Brussel heel dicht bij akkoord over stadstol

De Brusselse regering zit in in de laatste rechte lijn in haar beslissing over smart.move, beter bekend als de Brusselse stadstol. Als alles goed gaat, zou de definitieve beslissing donderdag in de minsterraad vallen. Tien vragen en evenveel antwoorden op basis van wat nu al bekend is.

1. Waarom wil de Brusselse regering een stadstol invoeren?

Smart.move is een project dat gedragen wordt door het kabinet van minister van Financiën Sven Gatz (Open VLD). Het project maakt deel uit van het regeerakkoord en is in eerste instantie een fiscaal verhaal.

Het gaat om een verschuiving van de belastingen op het bezit van de wagen, naar een belasting op het gebruik van de wagen. Die fiscale verschuiving is slechts een middel om een ander doel te bereiken: minder files in de hoofdstad van het land. Dat is beter voor de economie, voor de luchtkwaliteit en het zorgt voor een meer leefbare stad.

2. Hoe zal die stadstol er concreet uitzien?

Het is in feite geen stadstol maar een combinatie van een zonale heffing en een kilometerheffing. Er zal dus betaald moeten worden, in Brussel, per gereden rit, maar ook nog eens voor het aantal gereden kilometers. Er zal een app ontwikkeld worden die nagaat hoeveel kilometer de automobilist op een bepaald moment rijdt. Dat is geen complexe technologie. Google of de Iphones van Apple doen dat nu al. Bijkomende camera’s in de stad zullen voor de controle zorgen.

3. Betekent dit dan een extra belasting?

Niet per se. De Brusselse belastingen op in verkeersstelling en de verkeersbelasting zullen tot nul herleid worden. Wie de auto weinig gebruikt, zal er dus voordeel uit halen. Wie dagelijks lange ritten maakt, zal het mobiliteitsbudget wel zien stijgen. De kost varieert ook volgens de cilinderinhoud. Een rit met een grote SUV zal dus duurder zijn dan een rit met een kleinere stadsauto. Een rit kan al gauw tussen de 3 en de 6 euro kosten. ’s Avonds en in het weekend geldt er geen kilometerheffing.

4. Hoe weten bestuurders hoeveel een rit zal kosten?

De tarieven zijn nog in volle onderhandeling. Maar als die beslist zijn, zal de app een voorspelling kunnen doen over de kost. Mogelijk wordt hier een Mobility as a service-app aan gekoppeld, zodat meteen ook de kost en de tijdsduur bij de andere vervoersmogelijkheden in een oogopslag zichtbaar zijn.

5. Hoe zit het met de privacy?

Dat is een heikel punt. Dat was ook al zo bij de invoering van de Low Emmission Zone. Ook daar heeft de overheid garanties moeten geven dat de dataverzameling anoniem gebeurt.

6. Moeten ook niet-Brusselaars betalen?

Ja, en hier knelt meteen het schoentje. Vlaanderen en Wallonië zien dit als een platte belasting en hebben via de parlementen al laten weten dat ze de kilometerheffing in Brussel met hand en tand zullen bestrijden.

7. Kunnen zij nog roet in het eten gooien?

Ja en neen. In principe is dit een soevereine beslissing van het Brussels Gewest. Maar de twee andere gewesten kunnen wel naar het federale Overlegcomité als ze vinden dat de belangen van de Vlamingen of Walen geschaad zijn. Als Brussel volhardt dan kunnen ze ook naar het Grondwettelijk Hof. Het probleem zou bijvoorbeeld kunnen liggen bij de dubbele belasting die Vlamingen en Walen zullen moeten betalen, terwijl de Brusselaars daarvan gevrijwaard worden.

Maar misschien wordt de soep niet zo heet gegeten. Brussel kan ook de andere gewesten trachten te overtuigen van het belang van de Brusselse stadstol. Zo zou ze met de opbrengsten investeringen in de mobiliteit naar Brussel kunnen financieren. Iets wat minister Bernard Clerfayt al heeft geopperd. Of Brussel zou de Vlamingen en Walen erop kunnen wijzen dat een vlotter verkeer in en naar de hoofdstad ook in hun voordeel is. Een aantal Europese steden kent al een kilometerheffing of stadstol en die heeft vooral de voordelen ervan aangetoond.

8. Wat zal Brussel met de opbrengsten uit de kilometerheffing doen?

De opbrengsten worden geraamd op 500 miljoen euro. Maar daar moeten al 200 miljoen minderinkomsten van worden afgetrokken omdat de vaste verkeersbelastingen tot nul zouden worden herleid. De rest van het geld zal gebruikt worden om de mobiliteit te verbeteren. Die kost Brussel handenvol geld aan investeringen en exploitatie.

9. Zullen Cambio, de taxi’s en kleine zelfstandigen die in Brussel rondrijden de nieuwe heffing ook moeten betalen?

Ja. Zoals het er nu naar uitziet wel. Maar hoe dat zit met de bestaande regelgeving voor de taxis en met de mogelijke meerkosten die ongetwijfeld doorgerekend zullen worden, is niet helemaal duidelijk.

10. Wanneer wordt de stadstol verwacht?

Het Brussels Gewest geeft zichzelf een jaar om de software te ontwikkelen, de camera’s te installeren en het nodige personeel aan te werven. Daar is nu al 94 miljoen euro voor uitgetrokken. Als alles goed gaat, kan de stadstol er komen in 2022.