Patstelling tussen Schaarbeek en Elia over hoogspanningskabel

Een nieuwe ondergrondse hoogspanningskabel van Elia, die de gemoederen in het noordoosten van Brussel al anderhalf jaar beroert, leidt nu tot een patstelling tussen de gemeente Schaarbeek en stroomnetbeheerder Elia.

Elia vernieuwt het hoogspanningsnet in Brussel en begon daartoe in 2015 met de aanleg van een zeven kilometer lange nieuwe kabel van 150.000 volt tussen Sint-Lambrechts-Woluwe en het centrum van Brussel, via Schaarbeek. Het tracé liep via relatief smalle straten, de Erfprinslaan in Woluwe bijvoorbeeld, en de Pelletier-, de Linthout- en Rassonstraat in Schaarbeek.

Al snel ontstond er flinke ongerustheid bij de omwonenden. Ze vonden dat de kabel veel te dicht bij de gevels van hun huizen lag en vreesden voor de gevolgen van de magnetische straling. Ze baseerden zich daarbij op studies die een verband tonen tussen de nabijheid van een groot magnetisch veld en bepaalde ziektes als kinderleukemie en Alzheimer.

Er werden petities opgesteld, waarbij de bewoners erop aandrongen om de kabel in te graven onder brede lanen. De werkzaamheden werden snel stilgelegd door de gemeenten, ook al was ongeveer zes kilometer van het tracé voltooid.

Geen wettelijke normen voor stralingsniveau
Sint-Lambrechts-Woluwe en Schaarbeek gingen daarop in onderhandeling met Elia. Ze klopten ook aan bij de bevoegde gewestelijke minister Céline Fremault (CDH) opdat zij een kader zou uitwerken voor de plaatsing van hoogspanningskabels waarmee de magnetische straling beperkt blijft. Het probleem is immers dat er op dit ogenblik geen wettelijke normen zijn voor het maximale stralingsniveau van hoogspanningskabels.

Omdat ook in Vlaanderen en Wallonië adequate limieten ontbreken, kreeg de minister van de Brusselse regering de opdracht om een interfederale werkgroep in het leven te roepen die dergelijke normen zou opstellen. Ondertussen werkte Fremault ook een protocol met Elia uit. Hierin geen opgelegde stralingslimieten, maar wel een aantal voorzorgsmaatregelen die de stroomnetbeheerder voortaan in acht moet nemen. Het protocol werd begin mei ondertekend.

Akkoord met Sint-Lambrechts-Woluwe, niet met Schaarbeek
Met de gemeente Sint-Lambrechts-Woluwe bereikte Elia eerder al een akkoord over een alternatief tracé. Daar zal de kabel nu lopen via de bredere Sint-Lambrechts-Woluwelaan en de Brand Whitlocklaan. Volgens Elia-woordvoerster Kathleen Iwens hervatten de werkzaamheden, die anderhalf jaar stillagen, in juni.

In Schaarbeek is men zo ver nog niet. Op vraag van de gemeente onderzocht Elia twee alternatieve trajecten voor de hoogspanningskabel. Vorige week koos het gemeentebestuur voor een van die twee alternatieven: de route via de Reyerslaan en de Roodenbeeklaan.

Elia reageert ontgoocheld. “Uit ons onderzoek, dat de gemeente toegestuurd kreeg, bleek dat dit tracé wel voor flinke mobiliteitsproblemen en behoorlijke meerkosten zorgt, terwijl het qua magnetisch veld amper voordelen biedt. De straling neemt immers exponentieel af naarmate je je verwijdert. Dat gaat heel snel, enkele meters zijn voldoende,” zegt Iwens.

Volgens haar voldoet het oorspronkelijke tracé in Schaarbeek aan het ‘voorzorgsprincipe’ dat Elia hanteert. “Wij zijn nog niet verplicht ons aan het nieuwe protocol te houden, dat geldt alleen voor toekomstige projecten. Maar de oorspronkelijke route respecteert de afstanden van het protocol bijna over de gehele lijn. Voor een kabel van 150.000 volt is dat 3,9 meter tot de gevel. Waar we toch dichter zaten, wilden we de kabel extra afschermen.”

Hoe moet het nu verder?
Elia wil het voorzorgsprincipe wel maximaal hanteren, maar soms, bij enorme meerkosten bijvoorbeeld, wordt daarvan afgeweken. Hier zou het gaan om extra kosten van anderhalf miljoen. “De aanleg was al ver gevorderd, we hadden daarvoor alle vergunningen. Nu moeten er dus een geheel nieuw tracé gegraven worden, dat bovendien een omweg is. Dat heeft natuurlijk een prijs en wij moeten ook onze kosten bewaken,” zegt Iwens.

Elia hoopt zo vlug mogelijk met Schaarbeek tot een oplossing te komen. “Dat is ook belangrijk voor de bevoorrading van Brussel.” De gemeente Schaarbeek wil echter niet weten van betalen. “Geen sprake van dat wij die extra kosten voor onze rekening nemen,” zegt Marc Weber, kabinetschef van de Schaarbeekse burgemeester Bernard Clerfayt.

Bekijk op de kaart hieronder het initiële tracé van Elia en het voorkeurstracé van de Gemeente Schaarbeek: