Bekijk hier de evolutie van de partijen per gemeente

Groen is de winnaar van de gewestverkiezingen, Open VLD de grote verliezer. Maar als je inzoomt op het verschil van de stemmen tussen de verkiezingen van 2014 en 2019, zien we verschillende evoluties. Dat de SP.A vooral daar verliest waar ze traditioneel sterk staat bijvoorbeeld. En dat Groen overal wint, behalve in Sint-Gillis.

Het Nederlandstalige Brusselse politieke landschap is flink dooreengeschud. Open VLD moet haar leiderspositie die ze bevestigde in 2014 nu afstaan aan Groen. Ook de SP.A en CD&V verliezen pluimen in vergelijking met de vorige regionale stembusslag.

Als je inzoomt op de gemeenten, zie je dat er lokale effecten spelen. Op onderstaande kaarten zie je de evolutie van partijen in elke gemeente aangeduid in groene en rode schakeringen. Hoe roder de kleur, hoe groter het verlies. Hoe groener, hoe groter de winst. Kaki wijst op status quo. Het gaat hier dus niet om hoe groot een partij is, wel om hoe veel die verliest of wint.

Verlies voor Open VLD

Volgens politicoloog Pascal Delwit (ULB) is het verlies aan liberale steun in de perifere gemeenten vooral van demografische aard. Maar het verlies van Open VLD is overal voelbaar. In het bijzonder in de gemeenten waar de liberalen traditioneel sterk staan, in het zuidoosten van het gewest. In Ukkel, de gemeente van Stefan Cornelis, verliezen ze bijvoorbeeld bijna 19 procent.

Kopman Guy Vanhengel kon het verlies van zijn partij niet verhinderen in zijn thuisgemeente Evere. Daar verliezen de liberalen 18 procent. De enige gemeente waar een lokaal kopstuk een zwaar verlies kon vermijden is Sint-Agatha-Berchem. Daar redde Vincent Riga de meubelen met een verlies van slechts 1,35 procent.

Winst voor N-VA

Leg je de resultaten van N-VA en Vlaams Belang naast die van Open VLD, SP.A en CD&V, dan zie je een verschuiving van het aantal stemmen. Waar de drie traditionele partijen verliezen, winnen de rechtse uitdagers.

In Evere verliezen de drie traditionele partijen, maar gaat N-VA er met 6,19 procent op vooruit. In Ganshoren, de gemeente van de Vlaamse kopman Karl Vanlouwe, gaat de N-VA er met 4,9 procent vooruit en in Koekelberg met 4,06. Enkel in Schaarbeek, de gemeente van kopvrouw Cieltje Van Achter, en Sint-Joost kon de N-VA geen winst behalen.

Verlies voor CD&V

De CD&V heeft het overal moeilijk in het Brussels Gewest. De verliezen voor de partij zijn niet enorm, maar gaan al jaren geleidelijk door. De partij verloor bij elke verkiezing voor het Brussels Parlement sinds 1989.

In vergelijking met 2014 zakt de partij 3,9 procent. En die tendens is zichtbaar in alle gemeenten.

Enkel in Brussel-Stad valt het verlies mee, wellicht door de bekendheid van staatssecretaris Bianca Debaets, die in het stadscentrum woont.

Winst voor Vlaams Belang

Het Vlaams Belang haalt in tegenstelling tot Vlaanderen geen monsterscore, maar gaat er wel in elke gemeente op vooruit. Zeker in die gemeenten waar Open VLD, SP.A en CD&V sterk stonden, gaat de extreemrechtse partij met de stemmen lopen.

In Evere verdubbelt het Vlaams Belang bijna zijn score, en ook in Anderlecht gaat de partij er flink vooruit in vergelijking met 2014. De partij wint 5,24 procent.

De kleinste winst voor het Vlaams Belang is er in Vorst, met maar 0,28 procent extra.

Verlies voor SP.A

Ook de SP.A, dat als One.brussels naar de kiezer trok, verliest stemmen. De partij verliest evenwel het zwaarst waar ze traditioneel het sterkst staat: in de armere westelijke gemeentes Anderlecht (-7,8 procent), Molenbeek (-13,7 procent) en Sint-Joost-ten-Node (-10,3 procent). De partij houdt stand in het rijkere zuidwesten.

De SP.A loopt leeg langs twee kanten. Ook in de gemeenten waar de sociaal-democraten verliezen, stijgen N-VA en Vlaams Belang. In Anderlecht wint het Vlaams Belang 5,5 procent. Maar ook PVDA gaat wellicht met de stemmen lopen op de linkerflank. Die partij wint uit het niets 4,56 procent. (*)

Winst voor Groen

Groen lijkt de grote winnaar van de verkiezingen, maar bevestigt eerder het leiderschap dan dat het grote sprongen maakt. De winst in het hele gewest is gering, behalve in het rijkere zuidoosten van de stad. In Watermaal-Bosvoorde gaat Groen er bijvoorbeeld met zo'n 7 procent op vooruit, net als in Sint-Lambrechts-Woluwe.

Bekijk je de resultaten op gemeenteniveau, dan zie je wel een opvallende rode vlek op de kaart van Brussel. In Sint-Gillis krijgt Groen namelijk een grote opdoffer. Het blijft wel de grootste partij, maar verliest er in één klap 8,65 procent (en behoudt wel 28 procent). Dat verlies gaat wellicht voor een groot stuk naar de burgerbeweging Agora, die het er met 9,56 procent erg goed doet.

Het Brusselse politieke landschap is ook op Nederlandstalig niveau flink dooreen geschud. Al draait de Brusselse Vlaming niet eenzijdig naar links, maar keert zij of hij eerder het traditionele centrum de rug toe.

(*) Dit artikel is een analyse van de evolutie van het stemmenaandeel van de verschillende partijen. Ze vergelijkt de verkiezingsresultaten van 2014 met die van 2019. Omdat PVDA, Be.One en Agora niet meededen aan de vorige gewestverkiezingen, staan hun resultaten niet op een kaart.