Avishai Cohen: 'Elke dag ontstaat uit de nacht'

Plukkend aan zijn contrabas blijft de Israëlische muzikant en componist Avishai Cohen een klassieke (piano)opleiding en zijn Sefardische roots verenigen met een fascinatie voor een onstuimiger jazzgeluid. Op zijn nieuwe trioalbum wou hij echter vooral hoopvol klinken: "Donkere tijden komen én gaan."

Door het in de titel van zijn meest recente release From darkness expliciet te hebben over duisternis heeft Avishai Cohen het licht willen benadrukken. "Het ene bestaat niet zonder het andere," laat hij weten tussen de vele repetities en concerten door, die hij momenteel kriskras doorheen Europa heeft met telkens weer andere symfonieorkesten. "Elke dag ontstaat uit de nacht. Er kan alleen maar schaduw zijn als er ook licht is. We worden zelfs geboren uit een pikdonkere moederschoot, om uiteindelijk het levenslicht tegemoet te gaan. Er is altijd licht na duisternis. De twee kunnen niet gescheiden worden."

Het inzicht kwam er ook na vader te zijn geworden. Een tweetal jaar geleden noemde hij al een heel album naar zijn toen pasgeboren dochter, nu componeerde hij er een slaapliedje voor. "Vader zijn is gewoon geweldig," zegt de intussen 45-jarige muzikant. "Het heeft mijn visie op de wereld veranderd, en het belang van familie in mijn leven nog aangescherpt. Toen ik 'Almah sleeping' thuis aan het componeren was, lag Almah daadwerkelijk naast mijn piano te slapen. Vanaf haar geboorte is ze een inspiratie." Geïnspireerd zijn kost hem geen moeite, maakt hij ons duidelijk. "Zolang je maar open bent, en bewust in het leven staat."

Corea, pastorius en bach
Muziek pikte Cohen als kind gewoon thuis op, waar hij zowel naar klassieke muziek als naar Israëlische folksongs en Ladino-liederen luisterde. Op zijn negende begon hij aan een piano-opleiding. "Mijn moeder is van Sefardische afkomst. Ze spreekt ook Ladino en is sterk beïnvloed door de muziek van haar cultuur. Daarnaast is ze een uitstekende zangeres. Een tiental jaar geleden maakten we een familiealbum. Eigenlijk heb ik alles van haar geërfd." Als muzikant leerde hij het klappen van de zweep vooral ook in het trio van pianist Chick Corea. "Ik heb wel van meer muzikanten iets opgestoken, maar die zes jaar op het podium met Chick hebben me inderdaad doen doorgroeien: plots was ik ook muzikaal volwassen. Hij leerde me hoe ik me moest gedragen als een professioneel muzikant." Uiteindelijk zou Corea de blauwdruk leveren van hoe Cohen zijn eigen jazztrio zou leiden en hoe hij met zijn eigen publiek zou communiceren.

Zijn muzikale ruggengraat is nochtans klassiek. Pas toen hij op zijn veertiende met zijn familie naar het Amerikaanse St. Louis verhuisde en een leraar hem de muziek van Jaco Pastorius liet horen, kreeg hij het jazzvirus te pakken. "Als tiener trok ik me op aan zijn werk, dat ook mijn grenzen verlegde. Na de piano koos ik voor de elektrische bas." Uiteindelijk zou het nog tot zijn twintigste duren voor hij ook contrabas begon te spelen. "Eigenlijk was ik toen pas fysiek sterk genoeg voor zo'n immens instrument en ook mentaal klaar voor de uitdaging. Sindsdien heb ik me definitief in de wereld van de bas gestort en die beslissing heb ik me nooit beklaagd. Ook niet toen ik in New York op straat speelde en moest rondkomen met klussen in de bouwsector. Meer nog, ik denk dat dat heeft bijgedragen tot mijn groei als muzikant."

En ook al ging het daarna als sideman in de ensembles van de pianisten Danilo Pérez en Chick Corea richting rijkgeschakeerde jazzcarrière, toch is klassiek een cruciale rol blijven vervullen in zijn muziek. "Bach ben ik bijvoorbeeld altijd blijven inoefenen. Ik hou ook van Mendelssohn en zelfs van Béla Bartók, maar het begon allemaal bij Bach. Als kind raakte ik verknocht aan zijn composities. Zijn muziek is voor mij het summum, het hoogtepunt van de westerse diatonische muziek." De voorbije maanden begon Cohen ook intensief samen te werken met verschillende Europese symfonieorkesten. "Het plan is om ook in 2016 dat pad verder te bewandelen. Ik vind het een ongelofelijke eer om deze wereld te mogen ontdekken."

Toch blijft het trio de motor van zijn liveperformances en van zijn muzikale productie, zijn sterkste tool, zoals hij het zelf noemt, en eigenlijk hebben we het zelfs over het 'pianotrio'. Als bassist is dat een ambigue situatie, geeft hij toe: "Ik schrijf de muziek ervoor op mijn piano. Dat blijft mijn eerste instrument, en ze speelt nu eenmaal een significante rol in een trio met daarnaast bas en drum. Zo hoort het ook. Daar kan ik als bassist niet onderuit."

Verbinding
Op From darkness wordt Cohen, die ondertussen alweer een hele tijd in Jeruzalem woont, bijgestaan door de erg virtuoze pianist Nitai Hershkovits en de drummer Daniel Dor. "Nitai en Daniel klinken beiden 'soulvol'. Daarmee bedoel ik dat ze menselijkheid en spiritualiteit combineren met een hoog muzikaal niveau." In Bozar zal Hershkovits er niet bij zijn, maar verwelkomt Cohen met Eden Ladin een nieuwe, jonge pianist in zijn trio.

Het thema van zijn recente release, die in februari verscheen, heeft ondertussen niets aan relevantie ingeboet. Ook in deze donkere tijden, wanneer concertgangers slachtoffer worden van blind geweld, kan muziek een verschil blijven maken, denkt Cohen, die een intieme band heeft met Parijs. "Ik heb er veel fans en fantastische vrienden. Ik blijf ook overtuigd van de verbindende kracht van muziek. Of we nu luisteraar, concertganger, fan of gewoon observator zijn, we kunnen muziek delen en er samen van genieten. Ook hier geldt: donkere tijden komen én gaan, en de hoop is intact dat er binnenkort een meer helder licht zal schijnen. Ik beschouw mijn publiek sowieso als een groep vrienden, waar ze ook vandaan komen en wat ze ook geloven. Op een podium staan is een belangrijk deel van mijn leven en ik wil ermee doorgaan, ongeacht de tijdgeest."

Avishai Cohen trio

data: 10/12, 20.00

waar: Bozar, Brussel-Stad