Fotowandeling 'Pôze IV. Terminus' met Vincen Beeckman en Bozar

‘Kom met je camera + gekleed in het zwart.’ Wie zich inschreef voor Pôze IV. Terminus, moest het doen met dat berichtje. Tijdens de avondwandelingen voor amateurfotografen van Bozar worden de grenzen van de stad en die van het fotograferen afgetast.

P laats van afspraak is deze keer de metrohalte Ceria/Coovi. Dat zwart heeft meteen het voordeel dat je de andere fotografen herkent. Wie erbij was aan de Heizel, weet dat het geen grap is dat de wandeling tot middernacht duurt.

Begeleider Vincen Beeckman, bekend van Recyclart en van zijn fotoprojecten in de Marollen, motiveert de fotografen: "Iedereen moet de kans krijgen om te exposeren in Bozar. Dat zal gebeuren tijdens de Zomer van de fotografie 2012. Niet meteen in dezelfde ruimte als Jeff Wall, maar toch al in een heel mooie ruimte, mooier zelfs dan twee jaar geleden met Pôze III (thema: Afrika; Pôze I: dagelijks leven; Pôze II: zelfportret, red.) . Je kunt achteraf de wandeling nog eens overdoen, maar vanavond verplaatsen wij ons in groep, zodat mensen denken dat we Japanners zijn."

Millimeterwerk
"Wees niet bang om te fotograferen, om het even wat, behalve elkaar," zegt Beeckman zonder schoolmeesterachtig over te komen. "Het idee is: fotograferen en zien wat er gebeurt. Gooi geen foto's weg, bijvoorbeeld omdat ze onscherp zijn: achteraf kunnen dat de beste zijn. Vanaf januari bespreken we welke foto's een reeks kunnen vormen, en of we ze afdrukken of monteren in een video. We kunnen zelfs gevonden voorwerpen integreren."

Beeckman heeft zijn wandelingen goed voorbereid, want hij zorgt er telkens voor dat veel en weinig licht elkaar afwisselen. Vannacht loodst hij dertig fotografen naar de parkeerplaats van de metrohalte, de Ikea en het kanaal. "Shoot what you want."

Sommigen zijn al begonnen met plaatjes schieten, anderen halen nu pas gsm, pocket- of reflexcamera boven. Maar om nu hetzelfde te fotograferen als de anderen? Dan maar eerst een stukje verder wandelen? Al was het maar om niet voortdurend in iemands blikveld te staan? We stellen de vragen, goed beseffend dat praten en kijken misschien ook niet samengaan.

"Bij mij mogen mensen door mijn beeld wandelen. Door de lange belichtingstijden waarmee ik werk, staan ze er toch niet op," zegt een Fransman die ook helemaal niet bang is om dezelfde foto's te maken. Want: "Verander je je standpunt enkele millimeters, dan is het al een heel andere foto. Kijken is heel individueel." Ook een academiestudent uit het Antwerpse is er gerust op: "We fotografeerden eens met drie de Sint-Annatunnel en dat was toch telkens anders."

Discreet rondlopen is er in groep wel niet bij. Als de fotografen een voor een aangetrokken worden door een geparkeerde truck, waaraan een intrigerende plastictas hangt, klinkt het nee van de bestuurder alsmaar onvriendelijker. Het argument 'artistieke foto' werkt niet.

Sommige fotografen vragen anderen naar interessante zichten om ze dan doodleuk ook te fotograferen. Samen fotograferen lijkt de deelnemers niet te storen, maar misschien komt de solitaire fotograaf hier niet op af. Toch zorgen verschillende tempo's ervoor dat de groep uiteenvalt. Na anderhalf uur zijn enkele fotografen die hun tijd nemen, de groep al uit het oog verloren. Het deert het Italiaans-Amerikaans-Waals-Vlaamse gezelschap niet echt: "Zo hebben we dit achterafstraatje ontdekt, une friche , no man's land ."

Opwinding bij twee fotografen terwijl ze met hun statieven in de weer zijn: "Waar komt dat blauwe licht vandaan?" - "Dat is het omgevingslicht van de stad." Maar ook opwinding bij wie niet vertrouwd is met fotograferen, zoals bij deze Spaanse: "Gratis mogen meedoen aan iets van Bozar... Ik ben zélfs geen amateur en dit is mijn toestel niet, maar het is fijn dat fotografie en kunst op deze manier gedemocratiseerd worden."

Leren kijken
Toch zijn er ook fotografen die de wandeling voortijdig voor bekeken houden, zoals twee Vlamingen die wat op hun honger blijven zitten. "We dachten dat de groep kleiner zou zijn en dat de begeleider ons zou leren kijken. Oké, onze gêne om te fotograferen is weg, maar we hadden meer over nachtopnamen willen leren: wat doet het toestel in deze lichtomstandigheden?" Ze zijn niet zeker of ze al één goede foto hebben. Zei Beeckman niet dat je slechtste foto's je beste kunnen zijn? "Ik vraag me af of het in Bozar uiteindelijk allemáál conceptueel zal zijn. Zal het alleen maar mooi zijn met het verhaal erbij?"

Zoals de deelnemers zich verzamelen en verspreiden en weer bij elkaar komen in kleinere groepjes van wisselende samenstelling: zijn de fotografen zélf niet een of andere installatie? Even peilen bij Beeckman, die misschien stiekem aan het filmen is? "Ik zou het toejuichen als er de volgende keren zestig of honderdtwintig mensen op afkomen. Nóg meer foto's, nóg meer inter­acties. Daarom zijn we ook allemaal in het zwart gekleed: we vormen een team, het is ook een beetje een performance."

----------------

Pôze IV. Terminus
wanneer: 4 november 2011, 8 december 2011, 27 januari 2012, 24 februari 2012, 23 maart 2012, 27 april 2012 en 25 mei 2012, telkens om 21 uur
waar: plaats van afspraak wordt doorgegeven na inschrijving
inschrijven: Vincen Beeckman: poze@bozar.be en 0495-15-73-29