STIKSTOF: grandioze apotheose van tien jaar Brusselse hiphopfamilie

Op Couleur Café begon STIKSTOF de Brusselse hiphop uit de underground te trekken. Zwangere Guy, Jazz Brak, Astrofisiks en Deejay Vega hebben dat verleden — kunnen we het intussen erfgoed noemen? — neergelegd met een kolkende finale die begon in wit licht en eindigde in een hiphopdelirium.

Negen jaar geleden stond het hiphopcollectief STIKSTOF voor het eerst op Couleur Café. Die show luidde de successtory van de Brusselse hiphop in, en staat tot vandaag in het collectief geheugen gegrift. Ze schreven het eerder deze week niet alleen op hun socials. Sinds dat jaar hebben ze geen enkele editie gemist, was het niet als lid van STIKSTOF, dan als lid van de familie.

Het stond dus in de sterren geschreven dat ze de release van de 5cd-vinylbox met STIKSTOF (2014), /02 (2016), Overlast (2018), Familie Boven Alles (2021) en Moeras (2022), die terugblikt op de tien jaar tussen hun eerste album en nu, ook op Couleur Café zouden vieren. Straks volgen nog concerten op Dour en Pukkelpop. Daarna komt de nadruk weer even op de solocarrières van Zwangere Guy en Jazz Brak te liggen.

BXL, vous êtes chaud?

Op een lange dj-tafel op evenveel pilaren als jaren dat STIKSTOF bezig is (14) begon Vega te scratchen en even later waren ze alle vier in de motherfokking building. '2010' belichtte waar het allemaal begon. Met een aanstekelijke nonchalance en een gecultiveerde haat-liefdeverhouding voor de stad die dun drijft. Zwangere Guy en Jazz Brak, de uithangborden met een solocarrière, waren de trekkers vooraan. Astrofisiks kwam af en toe een strofe zingen, maar was vaker te vinden achter zijn productieset achter de dj-tafel.

"Couleur Café, vous êtes chaud," voelde ZG, in oranje winterjas, een eerste keer de temperatuur aan. Mocht er toch iemand op het terrein staan die niet wist wie hij was, had hij een T-shirt aangetrokken met zijn naam op. Je moest wel goed kijken, want het zag er nogal psychedelisch uit. Belangrijker: met 'Moeras' volgde een ode aan de wijken van zijn stad, waar je in de mainstreammedia alleen over hoort als er problemen zijn.

Boodschap

"We hebben nog een uur. Nu is het de beurt aan de boodschap," klonk het, en aan enkele solo-uitstappen van de familie. Na 'Beter leven', het quintessentiële Zwangere Guy-statement met die aanstekelijke diepmelancholische beat, volgt een eerste politieke boodschap: Free Palestina, free Congo, free Soedan. Ook Jazz Brak mag met 'Meer' een maatschappijkritische song uit de eigen korf brengen, en later met 'Gele Blokken' ook zijn quintessentiële STIKSTOF-track. Vega mixt er straatgeluiden door.

Een dikke pluim ook voor de klankmannen van de Red Stage die ervoor zorgden dat de teksten van de mc’s zich loepzuiver over het terrein verspreidden, waar je ook ging staan. Publiekslieveling 'Frontal', met die aanstekelijke "rare flowz", wordt luidkeels meegezongen. Een Fok aan alle racisten en fascisten volgt, net als een "Kom maar praten. We staan open voor communicatie, snapte?"

'Broos' stond vervolgens, in STIKSTOF-taal, zowel voor 'breekbaar' als voor 'broers', en zo zijn we bij het laatste luik van het optreden beland, dat magistraal opent met 'Familie Boven Alles'.

BXL tot de dood

In 'Grondleggers' horen we wie de grondleggers waren. In 'Spiegelbeelden' rappen ZG en Jazz Brak over wat ze ervoor over hadden om aan hun portie van hun favoriete (nu grotendeels afgezworen) roesmiddelen te komen. Het T-shirt van ZG gaat uit en iedereen ziet de gevolgen van zijn alcoholstop. Met 'Wie Is Guy?' passeert nog één authentieke ZG-track. En dan mag Roméo Elvis, door STIKSTOF ooit in Vlaanderen gelanceerd, het oudje 'Dobberman' meezingen, waarna ZG vraagt alles open te maken voor 'Alles Kapot'. Nog twee extra feestnummers volgen. De boodschap is al lang verteld. "We gaan niet meer bescheiden zijn. We gaan jullie laten zien waarom wij de bazen van BXL zijn! Dit is BXL tot de dood"

"Een stad waar je zo vrij kan zijn, maar volgens velen niets kunt doen, daar maken wij het beste van," is altijd het adagium geweest van Zwangere Guy en co. "Als je met een gedeelde liefde voor hiphop en Brussel zit, kom je mekaar snel tegen", en voor je het weet ben je familie. De kudos aan Couleur Café waren dan al uitgedeeld. "Zij hebben altijd in ons geloofd, gaven ons een mic en een draaitafel. One love."