar een weeshuis. Waren ze een jaar eerder binnengevallen, hadden ze me ook meegenomen en zou ik er al lang niet meer zijn,” besluit Langerman.
Fijn dat je wil reageren. Wie reageert, gaat akkoord met onze huisregels. Hoe reageren via Disqus? Een woordje uitleg.