Voer voor de jonge stripfanaat

De vijftigjarige Smurfen zijn uitgevierd. Ook de druk bezochte tentoonstelling in het Belgisch Centrum van het Beeldverhaal zit erop. Voor de nieuwe tentoonstelling ruimen de gevestigde waarden plaats voor de nieuwlichters van de kinderstrip. De vertellers komen veelal uit Parijs, enig non-conformisme is hen niet vreemd en ze zorgen voor tonnen lees- en kijkplezier, ongeacht de leeftijd van de lezers.

Het Stripmuseum viert volgend jaar haar twintigste verjaardag en schakelt een versnelling hoger. Over de feesten en evenementen later meer. De tijdelijke tentoonstellingen gaan vanaf nu stuk voor stuk na wat er de voorbije twintig jaar veranderd is in de wereld van de strip. En dat is heel wat. Tot 8 maart buigt men zich over de nieuwe kinderstrip. Volgens de commissaris van de tentoonstelling, J.C. De la Royère, was de kinderstrip bijna verdwenen: "Bedolven onder het uitgeversgeweld van een medium dat samen met zijn publiek verouderd was. De strip was de kinderwereld ontgroeid en had zich langzaam maar zeker ontwikkeld tot ontspanning voor volwassenen." Ouders moesten hun kinderen aanporren om die strips te lezen die ze zelfs van hun eigen ouders niet mochten lezen wegens een vermeend gebrek aan ernst. De omgekeerde wereld. Kuifje, Guust Flater, de Blauwbloezen en talrijke collega's zijn de helden van een breed publiek. De jongste lezertjes bleven in de kou staan. Gelukkig is het tij aan het keren. Los van de klassiekers die zijn blijven verkopen hebben uitgeverijen als Dupuis, Le Lombard of Milan het voorbije jaar nieuwe collecties bedacht die zich specifiek richten tot kinderen. Gedaan met het idee dat élke strip lezers van 7 tot 77 jaar moet aanspreken. De 7 tot 12-jarigen verdienen maatwerk.

Een zegen is ook dat de Franse vertellers die de voorbije jaren het medium nieuw leven hebben ingeblazen en de stripprijzen tegenwoordig aan elkaar rijgen, meestal geen oogkleppen op hebben en ook voor kinderen tekenen. Al willen ze dat niet altijd gezegd hebben. Tekenaars en scenaristen als Sfar, Trondheim, Yoann, De Bonneval of Guibert nemen duidelijk afstand van de kinderstrip uit de school van Brussel of Marcinelle. Ze houden compromisloos vast aan hun eigen grafische stijl en originele manier van vertellen. In plaats van de klassieke, positief ingestelde held waar de jonge lezer naar moet opkijken, wordt de eerste viool gespeeld door sympathieke, fantasierijke jongens en meisjes met ongeveer dezelfde leeftijd als de lezer.

Een echt heldere kijk op het fenomeen van de nieuwe kinderstrip biedt de tentoonstelling echter niet. Bij gebrek aan ruimte is men gedwongen om erg beknopt te zijn. Je leert wel dat Parijse ateliers als Novak, Du Coin en Des Vosges een sleutelrol gespeeld hebben, maar zelden waarom noch hoe dat dan in zijn werk ging. Gelukkig hangen zoals steeds heel wat originele tekeningen aan de muren; die maken veel goed.

Waarom voor kinderen?
Tweeëntwintig originele tekenaars die representatief zijn voor de vernieuwing van de kinderstrip worden een voor een voorgesteld. Dat gebeurt telkens aan de hand van een bondige biografie en één originele tekening. De verscheidenheid is groot. De elegante stijl waarmee Colonel Moutarde (het pseudoniem van een vrouwelijke autodidacte) Grenadine en Mentalo tekent of de vlotte stijl van Brusselaar Christian Durieux (Columbia: L'inspectrice) contrasteert met de naïeve tekeningen van José Parrondo. Zijn stijl gaat heel wat bezoekers de ongelukkige uitspraak ontlokken dat ze zelf beter kunnen. In zijn Le monstre géant et la princesse minuscule naar een scenario van Lewis Trondheim probeert een papa zijn twee dreumesen voor het slapengaan nog een verhaaltje te vertellen. Dat is niet eenvoudig want ze onderbreken papa voortdurend. "Is het monster hoger dan de Eiffeltoren?" "8 millimeter dat is waanzinnig groot hé?" "En hoe heet de prinses dan? Muizenstrontje?"

Elke auteur werd gevraagd waarom hij voor kinderen tekent. Elke auteur heeft geantwoord zoals hij gebekt is. Parrondo houdt vol dat hij geen kinderboeken tekent. Lewis Trondheim (Donjon, Kobijn) treedt hem bij: "Ik maak geen stripverhalen voor kinderen, ik maak strips die ook leesbaar zijn voor kinderen. Ik verafschuw het idee van een getto van stripverhalen die enkel voor koters zijn bestemd. Al te vaak is de zogenaamde 'kinderstrip' zoetelijk, afstompend, vol slechte pedagogie en zonder verbeelding." Een heel ander geluid horen we bij zijn vriend en collega-boegbeeld Joann Sfar: "Mijn grote levensplan? Erin slagen rijke en diepgaande kinderverhalen te maken. Wat ik daarnaast aan volwassenen beloof, is verstrooiing (vreemd genoeg stellen mensen zich vaak het omgekeerde voor)."

Vooralsnog haalt de nieuwe kinderstrip geen verkoopcijfers om van achterover te vallen. Maar na een bezoek aan de tentoonstelling zal niemand nog een Jommeke of De Blauwbloezen kopen bij gebrek aan inspiratie. Er zijn alternatieven en ze barsten van de springlevende verbeelding.

ONZE KEUZE

Kleine Vampier - Joann Sfar
"Vampiers zijn zo vrij als een vogel. Ze mogen zelfs meisjes in de nek bijten zonder dat hun moeders boos worden. Maar Kleine Vampier zou liever naar school gaan zoals een gewone jongen." Zijn vriendschap met Michael zet de mensenwereld en het universum van aartslelijke maar goedbedoelende nachtwezens op stelten. Niet alleen het verhaal getuigt van veel fantasie, ook de kleurrijke tekeningen zitten boordevol originele ideeën.

Monsieur Forme - Gwen de Bonneval
Niet alleen de gekke hoge hoed maakt Monsieur Forme een geval apart. Hij loopt voortdurend met het hoofd in de wolken en vindt dat hij hol klinkt. De dokter bevestigt dat hij leeg is. Boeken noch lekker eten kunnen daaraan verhelpen.

Sardine de l'espace - Emmanuel Guibert
Volwassenen kennen Guibert van de voortreffelijke reeks De zwarte olijven, maar bijgestaan door Joann Sfarr tekent hij voor jong en jong gebleven ook de knotsgekke avonturen van de onweerstaanbare heldin Sardine. De reeks is nog grappiger dan titels als Les voleurs de yaourt en La machine à laver la cervelle doen vermoeden.

Toto l'ornithorynque - Yoann (tekeningen) & Omond (scenario)
De avonturen van een vogelbekdier en zijn vrienden de koala, de vleermuis en de egel. Yoann vertelt verhalen aan het kind dat hij ooit was en probeert vragen te beantwoorden die hij zich als kleine jongen stelde.

Columbia: L'inspectrice - Christian Durieux & Jean-Luc Cornette
Oscar is een erg goeie familiestrip die humor en avontuur combineert met een gezonde dosis maatschappijkritiek. Op de tentoonstelling zien we echter een tekening uit een andere jeugdreeks van de bedrijvige en getalenteerde Brusselse striptekenaar Durieux. Columbia: L'inspectrice is een tienjarige meid die met samen met haar adoptievader de ruimte doorkruist. Hun ruimteschip heet Corned Beef.

:: De nieuwe kinderstrip - Belgisch Centrum van het Beeldverhaal - Zandstraat 20, 1000 Brussel - 02-219.19.80, visit@stripmuseum.be, visit@cbbd.be
Open: > 8.3.2009 Di > zo 10 > 18.00