Met deze voorstellen wou David Leisterh een akkoord smeden

BRUZZ kon de begrotingstabellen inkijken waarmee David Leisterh (MR) afgelopen week een akkoord uit de brand hoopte te slepen. Het zou zijn laatste zet worden in een calvarietocht van ruim 500 dagen.

Dinsdagavond gooide David Leisterh (MR) de handdoek in de ring als Brussels formateur, nadat de liberaal bijna vijf weken onderhandelingen had gevoerd om een meerjarenbegroting af te kloppen met MR, PS, Les Engagés, Groen, Open VLD en Vooruit.

Onze redactie kon een blik werpen op twee cruciale documenten uit zijn laatste dagen als formateur.

Ten eerste: de begrotingstabel die de MR vorige week op tafel legde en waarmee het begrotingstekort van 1,496 miljard euro in 2029 met 1 miljard euro moest krimpen. Ten tweede: de lijst met hete hangijzers waarop het in de nacht van donderdag op vrijdag uiteindelijk misliep in de laatste vergadering die Leisterh zou leiden op zijn lange lijdensweg naar een nieuwe Brusselse regering.

Slanke en efficiënte overheid en personeelsbesparingen

De begrotingstabel start met een omvangrijk luik cuts in de overheid. Het Brussels Gewest geeft immers 1,8 miljard euro uit aan personeelskosten. In de nota van Leisterh moet daar elk jaar 3,6 procent van worden afgepitst. Dat komt overeen met een besparing van 272 miljoen euro in 2029. Naakte ontslagen zouden er niet vallen, de bedoeling is om personeel dat op pensioen gaat of een andere baan vindt niet te vervangen. Brandweerlieden zouden buiten schot blijven.

Daarnaast moeten ook de werkingsuitgaven naar beneden, inclusief die voor consultancy. Dat betekent een besparing van 171 miljoen euro tegen 2029. De MR wou ook jaarlijks 50 miljoen euro minder vrijmaken voor subsidies, wat gevoelig ligt bij de PS.

In de nota van Leisterh staat ook een hervorming van het openbaar ambt, waar geen besparingscijfer aan gekoppeld is.

Ook de kabinetten, het parlement en de pararegionale instellingen zouden niet aan de besparingsronde ontsnappen. Paradigm, de informaticapoot van het Brussels Gewest, zou het volgens de nota met 30 miljoen euro minder moeten doen. Vervolgens zou ook een aantal agentschappen moeten fuseren. Dat zou 50 miljoen euro moeten opleveren. Mogelijke fusies zijn bijvoorbeeld die tussen visit.brussels en de HUB, of citydev.brussels en de Maatschappij voor Stedelijke Inrichting.

15 miljoen euro minder voor Kanal

Ook het museum Kanal moet het in het voorstel van Leisterh met minder middelen doen. Het project is een van de dada’s van de PS.

De MR wou van de jaarlijkse dotatie van 28 miljoen euro uiteindelijk 13 miljoen euro overhouden in 2029.

Sociale woningen

De nota-Leisterh wil ook de investeringen in de sociale huisvesting vertragen. Die belopen nu bijna 200 miljoen euro. De lopende werven zouden deze legislatuur verdergaan, nieuwe plannen zouden in de koelkast belanden.

Snoeien in de gesubsidieerde contracten

Ook in de gesubsidieerde contracten, de zogenaamde GECO's, wordt de knip gezet. Die kosten Brussel vandaag jaarlijks 243 miljoen euro. Daar moet voor de MR 14 miljoen euro af.

Mobiliteit & Leefmilieu

De MIVB zou een besparing moeten realiseren van 25 miljoen euro en zal volgens de nota van Leisterh op termijn 52 miljoen euro minder kunnen investeren.

Ook de MIVB-abonnementen zouden een hervorming ondergaan, waarmee 15 miljoen euro gevonden zou worden. Het is niet duidelijk of er aan de bijna-gratis-abonnementen voor jongeren en senioren, de ‘voorkeurstarieven’, geraakt zou worden – die abonnementen sparen, is een wens van de PS.

Ook voor de energiesubsidies van Renolution wordt 15 miljoen euro minder voorzien.

Er is ook een voorstel om de vuilniszakken duurder te maken, zoals in vele Vlaamse steden en gemeenten al het geval is. Daarmee zou sorteren aangemoedigd moeten worden. De PS heeft zich daarbij verzet tegen een ‘betaalzak’. Verder heeft Vivaqua een dotatie gevraagd, maar die is niet opgenomen in de nota.

Lokale Besturen

De negentien gemeenten, die jaarlijks fors gesteund worden door het Brussels Gewest, zullen een deel van de besparingen moeten slikken.

De nota-Leisterh heeft het over 59 miljoen euro in 2029, en nog eens een besparing van 10 miljoen euro op het Herfinancieringsfonds van de Gemeentelijke Thesaurieën. Dat doet de PS meer pijn dan de MR, omdat er heel wat PS-burgemeesters zijn. Ook op de Wijkcontracten wil de nota van Leisterh besparen.

Taxshift en groei

In de nota-Leisterh staat een taxshift van 100 miljoen euro. Zo zou het abattement op de aankoop van de eerste woning omhooggaan, een gunstige maatregel voor jonge gezinnen. Het is een antwoord op de forse verlaging van de registratierechten in Wallonië en in Vlaanderen. Ook de personenbelastingen zouden dalen. Om dat te betalen zullen andere taksen omhooggaan. Denk dan aan een wegenvignet of de hoteltaks. De rest wordt aangevuld met fiscale optimalisatie, zoals een betere inning en de bestrijding van de fiscale fraude.

De nota-Leisterh gaat ook uit van groei door een gezondere arbeidsmarkt. Dat moet 75 miljoen euro opleveren.

Verder zullen er ook gebouwen en andere activa worden verkocht. Dat moet 400 miljoen euro opleveren. Daarmee kan de schuldenberg verlicht worden, waardoor de rentelast op termijn kan zakken.

Rode lijnen

De afgelopen dagen liet de PS verstaan dat ze voor 85 procent van de inspanningen akkoord ging met de voorstellen uit de begrotingstabel die Leisterh afgelopen week op tafel legde, een stelling die in liberale hoek op hoongelach onthaald werd.

Toch zit die claim er niet ver naast: volgens onze informatie stemde de PS in met zeker 80 procent van de inspanningen om 1 miljard euro te vinden. “Maar dat zijn inspanningsverbintenissen”, zo nuanceert een blauwe bron. “Ik geloof bijvoorbeeld niet dat je jaarlijks 3,6 procent kan besparen op personeelskosten bij de Brusselse overheid zonder naakte ontslagen. Daar is de PS fel tegen.”

Bovendien liep het in de nacht van donderdag op vrijdag, de laatste vergadering die Leisterh leidde, mis op een aantal hete hangijzers. Over negen dossiers struikelden de zes partijen nog: de taxshift, het inkomstenluik, de terugkeer naar een begrotingsevenwicht in 2031, Kanal, de lokale besturen, de MIVB-voorkeurstarieven, de prijs van de vuilniszakken, de GECO’s en facultatieve subsidies. Daar zitten verschillende PS-taboes bij.