Guy Vanhengel: ‘Er is niets mis met links- liberalisme’

Guy Vanhengel stamt nog uit een vorige politieke generatie: aan Twitter doet hij niet mee, hij vindt dat politici zich te veel laten leiden door de waan van de dag, en voor plotse, ingrijpende veranderingen zijn we bij hem aan het verkeerde adres. “Als Lutgen mij had gebeld, had ik hem tenminste kunnen vertellen dat zijn beslissing om de stekker eruit te trekken een zeer slecht idee was.”

Dat Guy Vanhengel van voetbal houdt, wisten we al. Dat hij, behalve voor Anderlecht, ook een voorliefde heeft voor KRC Genk, was nieuw voor ons. Vol trots sleurt de minister ons mee naar een oude ploegfoto van Thor Waterschei aan de muur van zijn kabinet. Grootvader Gerard Vanhengel maakte deel uit van de eerste ploeg. “Hij was ook schoenmaker en naaide ballen en schoenen. Mijn grootmoeder maakte de eerste truitjes van Thor.”

Tegenwoordig bezorgt de voetbalsport Vanhengel heel wat kopzorgen: de tijd begint te dringen voor het Eurostadion, maar Vanhengel is duidelijk: “Zelfs als we de timing voor het EK 2020 niet halen, denk ik dat we gewoon doorgaan. De mensen van de UEFA vertelden me trouwens dat onze saga met de buurtweg niet uniek is: voor het EK in Portugal in 2004 werd de bouw van een stadion gehinderd door een woning die niet meer bestond. Daar is het na veel gedoe ook opgelost geraakt.”

Staat u er niet bijna alleen voor? RSC Anderlecht heeft zich teruggetrokken en de Belgische Voetbalbond blaast warm en koud.
Guy Vanhengel: De KBVB zit weer op het juiste spoor. Die organisatie heeft zich kandidaat gesteld voor het EK, niemand anders. Als de KBVB het zelf om zeep helpt, zal hij de gevolgen ervan dragen. De UEFA heeft de bond daar fijntjes aan herinnerd. En dus is zelfs Bart Verhaeghe tegenwoordig opvallend stil.

En RSCA? Van het moment dat de eerste spade in de grond wordt gestoken, staat Anderlecht daar meteen terug om te onderhandelen. Nu kijken ze nog de kat uit de boom, maar RSCA heeft nog altijd geen alternatief voor zijn huidige stadion, waar geen spatje toekomst in zit.

Grote projecten lijken steevast op weerstand te stuiten - denk ook maar aan Neo of de Biertempel. Hoe komt dat?
Guy Vanhengel: Tja, wij subsidiëren verenigingen die daarmee advocaten inhuren om onze projecten tegen te werken. Er wordt soms veel onzin verkocht: de Biertempel is zogezegd een project van AB Inbev. Je kan het veel verwijten, maar als er nu één bedrijf is dat ‘foert’ zegt tegen de Biertempel, is het wel AB Inbev.

Sommigen zeggen dat je dergelijke projecten beter moet uitleggen, maar ik vraag me af of je het daarmee niet soms erger maakt. Want dan worden er opnieuw details uit die uitleg uit de context getrokken.

Vorig jaar hadden we de brokkeltunnels, nu de kapotte viaducten. Waarom blijven we met dit soort toestanden geconfronteerd worden?
Guy Vanhengel: Zodra iets gebouwd is, ligt de prioriteit van het beleid niet meer bij het onderhoud. De focus en de beschikbare middelen gaan naar nieuwe projecten. Dat is overal zo, niet alleen in Brussel. Gelukkig komt daar stilaan verandering in, ook bijvoorbeeld in scholenbouw: het onderhoud voor de komende dertig jaar wordt tegenwoordig opgenomen in de budgettaire planning.

Moeten we het Herrmann-Debrouxviaduct afbreken, zoals het Reyersviaduct?
Guy Vanhengel: Bij Reyers was het een juiste keuze om geen geld te steken in een renovatie, want dat zouden kosten op het sterfhuis zijn geweest, maar voor Herrmann-Debroux hebben we niet meteen een alternatief. Daarom is de afbraak nu niet aan de orde. Maar ik denk dat ook dat viaduct op termijn zal verdwijnen, zodra we een beter zicht hebben op hoe we de mobiliteit in dat deel van het gewest kunnen organiseren.

LINKSE LIBERAAL
Er wordt vaak gesproken over de Brusselse biotoop, die zo anders is dan in de rest van het land. Toen Didier Reynders (MR) uw partij verweet een linkse partij te zijn, omdat u in Evere samen met Rudi Vervoort (PS) op een lijst staat, antwoordde u hem dat hij zich als Luikenaar beter zou integreren in Brussel.
Guy Vanhengel: Reynders gaf blijk weinig kennis van zaken te hebben wat de situatie in Evere betreft: op de Lijst van de Burgemeester staan ook mensen van CD&V, SP.A en MR. Dat Reynders me een linkse liberaal noemt beschouw ik als een eer. Schrijf maar op: Vanhengel is links. Als je in Nederland moet kiezen tussen VVD en D66, dan ben ik D66. Onze partij is dat in Brussel altijd al geweest.

Volgens mij is dat ook de reden waarom de Franstalige liberalen in Brussel niet zo sterk scoren: die attitude zijn ze verloren. Charles Picqué en Rudi Vervoort scoren hier relatief goed. Het zijn des liberaux qui s’ignorent. Dat zeg ik hen soms ook plagerig. Zij voeren geen doctrinair socialistisch beleid. Dat is waar de sociaaldemocratie het links-liberalisme raakt. En daarom is de afstand tussen ons niet zo groot.

Mensen gaan niet meer op zoek naar ideologieën, maar naar pragmatici met een ideologische lijn. Hun keuze wordt niet meer bepaald door kleur, maar door wat je doet of belooft te doen.

Uw partijgenoten in de rest van het land zitten wel in openlijk rechtse regeringen.
Guy Vanhengel: Dat is de regionalisering die men gewild heeft, omdat de gevoeligheden anders zijn in Vlaanderen dan in Brussel. Ik respecteer die, en ik vraag dat ze de onze ook respecteren.

De verschillende politieke formaties hebben in Brussel hun eigen, lokale identiteit ontwikkeld. Open VLD in Brussel is niet gelijk aan Open VLD in Vlaanderen. Zelfs bij CDH is dat niet zo, vraag maar aan Benoît Lutgen (lacht). Maar N-VA stelt zich hier nog altijd op als de ambassadeur van Vlaanderen.
Ik merk wel verbetering, bijvoorbeeld tegenover onderwijs, maar anderzijds blijft Liesbet Dhaene (N-VA-parlementslid) zich verzetten tegen de tweetalige lerarenopleiding, en daar kan ik niet bij. Kijk naar de campagne van Vincent Kompany voor Actiris. Dat is toch schitterend? Talenkennis is alles, en hij kan het weten.

Kompany zei ook in het begeleidende interview in De Morgen: ‘Tegen dat ik in Brussel iets geregeld krijg, ben ik arm.’
Guy Vanhengel: Dat is het verschil tussen politici en ondernemers. Ik heb al veel ondernemers zien wegvluchten uit de politiek. In een onderneming beslissen de baas en de aandeelhouder, hier is dat de kiezer. In de politiek gaan de zaken dus vanzelf minder snel vooruit. Je moet kunnen omgaan met die coalities en gevoeligheden.

Moet politiek dan niet meer werken aan efficiëntie?
Guy Vanhengel: (denkt lang na) Dat kan inderdaad beter. We verliezen nog te veel tijd aan perceptie en profilering. Ik probeer daartegen te vechten, maar dat is niet gemakkelijk. We blijven immers afhankelijk van de publieke opinie.

Is perceptie in de politiek dan niet van belang?
Guy Vanhengel: Perceptie is iets ongelofelijk vluchtigs, daar kan je niet op vertrouwen. Daarom zit ik niet op Twitter, want ook daar draait het alleen om perceptie. In 140 tekens kan je geen nuance leggen. Door constant te tweeten zit je in een soort permanente verkiezingsmodus.

Over verkiezingen gesproken: als de huidige peilingen bevestigd worden, is een blauwe meerderheid - dus met Open VLD en MR - in Brussel niet onmogelijk. Droomt u daar niet van?
Guy Vanhengel: Ik steek niet weg dat bij de vorige verkiezingen mijn voorkeur bij een coalitie met PS en MR lag. Dat is in het verleden nog gebeurd en die coalitie had een ruime en stabiele meerderheid opgeleverd. En dat is nog altijd het beste voor de burger.

BRUSSELSE KOSMOS
Voor het verkiezingen zijn, moet de huidige regering eerst de rit uitzitten. CDH zit er nog altijd bij, tegen de zin van voorzitter Lutgen. Toch beweren alle betrokkenen bij hoog en laag dat de crisis geen sporen heeft nagelaten.
Guy Vanhengel: Het is nog maar eens gebleken dat andere partijen de Brusselse kosmos niet altijd goed vatten. Het waren geen gemakkelijke tijden voor Céline Fremault (CDH) en de PS-ministers. Aan Nederlandstalige kant hebben we snel beslist om niet mee te doen aan een opbod van blufpoker. Voor SP.A was dat iets moeilijker, omdat voorzitter John Crombez ook stevig van leer trekt tegen de PS.

Hij moet wel, om niet besmet te worden door de schandaalsfeer?
Guy Vanhengel: Als ik ‘mijn goede vriend’ Louis Tobback hoor, krijg ik de indruk dat die het daar niet helemaal mee eens is. En hij heeft gelijk. Je moet nooit heiliger dan de paus willen zijn, want dan ben je weer met perceptie bezig.

Heeft Lutgen Brussel onderschat of kon het hem niet veel schelen?
Guy Vanhengel: Hij heeft volgens mij pas na zijn impulsbeslissing beseft dat die ook gevolgen zou hebben in Brussel. En hij had al A gezegd, dus hij moest B zeggen. Een partijvoorzitter die zoiets uithaalt, die had mij toch eens mogen bellen? Ik heb deze regering mee op poten gezet. Dat is toch de beleefdheid zelve? Dan had ik hem tenminste kunnen zeggen dat het een bijzonder slecht idee was.

Ik heb er geen spel van gemaakt, maar Olivier Maingain (Défi) wel, en hij had overschot van gelijk. Vijf minuten nadat Lutgen zijn stunt had bekendgemaakt, kreeg ik al telefoon van een journalist. Ik zei meteen: ‘Hij gaat zijn tanden stukbijten op Défi.’

Het circus is dus geëindigd met een sisser: de Brusselse regering blijft gewoon aan. Wat mogen we nog verwachten van deze regering?
Guy Vanhengel: Men zegt altijd: die Brusselse regering hoor je niet veel, maar ik denk niet dat ik al in een regering heb gezeten waarin zo hard is gewerkt als in deze.

Het Brusselse Open VLD-programma van 2014 is zo goed als helemaal verwezenlijkt: denk maar aan de afschaffing van de agglomeratietaks, de scholenbouw die veel sneller vooruitgaat dan voorzien, en de uitbreiding van de metro: dat gaat weliswaar te langzaam, maar we boeken toch vorderingen. Verder hebben we de lage-emissiezone gestemd, een cruciale stap om de luchtkwaliteit te verbeteren.

Persoonlijk zou ik daar graag nog de vergroening van de verkeersfiscaliteit aan willen toevoegen.

De regionalisering van de kinderbijslag blijft anders wel haperen.
Guy Vanhengel: De meningen binnen de meerderheid lopen uiteen: de socialisten willen meer sociale correcties, de christendemocraten geloven in een hoger basisbedrag voor iedereen. Ik wil het budget in evenwicht houden en zorgen dat het systeem goed werkt. Risico’s nemen in de uitbetaling is voor mij uitgesloten. Daarom zeg ik: collega’s, jullie zijn het duidelijk niet eens. Laten we het even bij het oude houden en kijken wat de experimenten in de andere regio’s opleveren.

Lees ook het aanverwante artikel over het Eurostadiondossier.