Jules Wabbes, meubelontwerper met een missie

Jules Wabbes was een van de belangrijkste Belgische meubelontwerpers van na de oorlog. Hij maakte meubilair voor de koninklijke familie en rijke privéfamilies, maar evengoed voor Glaverbel, Sabena, Royal Belge en Foncolin. Bozar brengt voor het eerst een volledig overzicht van zijn werk. Dochter Marie Ferran-Wabbes werkte als curator aan de tentoonstelling mee.

Perfectionist

Marie Ferran-Wabbes was tien jaar oud toen haar vader, Jules Jean Wabbes (Sint-Gillis, 1919-1974), vroegtijdig stierf, maar is groot geworden in het huis dat door hem bemeubeld was. Om dat meubilair tentoon te stellen, moest het voor de eerste keer in vijftig jaar worden verplaatst.

Marie Ferran-Wabbes: "We hebben nooit iets van plaats veranderd. Niet als eerbetoon, maar gewoon omdat mijn vader alles neerzette op de plaats waar het hoorde. Hij duldde geen compromissen over zijn visie. Mensen die met hem te maken hebben gehad, praten sneller over zijn persoonlijkheid dan over zijn meubels. Hij kon tiranniek zijn door zijn perfectionisme en zijn principes. Daardoor maakte hij vijanden en heeft hij uiteindelijk zijn eigen bedrijf (Le Mobilier Universel) moeten verlaten. Zelfs aan de hoogste kringen deed hij geen toegevingen. Hij wilde ook niet eten met klanten omdat hij niet wilde beïnvloed worden."

Ecologist

Na zijn dood heeft het een tijdje geduurd eer het werk van Wabbes weer erkenning kreeg. "Vooral omdat zijn werk afweek van de esthetiek van de sixties," zegt Marie Ferran-Wabbes. "Nochtans was het vooruitstrevend omdat duurzaamheid bij hem centraal stond in een tijd waarin alles draaide om plastic. Hij was een ecologist avant la lettre. We dronken thuis melk van de koe, aten vlees van het varken en groente van het veld. Mijn leeftijdsgenoten droegen kleurige T-shirts, maar wij marineblauwe kleren die hij voor ons kocht. Hij had de bijna utopische droom om altijd de beste kwaliteit na te streven en zo het bestaan mooier te maken. Zijn meubels waren ook bedoeld om de rest van je leven te dienen."

Houtspecialist

Wabbes had houthandelaren in zijn familie en werd zelf een groot kenner en liefhebber van hout.

Marie Ferran-Wabbes: "Hij ging ook vaak naar Antwerpen, dat als havenstad een draaischijf was voor superbe houtsoorten uit de kolonie. Toen waren die exotische houtsoorten nog overvloedig aanwezig, vandaag zou hij ze niet meer willen gebruiken. Dat maakt de meubels van toen eens zo uniek. Als antiquair en restaurateur had hij in het begin van zijn carrière overigens geleerd om hout te hergebruiken. Zijn kennis om hout op een ambachtelijke en doordachte manier te assembleren is trouwens in al zijn ontwerpen terug te zien. De constructie is tegelijk de decoratie."

Kwaliteitsbewaker

Wabbes, een autodidact, werkte met zijn eigen handen of met vaklui. Aan de kostprijs dacht hij niet wanneer hij creëerde. "Machines hielpen hem in zijn perfectionisme, en werden noodzakelijk toen hij vanaf 1959 tot 200 klanten per jaar kreeg," vertelt Marie Ferran-Wabbes.

"Het naoorlogse Brussel had te lijden onder een catastrofale kaalslag, maar mijn vader heeft wel kunnen profiteren van het idee van moderniteit dat erachter zat, en de nieuwe kantoren die werden gebouwd. Hij wilde kwaliteit bij zoveel mogelijk mensen brengen. In Louvain-la-Neuve is hij daarin geslaagd toen hij 400 studentenwoningen mocht bemeubelen die bijna veertig jaar in gebruik zijn gebleven."

Inspirator

Het meubilair van die studentenwoningen zal te zien zijn op de tentoonstelling, naast heel wat prototypes en meubels uit de voor Wabbes' internationale reputatie belangrijke triënnales van Milaan van 1957 en 1960. Toch was het een puzzel om alle stukken samen te brengen want behoorlijk wat werk is verloren gegaan of verspreid geraakt.

Marie Ferran-Wabbes: "We hebben pas nog gehoord dat een grote bank van plan is al haar Wabbes-meubilair te verwijderen. De meubels van het gesloopte Foncolin-gebouw zijn nog elders in gebruik, maar de meeste restanten zijn via antiquairs en veilinghuizen bij privé-eigenaars verzeild. Van een antiquair in Marokko werd zelfs een stuk uit de Amerikaanse ambassade in Rabat gerecupereerd."

Naast originele tekeningen en foto's zijn ook foto's te zien die Filip Dujardin maakte van een aantal nooit gefotografeerde stukken.

Jules Wabbes. furniture designer
wanneer: 17 oktober 2012 > 13 januari 2013, dinsdag > zondag 10 > 18.00 uur (donderdag > 21.00 uur)
tickets: €4/6/8
---------------------