1549 ZWISCHEN Kris Cuppens
© Jimmy Kets
Interview

Kris Cuppens acteert met eigen familie in 'Zwischen'

Tom Peeters
© BRUZZ
29/11/2016

Drie generaties Cuppens zeggen op het podium wat ze in het echte leven niet gezegd krijgen. Kris, de enige professional in het gezelschap, is eerlijk: "Met mijn bagage als acteur kon ik niet op tegen de naturel van mijn vader en mijn kinderen." Dit weekend staan ze allemaal samen op de planken van de KVS.

Het zit in de familie
Het idee om eens samen met zijn familie op het podium te staan, leefde al langer bij Kris Cuppens (54). In een eerder stuk verwerkte hij de collaboratie van zijn grootvader, maar in Zwischen gaat Cuppens nog verder en haalt hij zoon Jef (12), "een echt podiumdier", dochter Jacoba (19), die 'woord' volgde aan de Brusselse kunsthumaniora, en vader Jaak (77), een oud-politicus en -onderwijzer, mee het podium op.

"De kiem is ooit gepland door mijn vader, die (als leraar) het stuk Prins Erik en de drie rovers had geregisseerd. Ik dacht altijd: 'Als ik in het zesde studiejaar zit, dan ga ik met hem samenwerken.' Toen is het niet gelukt. Bijna 50 jaar later wel."

Tussenstand
Kris Cuppens leende de term 'Zwischenmensch' van de Joods-Amerikaanse auteur Chaim Potok. "Hij schreef een essay over opgroeien in de Bronx en laveren in een paraplucultuur. 'In de McDonald's voel ik mij een Joodse rabbijn, in de synagoge een Amerikaan,' zei hij."

"In Zwischen tonen wij onze scharniermomenten: Jef begint te puberen, ontdekt allerlei dingen en stelt vast dat zijn ADHD een grotere impact krijgt. Jacoba gaat studeren en verlaat het huis. Ik begin, zoals veel mannen van mijn leeftijd, na te denken over hoeveel tijd me nog rest en wat ik ermee wil, en mijn vader, een nierpatiënt die Parkinson ontwikkelt, kan alleen maar terugkijken."

(Lees verder onder de foto.)

1549 zwischen
Klankbord
De Nederlandse regisseur Suze Milius studeerde aan de Toneelacademie Maastricht, runt vanuit Brussel het kunstenhuis House Crying Yellow Tears en werd het klankbord dat de familie Cuppens nodig had om haar persoonlijke verhaal universeel te maken.

"Wat ik moeilijk aan mijn vader of aan Jef kan vragen, daarvoor kan ik bij Suze wel terecht," zegt Kris Cuppens. "Zij heeft me ook geholpen om mijn bagage als acteur wat terug te schroeven."

Zelf zegt ze dat ze vooral probeerde te vermijden dat het publiek zou denken: 'Bij dit feestje of dat lijden hoeven wij niet te zijn.' En dus creëerde ze op dramaturgisch vlak afstand en abstractie bij de soms hoog oplopende private emoties.

Bevreemding
Geheimzinnig schuifelende geluiden en achtergrondmuziek (van Benjamin Boutreur) die niets met de voorstelling te maken hebben, brengen vervreemding teweeg. "Dat was van bij de start cruciaal voor mij," legt Suze Milius uit, "en daarbij was de Britse conceptuele kunstenares Gillian Wearing een belangrijke inspiratiebron. Toevallig bleek ze ook een van de favorieten van Kris te zijn."

"In haar werk vertrekt ze steeds van bevreemding om iets heel persoonlijks en dieps toch aan te kunnen raken. In deze voorstelling moesten we de afstand die er niet altijd is tussen de personages – het gaat per slot van rekening om familie! – zelf creëren."

Zwischen
De voorstelling gaat over wat het betekent om familie te zijn, en hoe Jef, Jacoba, Kris en Jaak Cuppens dat 'samenzijn' delen met een publiek. Aan dingen die zich moeilijk laten verwoorden wordt een vorm gegeven zodat ook anderen er hun verhaal in kunnen projecteren. Het louterende effect is duidelijk.

"Voor mij is er een leven voor en na het stuk," zegt Kris Cuppens. "Ik zou het geen dramatherapie noemen, maar sommige dingen konden we elkaar blijkbaar toch alleen zeggen via de omweg van het podium." Hoe theater en kunst je veranderen, is misschien nog het duidelijkst bij een gesloten boek als Jaak, vult Suze Milius aan. "Hij is opener geworden."

Jef vertelde zijn vader dan weer dat hij de dingen zo nog nooit bekeken had. Jacoba, die het vooraf vooral leuk vond om eens met haar papa op het podium te staan, knikt. "Al was ik me, toen de teksten geschreven werden op basis van individuele interviews, nog niet goed bewust van de draagwijdte." Op de première in Hasselt, voor een publiek van intimi, ondervonden de vier familieleden voor het eerst het volle gewicht van hun soms confronterende woorden.

Dat hun onbevangen voordracht ontroert zonder in emotioneel exhibitionisme te vervallen, is mee te danken aan Suze Milius. Zij countert het ongemak om de dingen uit te spreken met humor, vervreemding en beweging. "Ik vond dat woorden tekortschoten. In mijn theater ga ik altijd op zoek naar wat er tussen mensen in ligt, en dat hoeft niet per se taal te zijn."

> Zwischen. 03 & 04/12, KVS_BOX, Brussel

Fijn dat je wil reageren. Wie reageert, gaat akkoord met onze huisregels. Hoe reageren via Disqus? Een woordje uitleg.

Lees meer over: Podium

Iets gezien in de stad? Meld het aan onze redactie

Site by wieni