Wonen in hout: tentoonstelling in Sint-Gorikshallen

Lieven Bulckaert
© Brussel Deze Week
13/12/2008
"Wie niet houdt van huizen van hout, moet een hart van steen hebben." Met die woorden opende Emir Kir, staatssecretaris voor Monumenten en Landschappen (PS), de - gratis! - tentoonstelling 'Houten huizen in Brussel van de 15de tot de 18de eeuw'.

Volgens de organisatoren bestaat er bij het brede publiek een "levendige, maar diffuse belangstelling" voor het onderwerp. Dat zou vooral te danken zijn aan onze schilders, van de Vlaamse Primitieven tot Bruegel, die vaak woningen afbeeldden, die nu heel wat nostalgische gevoelens opwekken. Maar die pittoreske panden zijn er niet meer.

In Brussel verdwenen ze vrij abrupt en radicaal door het bombardement en de daaropvolgende branden van 1695. Gelukkig zijn er nog de Hoeve van de Drinkpoel (Ferme de l'Abreuvoir, Sint-Jobsesteenweg 682) en een pand in het Vronerodepark, allebei in Ukkel, om de eer te redden. Maar in het eerste geval moet men besluiten dat "door de renovaties de oorspronkelijke kenmerken van het gebouw volledig verloren zijn gegaan" en dat het resultaat "een historiserend verzinsel" is. Achter gevels en onder daken van recenter datum zitten er natuurlijk wel vele ingenieuze houtstructuren en dakgebinten.

Anton Pieck

De bezoeker krijgt een indrukwekkende reeks miniaturen en etsen te zien, soms met een hoog Anton Pieck-gehalte. Een groot deel van de traditionele houtarchitectuur was 'vakwerk': de balken van het skelet bleven zichtbaar in de gevels en de vakken werden opgevuld met leem of steen. De Brusselse vakwerkbouw werd gekarakteriseerd door de uitkraging: hogere verdiepingen waren breder gemetseld dan de lagere. Toen al worstelde men met plaatsgebrek en hoge grondprijzen. Het fenomeen maakte de ruimte tussen de huizenrijen naar boven toe nog smaller, en zwaargeladen karren en koetsen bleven haperen aan de bel-etage.

Toen de houtarchitectuur in ongenade viel, gingen ook veel beroepskennis en specifieke werktuigen verloren. In de Sint-Gorikshallen is een indrukwekkende reeks bijlen en beitels te bezichtigen, maar ook timmermansdissels en een avegaar, een grote houtboor die met een dwarsstang wordt rondgedraaid.

Het Brusselse straatbeeld werd eeuwenlang bepaald door houtarchitectuur, en alles wijst erop dit edele, levende mate­riaal een revival zal doormaken.

:: Houten huizen in Brussel in de 15de tot 18de eeuw in de Sint-Gorikshallen, Sint-Goriksplein 23, 1000 Brussel. Nog tot en met 4 januari elke dag (ook feestdagen) van 10 tot 18 uur. Meer info op 02-502.44.24 en www.sintgorikshallen.be

Fijn dat je wil reageren. Wie reageert, gaat akkoord met onze huisregels. Hoe reageren via Disqus? Een woordje uitleg.

Lees meer over: Brussel-Stad, Cultuurnieuws

Iets gezien in de stad? Meld het aan onze redactie

Site by wieni