'Genaaid zal er altijd worden'

De gloriejaren van de naaicultuur en van de naaimachinebusiness mogen dan voorbij zijn, het Bernina Center Brussels, verdeler van de Rolls Royce onder de naaimachines, houdt stevig stand. "Er wordt vandaag anders genaaid dan vroeger. Vrouwen maken niet meer zoveel kleren, maar des te meer borduurwerkjes, quilts en patchwork," zegt de eigenaar, Georges Bruynincx.

Bruynincx verkoopt al 35 jaar Bernina-naaimachines in zijn winkel op de Elsensesteenweg. De zaak is een van de oudste van de straat. Veel naaimachinewinkels zijn er overigens niet meer in Brussel. "Vier of vijf," schat Bruynincx. Toevallig zit de grote concurrent, de Singer- en Pfaff-dealer, recht tegenover Bernina. "Vroeger zat vlakbij, op het Fernand Cocq­plein, ook nog de verdeler van Elna-naaimachines. Toen zag je de klanten echt van de ene winkel naar de andere gaan."

Bruynincx was aanvankelijk vertegenwoordiger voor het Zwitserse Bernina. Op een dag kreeg hij de mogelijkheid om, als zelfstandige, een winkel over te nemen. Toen hij met zijn zaak begon, was de naaicultuur op haar hoogtepunt. "Een naaimachine kopen was een van de eerste investeringen die je deed na je huwelijk. Het stond op de vierde plaats in de lijst van zaken die elk huishouden aanschafte." Bruynincx verkocht per jaar zo'n zevenhonderd naaimachines en overlockers, dat zijn machines om elastische stoffen als jersey af te snijden en netjes af te werken.

In de loop der jaren werd het textiel zo goedkoop dat vrouwen zich steeds minder genoodzaakt zagen om zelf de naaimachine ter hand te nemen. Ook sloten vele scholen hun snit- en naadafdeling. Naaimachinefabrikanten gingen failliet en het aantal naaimachinewinkels dunde uit. Bruynincx slaagde erin het hoofd boven water te houden, onder meer door een verbreding van het assortiment. Hij verkoopt nu niet alleen accessoires zoals paspoppen en naaidozen, maar ook stoomstrijkijzers en stofzuigers.

Bovendien kon hij profiteren van een nieuwe trend. Vrouwen, meestal wat oudere, met tijd en geld, gingen zich massaal toeleggen op borduurwerk, quilts (doorstikken van drie lagen stof) en patchwork (lapjeswerk). "Ze maken vooral werkstukken om hun huis te decoreren. Decoratie heeft enorm aan belang gewonnen," stelt Bruynincx vast. Bernina heeft in de loop der jaren ook speciale borduur- en quiltmachines voor deze hobby ontwikkeld.

Door boter
Vandaag verkoopt Bruynincx alles bij elkaar zo'n vijfhonderd machines per jaar. Goedkoop zijn ze niet. Een eenvoudige Bernina begint vanaf 750 euro, maar er zijn ook machines van zesduizend euro. De prijs ligt een stuk boven de Singers en de Pfaffs, zegt Bruynincx. "Maar de kwaliteit is dan ook onovertroffen. Een Bernina werkt met de precisie van een Zwitsers uurwerk. Als je een lijntje stikt, dan is dat ook precies recht. Onze machines kunnen ook de dikste stoffen aan. Dan glijdt de naald er nog doorheen als door een pakje boter."

Volgens Bruynincx gaat een Bernina makkelijk 35 jaar mee. "Je verkoopt er dan meestal ook maar een per klant. Alhoewel, het gebeurt dat ik een omaatje over de vloer krijg dat op haar vijfenzeventigste nog een nieuw apparaat wil. Het merk is daar ook helemaal op afgestemd. Zo kun je tegenwoordig bij de machine een set met vergrootglazen kopen. Die kun je boven de naald bevestigen."

Gratis les
Behalve de kwaliteit is er ook de service. Wie een Bernina koopt, krijgt er meteen enkele uren gratis les bij. In die minicursus worden alle mogelijkheden van de machine uitgelegd en wordt een reeks basistoepassingen aangeleerd. "De klanten leren bijvoorbeeld een rits inzetten, fronsen maken en biezekes naaien," zegt Bruynincx. Wie daarna nog meer wil leren, kan zich inschrijven voor een van de vervolgcursussen tegen betaling die de winkel organiseert.

De zaak heeft ook een eigen hersteldienst. "Niet zozeer voor de Bernina's, die vergen eigenlijk alleen maar wat onderhoud," zegt Bruy­nincx lachend. "We repareren alle merken, ook heel oude apparaten, en ook de plastic machines die tegen dumpingprijzen in sommige goedkope supermarkten worden verkocht. Voor 69 euro bijvoorbeeld: dat is de prijs van een herstelling bij ons."

De naaimachinetechniek heeft in de loop der jaren een hele evolutie doorgemaakt. De motor is een stuk sterker geworden en er zijn allerlei handige snufjes bijgekomen zoals de automatische inrijgfunctie, waarmee de draad heel makkelijk door de naald kan worden gehaald. In het hele assortiment is er nog slechts één mechanische machine, de andere zijn allemaal digitaal. "Ook bij de naaimachines heeft de computer zijn intrede gedaan. Je kunt vandaag bijvoorbeeld op je computer een tekening maken, die opslaan op een USB-stick en ze dan automatisch laten uitvoeren door de borduurmachine."

Madame Colette
Sinds vorig jaar mag het Bernina Center Brussels zich ook hofleverancier noemen. "Neen, we leveren geen naaimachines aan koningin Paola, wel industriële machines voor het herstellen van stoelen."

Ook de politie is klant, maar dan voor het borduurwerk, dat in de winkel gebeurt door madame Colette. Zij borduurt de hele dag door motieven of initialen op handdoeken, sjaals of geboortegeschenken die de klant elders gekocht heeft. Voor de politie decoreert ze de blauwe petten met het bekende hand-vlamlogo.

Behalve madame Colette werken ook Bruynincx' kinderen in de zaak. Terwijl vader zich vooral met de verkoop bezighoudt, regelt dochter Véronique de administratie en de cursussen en staat zoon Olivier in voor de herstellingen. "Zij zullen de zaak over enkele jaren samen voortzetten," zegt Bruynincx trots. Want hij gelooft dat de naaimachinehandel nog een mooie toekomst heeft. "Naaien zullen mensen altijd blijven doen."