Stad Brussel maakt archieven digitaal toegankelijk

In zes jaar tijd heeft de Stad Brussel vier miljoen pagina’s uit de archieven gedigitaliseerd. Een goede zaak, niet alleen voor historici, maar ook voor u en mij.

Brussel bezit een van de grootste stedelijke archieven van het land: 25 kilometer, een afstand van de Brusselse Grote Markt tot aan de poorten van Leuven. Die vier miljoen gedigitaliseerde bladzijden zijn dan ook maar een klein deeltje van het geheel. Hoeveel bladzijden het stadsarchief precies telt, is niet bekend; niemand weet hoeveel bladzijden er in elk dossier steken. Het volledige stadsarchief digitaliseren is dan ook onbegonnen werk. Eerst worden de meest kwetsbare documenten gedigitaliseerd. Het papier gaat soms zo fel achteruit dat na raadpleging de vloer geveegd moet worden. In tweede instantie worden de vaakst geraadpleegde documenten gedigitaliseerd.

In tijden waarin digitale informatie vooral met het onthullen van schandalen in het nieuws komt - met dank aan WikiLeaks -, is het opengooien van de archieven een sterk signaal van de Stad Brussel. "Zelfs 21ste-eeuwse documenten worden gedigitaliseerd," zegt historicus-archivaris Jean Houssiau. Houssiau vindt dat je het belang van archiefstukken op het net moeilijk kunt overschatten: "Een vorser uit de VS hoeft het vliegtuig niet meer in om documenten te raadplegen." De oude cartularia van de Stad met reglementen en de rechtspraak in het middeleeuwse Brussel worden wereldwijd consulteerbaar. Houssiau mikt op een toename van vergelijkend historisch onderzoek.

Vroeger moest je altijd naar de Huidevettersstraat, zonder de garantie dat er een spoor was van de documenten die je als vorser of belangstellende wou inkijken. Vandaag kun je je op z'n minst al voorbereiden met de onlinecatalogus Pallas. In een aantal gevallen moet je nog altijd naar de stadsarchieven. De krant Le Soir bijvoorbeeld mag niet op het internet geplaatst worden omdat er auteursrechten op rusten, maar kan wel in de leeszaal worden geraadpleegd. Ook de gescande Gouden Gids zal niet vanuit huiskamer of privékantoor geraadpleegd kunnen worden, om dezelfde reden. Een rist documenten mag niet op het net geplaatst worden om privacyredenen. De leeszaal van de archieven zal dus niet leeglopen, de online informatie kan evengoed een teaser worden.
Een schat aan documentatie, op het net te raadplegen, bieden de Almanakken van de handel en de industrie uit de negentiende en twintigste eeuw, voorlopers van de telefoonboeken. Ook de Guldenboeken, waarin hoge gasten van de burgemeester van Brussel hun handtekening plaatsten, komen online.

Vicomte Adrien
Even proberen. Op de webstek van de Stad, www.brussel.be, klikt u 'Geschiedenis en folklore' aan, en vervolgens 'Archieven'. Langs 'Gedigitaliseerde catalogi op steekkaarten' kiest u ten slotte voor 'Stedenbouw'. Daarna kunt u uit lijsten met straat- en eigennamen kiezen. Een willekeurig voorbeeld: in 1909 heeft een zekere vilain xiiii vicomte adrien een aanvraag ingediend om voor het pand aan de Montoyerstraat 22 de trottoirs te herstellen.

Er zijn ook links naar de indexen van de Brusselse parochieregisters, opgesteld door Michel Vanwelkenhuyzen en het documentatiecentrum Le Fil d'Ariane. Zo vinden we de naam Degreef 117 keer terug; 52 keer komt de naam voor bij geboorten en dopen tussen 1750 en 1813 in 1000 Brussel. De naam van ondergetekende komt maar twaalf keer voor. Voor de complete parochieregisters moet u zich nog altijd verplaatsen naar de leeszaal van het Archief van de Stad Brussel of naar het Algemeen Rijksarchief - beide archieven werken samen.