Beslissing vrederechter doet debat over maximumfactuur in onderwijs weer oplaaien

Een vrederechter in Namen heeft een middelbare school ongelijk gegeven in een zaak rond niet-betaalde schoolfacturen. De school hield volgens de rechter niet voldoende rekening met de moeilijke financiële thuissituatie van het kind. Een beslissing die, vooral omwille van de precedentwaarde, op zijn minst opvallend is te noemen. Het debat rond de uitbreiding van de maximumfactuur in het onderwijs duikt hierdoor weer op.

Een vrederechter in het kanton Namen heeft geoordeeld dat niet-betaalde facturen niet door een school mogen worden opgeëist. De rechter baseerde zich daarvoor op een decreet van de Franse gemeenschap. Dat stelt dat scholen enkel kosten kunnen aanrekenen aan ouders als er aan twee voorwaarden is voldaan. Ten eerste moet de hoogte van het bedrag op voorhand zijn gecommuniceerd. Ten tweede is de school ook steeds verplicht rekening te houden met de thuissituatie van het kind in kwestie.

De rechter oordeelde dat de tweede voorwaarde niet vervuld was, omdat de school op de hoogte was dat het hier ging om een gezin dat niet in staat was om de facturen te betalen.

Precedent

Nooit eerder deed een rechter in ons land een dergelijke uitspraak. Daardoor wordt er mogelijk een belangrijk juridisch precedent geschapen, dat ook zeer relevant is voor Brussel waar 26,5 procent van de kinderen kansarm opgroeit. De Franstalige armoedeorganisatie Réseau Wallon de Lutte contre la pauvreté reageert alvast positief op deze beslissing. “Wij merken duidelijk dat scholen zich steeds vaker agressief opstellen tegenover families van leerlingen die de facturen niet kunnen betalen”, aldus Merlin Gevers, die als jurist werkt bij de organisatie.

“Dat is potentieel zeer gevaarlijk, omdat gezinnen daardoor vaak andere facturen moeten laten liggen en zo niet meer kunnen voorzien in hun eigen levensmiddelen”, gaat Gevers verder, die ook wijst op het engagement dat in het recente regeerakkoord van de Franse gemeenschap hierover staat. Daarin stelt de nieuwe regering dat ze werk willen maken van een betere uitwerking van het gratis karakter van het Franstalige onderwijs. Echt concrete maatregelen staan echter niet beschreven.

Debat rond maximumfactuur

Dat is een opvallend verschil met de Vlaamse regeerverklaring, waar er geen vergelijkbaar engagement te lezen is. Op dat verschil en de hieraan gekoppelde verschillen in perceptie wijst ook het Netwerk Tegen Armoede. “Een Vlaamse vrederechter zien we een dergelijke uitspaak nog niet snel doen. Onderwijs is bij ons niet gratis, enkel de toegang ervan is kosteloos. Omdat iedereen doordrongen is van deze redenering, durft niemand hier juridisch tegenin te gaan”, verklaart de Vlaamse armoedeorganisatie.

Toch betekent dit verschil niet dat er over deze kwestie geen debat bestaat in Vlaanderen. De discussie draait hier echter meer om de mogelijke uitbreiding van de maximumfactuur in het onderwijs. Die geldt vandaag in beide gemeenschappen voor het lager onderwijs. Concreet betekent dit dat de overheid een maximumbedrag per jaar vastlegt. Scholen mogen zo op geen enkele manier meer vragen aan de ouders. In het middelbaar onderwijs bestaat zo een maximumfactuur vooralsnog niet. In Brussel zijn wel al een paar scholen die deze regel hanteren.

Om toch tot een dergelijke uitbreiding te komen, lanceerde het Netwerk tegen Armoede begin september nog een petitie, die ondertussen al door zo’n 7. 000 mensen is ondertekend. “Dit wijst duidelijk op een draagvlak bij de bevolking.” Een paar jaar geledenorganiseerden de Gezinsbond en Test-Aankoop overigens al een vergelijkbare petitie.

De Vlaamse politieke partijen en de verschillende onderwijskoepels zijn zeer verdeeld tegenover deze kwestie. De Vlaamse regering lijkt voorlopig dan ook geen gehoor te willen geven aan deze oproep. Huidig minister van onderwijs Ben Weyts (N-VA) heeft al laten verstaan dat hij op dit moment absoluut geen voorstander is van de uitbreiding van de maximumfactuur.