Luc Peire, meester van het abstract verticalisme in FeliXart

Aan Luc Peire (1916-1994), de meester van het abstract verticalisme, onder meer bekend van de ‘aankleding’ van het metrostation Roodebeek wijdt FeliXart een schitterende overzichtstentoonstelling. Het kunstwerk Environnement laat je heel even zweven in de oneindige ruimte.

Helemaal aan het einde van de expo daalt de bezoeker een trap af en wordt hij geconfronteerd met een reusachtige witte kubus. Binnenstappen wordt lichtjes gehinderd door een doos met schoenovertrekken, de elektronische muziek van het Opus 297 Environment van componist Louis De Meester klinkt dreigend, Na het binnentreden en het sluiten van de deur is het even naar adem happen. De spiegelwanden met verticale lijnen slagen erin om een gevoel van oneindigheid te creëren, duizelingwekkend en verwarrend. En het is net dat streven naar oneindigheid dat volgens Peire samenvalt met de zoektocht van elke mens. Met Environnement poogt hij die zoektocht in een universele taal te brengen.

Peire deed de idee op toen hij in 1965-1966 in New York verbleef. Environment staat mijlenver verwijderd van de schilderijen uit zijn ‘blauwe periode’ aan het begin van de tentoonstelling. Maar toch vormen de kunstwerken van Luc Peire volgens zijn neef Marc Peire geen breuk met de traditie: “Als West-Europeaan brak Peire niet met het verleden. Integendeel. Geleidelijk liet hij zijn modernisme organisch en logisch groeien vanuit twee renaissanceprincipes: de mens en de ruimte. Dat bezorgde hem een unieke plaats binnen de abstracte beweging.”

Schriftje
Een Clairefontaineschriftje met ruitjes illustreert de uitspraak van Marc Peire. Het schriftje bevat een lijstje van alle tekeningen waarvan hij sporen kon terugvinden. De eerste tekening is gedateerd 1934, de laatste 1993. De weg van het potlood op papier is te vergelijken met de manier waarop de mens tastend zijn weg zoekt in het duister, schreef Henri Matisse. En dat is een lange weg, Peires inspiratiebronnen voor 1934 zijn zijn grootvader, een landschap, een stilleven met bloemen. Zijn tekengerief bestond uit vetpotlood, grafietpotlood en Oost-Indische inkt. Tussen 1936 en 1938 richt hij zich op de wezens die de mens vergezellen bij het werk op de (Brugse) akkers: een os, een paard, een liggende koe.

Nadat Peire in 1947 uit La Jeune Peinture Belge is gestapt, wordt zijn beeldentaal steeds abstracter, aan het einde van de jaren 1950 brengt hij de menselijke figuur terug tot een lijn in de ruimte, een evolutie die in FeliXart mooi te volgen is en dankzij krantenknipsels en affiches ook historisch gesitueerd wordt.

Een hoogtepunt van de expo zijn de Lumino-Tours en de schaduwen die ze afwerpen, maar ook de foto’s van de integratiewerken waarvoor Peire samenwerkte met architecten en urbanisten laten zien waarvoor de kunstenaar stond: het metrostation Roodebeek, de Place Carrée in Marne-la-Vallée en Het Teken in UZ Gasthuisberg in Leuven behoren tot de belangrijkste. Het Teken wordt in 1992 geplaatst, twee jaar voor het overlijden van Peire.