Beirut is herboren: yes yes yes

No no no heet het nieuwe album van Zach Condon, maar het Amerikaanse brein achter Beirut zegt vooral "yes yes yes": ja tegen het leven, ja tegen de liefde, ja tegen de muziek. En zo bezweert hij de sores die hem de voorbije jaren onder de knoet hielden. "Ik had al wel diep gezeten, maar niet zo diep. Dit was echt crazy."

Ik heb de afgelopen tien jaar ontzettend fijne tijden beleefd met Beirut," drukt Zach Condon me op het einde van ons gesprek op het hart. "Maar iedereen focust graag op de rampspoed." Rampspoed? Wel, dat zit zo: Condon, nog steeds maar 29, is een wat labiele kerel. Bescheiden, té bescheiden, zeg maar, en zichzelf voortdurend onderuithalend. Aan het tafeltje van de hotellobby waar we plaatsnemen schuifelt hij de hele tijd over zijn stoel, slaat zijn ogen neer in zijn bleke, zweterige gezicht, en mompelt vaak wat weg. Net zoals hij soms ook zingt – omdat hij vindt dat hij helemaal niks te zeggen heeft.

In 2006 maakte hij als 19-jarige knul grote sier met gulle Balkan-blazers, pop met een geut Jacques Brel en bitterzoete walsen. Gulag Orkestar en opvolgers The Flying Club Cup en The rip tide loodsten hem naar een breed publiek. Maar hoe goed het ook gaat, Condon zal altijd kijken met een pessimistische, alles versmachtende blik en dat ene, kleine negatieve partikel uitvergroten tot sloophamerproporties. Gevolg: hij gaat ten onder aan zijn zelfbeeld, de verwachtingen van anderen, de druk. In 2008 cancelde hij ter elfder ure zijn concert in Werchter. Hij zou minder toeren, meer rust nemen. Maar in 2013 stortte hij in in Australië, fysiek en mentaal uitgeput, en spendeerde een tijd in een ziekenhuis. Op de koop toe liep zijn huwelijk op de klippen, de schokgolven zinderden lang na. "Ik had al wel diep gezeten," aarzelt Condon. "Maar niet zo diep. Dit was echt crazy."

"I skipped around as cannon fodder," luidt het dan ook onverbloemd in 'Perth', een van de nieuwe songs op No no no. Of nog: "Last night, I combed the earth / You saw me at my worst / Ragged tires, burnt for miles / I ran until it hurt." Veel woorden wil de zanger er zelf niet over kwijt wanneer we hem met die lyrics confronteren. "Interviews maken me nerveus," glimlacht hij schaapachtig. "Ik vraag me de hele tijd af of ik wel de juiste dingen zeg. Ik weet het niet... Ik weet niet hoe ik het ervan af breng. Het is als tanden trekken, pijnlijk en moeizaam. Mijn fout, wellicht. Ik ben altijd op mijn hoede."

Maar je geeft jezelf ook een schouderklopje, hè. "Everything should be fine," zijn de eerste woorden die de song 'Gibraltar' ons middels frivool congageroffel toewuift op No no no. Of is het ironisch bedoeld?
Zach Condon: (Glimlacht) Nu gaat het goed met me, maar ik weet dat ik altijd kan hervallen. 'Gibraltar' was een breekijzer in een donkere periode. Ik zat helemaal vast met een knoert van een writer's block. Ik hield niet van mijn stem, niet van wat ik te zeggen had. Op een avond zat ik wat te prullen aan de piano in de kelder van mijn huis in Brooklyn en toen floepten die woorden eruit. Dat zinnetje is blijven hangen, en vandaar ben ik weer beginnen op te bouwen. Het is een soort mantra geworden waar ik naar teruggrijp wanneer ik begin te flippen. Ik heb het soort geest dat... (Denkt na) Ik raak nogal makkelijk in een spiraal van negatieve gedachten verstrikt en dan stort ik helemaal in. Zulke woorden helpen me die breakdown af te wenden, hoe cliché het ook klinkt. Veel mensen zeggen: kop op man, wees wat positiever. Zo simpel is het niet. Dat is als tegen iemand die aan slapeloosheid lijdt zeggen dat hij maar moet gaan slapen. Maar ik ben er mij wel van bewust dat ik er iets aan moet doen.

Tussendoor: je teksten lijken almaar cryptischer en korter te worden.
Condon: Ik heb altijd het gevoel dat ik een weelde van emoties heb. Maar als ik die dan onder woorden moet brengen, komt het er nooit zo uit als ik het wil. Wellicht ben ik daarom in de eerste plaats een muzikant. (Lacht)

En dan is zo'n writer's block ook niet handig.
Condon: Absoluut. Ik heb er een paar jaar mee geworsteld. Eigenlijk ben ik vier jaar geleden al begonnen met deze plaat. Maar ik raakte geen meter vooruit. Ik kwam thuis van een tournee, zong iets in, haatte het, ging weer op tournee, kwam thuis, zong weer iets, en zo ging het maar door, ad infinitum. Uiteindelijk heb ik alles wat ik in die periode gemaakt heb met stoffer en blik bij elkaar geveegd en zonder omkijken in de vuilnisbak gekieperd. Eén song heb ik overgehouden, 'No no no', en daar is het album uit gegroeid.

Hoe heb je die negatieve spiraal kunnen doorbreken?
Condon: Ik moet (bassist) Paul (Collins) en (drummer) Nick (Petree), twee muzikanten die ik al ken van toen ik nog als tiener op de dool was in Santa Fe en ik in mijn slaapkamer nummers opnam, op mijn blote knieën bedanken. Toen ze zagen dat ik lag te spartelen als een vis zonder zuurstof, zijn ze naar mij toe gekomen. Ze hebben hun ruggen gerecht, hebben me uit de put gesleurd en zijn mee aan de songs beginnen te werken. We bouwden routine in. Elke dag van negen tot vijf, vijf dagen per week sloten we ons op in ons repetitiekot. Alsof we naar kantoor gingen. Dat was mijn redding. Toen ik de bas en de drums tegen de piano aan hoorde schurken en zo de songs tot leven kwamen, kreeg ik het helemaal warm vanbinnen. Zo zijn we blijven spelen tot we een weelde aan materiaal hadden.

Opvallend: met iedere nieuwe plaat duw je die Oost-Europese invloeden wat verder weg. 'Gibraltar' heeft een funky beat, ik hoor voorts veel Wurlitzer-klanken, weinig koper en veel pop.
Condon: Ik wilde bepaalde dingen waarvoor ik zo bekend sta achter mij laten om te vermijden dat het trucs zouden worden. Maar dat was het punt uiteindelijk niet. Het punt was dat deze muziek op een heel natuurlijke wijze is ontstaan. Ik wilde niks in een bepaalde richting duwen. O, dit moet met blazers, daar zijn strijkers nodig. Ik heb veel achter de piano gezeten. God weet waarom, maar ik wilde die pure klank niet verkloten door er van alles tegen aan te pleuren. Het duel tussen de drums, de bas en de piano klonk sowieso al dik en melodieus. Toen besefte ik dat dit een upbeat plaat ging zijn, met blije melodieën en snelle ritmes. Als tegengif tegen de donkere teksten.

Je groeide op in Santa Fe. Hoe ben je eigenlijk bij die Balkan-sound terechtgekomen waar je zo bekend mee bent geworden?
Condon: Ik werkte in Santa Fe in een kleine cinemazaal waar ze alleen buitenlandse films speelden. Een hele week met alleen films uit Oost-Europa, bijvoorbeeld. Ik speelde toen al trompet. Toen ik die blazers hoorde in die films, werd ik omver geblazen. Daarna ben ik door Europa gaan reizen, en dat was dat. Mijn eerste muzikale herinneringen zijn Motown en The Beach Boys. Later raakte ik geobsedeerd door hiphop en IDM, Aphex Twin en Autechre waren mijn helden.

Een van de nieuwe songs heet 'Fener'. Zoals in: 'Fenerbahçe'?
Condon: Precies. Ik ben sinds een tijdje opnieuw verloofd, met een Turkse. Ze is van Istanboel, van de wijk Fenerbahçe in het district Kadiköy. Die bevindt zich aan de Europese kant van de Bosporus. Het is crazy hoeveel daar op je afkomt als je er rondloopt, een aanslag op je zintuigen. (Lacht) Maar in het deel van Kadiköy waar haar ouders wonen, is het heel rustig. De vredigheid van die plek heeft me echt geraakt.
Mijn lief heb ik ontmoet in New York, toen ze er bezig was een master te behalen. Tussen haar en haar familie heb ik een warmte gevoeld en een aanvaarding die ik in mijn leven niet had op dat moment. Dat heeft een grote rol gespeeld in... het helpen om terug op de juiste plek te raken, waar ik nu sta.

Grappig dat die plaatsnamen blijven opduiken in je songs.
Condon: Tja, het is bijna een inside joke op dit moment. Ik vind het té leuk om ermee te stoppen. (Lacht) Songtitels zijn gewoon zo moeilijk, dus speur ik liever op de wereldkaart naar een plek die mij doet dromen. Spoiler alert: ik ben nooit in Gibraltar geweest.

Over de wereldkaart gesproken, vorig jaar heb je voor het eerst in Libanon gespeeld. Heb je een speciale ontvangst gekregen?
Condon: Goh, de mensen waren ginds oprecht geïnteresseerd in onze muziek, denk ik. Het zou een beetje oneerbiedig zijn om te denken dat ze ongecultiveerd zijn en totaal afgesneden van het Westen niet? Ik had een tijdje in Libanon rondgehangen omdat mijn vriendin me daarnaartoe had meegelokt. Ik zag er posters hangen van Lana Del Rey, toen besefte ik dat ik daar ook kon optreden. Zo ben ik op de affiche van een festival in Byblos beland, een toeristisch oord dat wel vertrouwd is met westerse popmuziek. Massive Attack speelde er ook, en Stromae. Iedereen vraagt me trouwens wat ik van jullie super-Belg vind, omdat hij blijkbaar vergeleken wordt met Jacques Brel en ik een hevige Brel-fan ben. Ik ken zijn muziek, maar euh... ik voel weinig verwantschap. Ik ben Beirut, en dat hoop ik nog lang te blijven. Vooral omdat ik steeds beter mijn eigen idioom vind.

Beirut

data: 14 & 15/9, 19.00

waar: Ancienne Belgique, Brussel-Stad