De redenen waarom een kind geen step mag besturen, zijn exact de redenen waarom een klopjacht met een wagen alleen maar slecht kan aflopen, schrijft Pieter Fannes van Heroes for Zero.

© Ivan Put
| Pieter Fannes
Heroes for Zero: 'Wanneer een combi een rijdend fort in een bezette stad wordt’
Bio Pieter Fannes
- illustrator, woont in Schaarbeek
- een van de oprichters van de burgerbeweging Heroes for Zero
Op de foto ziet Fabian er geen dag ouder uit dan de elf jaar op zijn paspoort. Het moet van ver duidelijk zijn geweest dat hij te klein was om een step te besturen. Jonge kinderen hebben een minder breed gezichtsveld dan volwassenen. Ze kunnen niet altijd goed bepalen waar een geluid vandaan komt. Ze zijn impulsiever, niet door een gebrek aan opvoeding, maar omdat hun hersenen letterlijk nog aan het groeien zijn. Ze panikeren sneller. En als er een ongeval gebeurt, lopen ze meer risico op zware verwondingen.
Dat Fabian door de politie werd opgemerkt, is dus niet gek. Maar de achtervolging die erop volgde, is onbegrijpelijk. De redenen waarom een kind geen step mag besturen, zijn exact de redenen waarom een klopjacht met een wagen alleen maar slecht kan aflopen. Kan je spreken van een ongeval wanneer de uitkomst voorspelbaar is?
“Tunnelvisie nam het over,” zegt docent politie-ethiek Paul Jacobs daarover. Het vatten van de verdachte krijgt dan voorrang op alles, ook op de veiligheid van betrokkenen en omstanders.
Jacobs vergelijkt het met de jacht. Agenten, zegt hij, mogen zich niet gedragen als een jachthond die impulsief achter een prooi aanloopt. Ze zijn jagers, die het overzicht behouden en kunnen beslissen om niet te schieten wanneer er plots een wandelaar opduikt.
De metafoor roept ongemakkelijke vragen op. Als de agent een jager is, wie is dan de prooi? Worden onze kinderen gezien als kwetsbare inwoners of als daders in spe? Veranderen ze in verdachten door hun afkomst, hun vervoermiddel, de ‘hotspot’ waar ze rondhangen?
'Als de agent een jager is, wie is dan de prooi? Worden onze kinderen gezien als kwetsbare inwoners of als daders in spe?'
Heroes For Zero
Toen ik in 2017 hielp bij het opstarten van 1030/0 (later Heroes for Zero), was dat uit reactie tegen de algemene verkeersonveiligheid in onze straten. Ik had niet gedacht dat er acht jaar later een lijst zou zijn van tien slachtoffers die omkwamen na een aanrijding door de politie. Een lijst die maar een deel van het verhaal toont.
Over gewonden bij een politie-interventie wordt niet altijd bericht. En wat al helemaal tussen de plooien valt zijn de vele kleinere incidenten – intimidaties, machtsmisbruik – waar vooral mensen met migratieachtergrond mee geconfronteerd worden.
Toeteren in het park
Na de dood van Mehdi en Adil schreven we met Heroes for Zero een reeks aanbevelingen voor de politie. Die liepen in grote lijnen gelijk met wat het comité P of docenten als Paul Jacobs zeggen. In de meeste Brusselse politiezones werden we vriendelijk ontvangen – niet, het moet gezegd, in Brussel-West. Maar de aanbevelingen bleven dode letter. Jaren later zijn er nog steeds geen uniforme richtlijnen rond achtervolgingen. De rijopleiding beslaat op zijn best een paar uur, maar wordt meestal niet gevolgd. En de ‘nabijheidspolitie’ waar onze burgemeesters de mond van vol hebben, zie ik meestal in een combi, afgesloten van de stad, onaanspreekbaar.
Zeker, er zijn agenten, inspecteurs en commissarissen die stenen verleggen in hun aartsmoeilijke job. Maar ik kom er ook tegen die overlopen van frustratie. Die zich aan hun lot overgelaten voelen door politiek en gerecht. Die schrik hebben, soms. Daar heb ik begrip voor, behalve als de verbittering overslaat in een gebrek aan empathie. Dan verwordt de combi tot een rijdend fort in een bezette stad.
In de Brusselse parken leidt dat tot absurde taferelen, wanneer de politie op zomerdagen de menigte opzij toetert om door te kunnen. Al jarenlang zeggen burgers dat een SUV in het park in het beste geval nutteloos, in het slechtste geval levensgevaarlijk is. “We moeten snel kunnen reageren,” horen we dan – de voorspelbare risico’s werden genegeerd. Of soms: “Het is te gevaarlijk om uit te stappen.” Maar als de politie zich niet eens durft te tonen aan de mensen die ze geacht wordt te beschermen, is dat een verwoestend signaal aan al wie hier woont.
Reageren of zelf een opiniestuk insturen? Mail naar redactie@bruzz.be
Lees meer over: Column , Overlijden 11-jarige Fabian